Waarom gaat het boosteren zo traag? 'Geef iedereen die wil nu al herhaalprik om grootschalig ziekteverzuim te voorkomen'

'Speciale groepen' krijgen al een herhaalprik die beschermt tegen ernstige ziekte door corona en - op papier - ook tegen besmetting. Alle andere Nederlanders die dat willen, moeten nog wachten. Gezondheidseconoom Jochen Mierau vindt dat onbegrijpelijk.

Het zou zomaar kunnen dat we een winter induiken met veel ziekteverzuim door corona en griep. Jochen Mierau, hoogleraar economie van Volksgezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt dat het ministerie veel meer haast moet maken met het oproepen van alle Nederlanders voor een herhaalprik.

Massaal verzuim tegengaan

"Het ministerie gaat nog steeds uit van het beschermen van kwetsbaren als hoofddoel van de vaccinatiecampagne. Daarom zijn de kwetsbaren nu aan de beurt en de rest van de bevolking nog niet", zegt Mierau. "Maar in deze fase van de pandemie is het heel belangrijk om te zorgen dat de maatschappij blijft draaien en niet stil komt te liggen doordat mensen thuiszitten met coronaklachten of in isolatie vanwege een besmetting."

"Het doel van de vaccinatiecampagne zou volgens mij nu moeten zijn: massaal ziekteverzuim tegengaan en dus meteen aan alle mensen die dat willen de herhaalprik aanbieden", vindt de gezondheidseconoom. "We hadden dat al in september kunnen starten toen het aangepaste vaccin er was en er genoeg aanwijzingen waren voor een nieuwe golf."

'Preventie-paradox'

Intussen zijn er veel mensen die het nut niet inzien van de booster. Waarom zou je die halen als omikron minder ziek maakt en je al een keer bent gevaccineerd of het al hebt gehad? Volgens Mierau gaat het hier uiteindelijk om de 'preventie-paradox': op bevolkingsniveau helpt het enorm als veel mensen zich laten boosteren, maar voor één persoon is niet meteen duidelijk wat de winst is van inenting.

"Er zijn heel veel mensen die jong en fit zijn. Als ze ziek worden, zijn het grote aantallen. Zij komen niet in ziekenhuis terecht, maar vallen wel uit en dan loopt alles vast. Als je te lang wacht met iedereen die dat wil een prik te geven stokt het", waarschuwt hij.

'10 tot 12 weken duurt te lang'

Om grootschalig verzuim te voorkomen moer er snel worden gehandeld, zegt Mierau. De prikhallen lijken vooralsnog rustig. "Als de GGD per week 700.000 mensen kan inenten, dan zijn we nog wel 10 tot 12 weken bezig voordat de algemene bevolking aan de beurt is. Dat duurt te lang."

Immunoloog Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC) ziet het probleem van grootschalig ziekteverzuim ook, omdat er op veel plekken nu al te weinig personeel is. "Iedereen is er ook klaar mee; treinen rijden niet, operaties worden afgelast, klassen worden naar huis gestuurd. We moeten met elkaar zorgen dat we goed de winter doorkomen en de prik gaat daarbij helpen."

Booster halen en thuis blijven

Maar dat het ministerie af zou moeten stappen van het plan om eerst kwetsbare mensen en zorgpersoneel te vaccineren, vindt zij niet. "Ik zie het meer als nu je hoofd koel houden. Die najaarsgolf is er, dat staat vast. Nu je gezonde verstand gebruiken en zorgen dat het virus zo min mogelijk wordt overgedragen."

Dus: haal de booster, vooral ouderen, en blijf thuis bij klachten, roept Van Egmond iedereen op. "Want of je nou je collega aansteekt met corona of met griep, het is allemaal heftiger vanwege het grotere personeelstekort. Dus als je kerst gaat vieren met je personeel, vraag dan of iedereen zich even test thuis."

Vernieuwd vaccin

De vraag is ondertussen of de herhaalprik er wel echt voor zorgt dat mensen minder snel besmet raken. Op papier is dat wel zo, legt Van Egmond uit. "De herhaalprik bevat een vernieuwd vaccin. Het beschermt sowieso tegen ernstige ziekte. Dat is heel belangrijk. In de nieuwe booster zit het oorspronkelijke component van het virus uit Wuhan plus een element dat specifiek is gericht tegen omikron. Mensen die een prik krijgen met de nieuwe booster blokkeren omikron dus beter."

In theorie word je dus niet alleen minder ziek als je de prik hebt gekregen, maar raak je ook minder snel besmet. "In de komende weken komen we erachter of dat in de praktijk ook echt zo uitpakt. En dat kan een belangrijke indicatie zijn voor hoe het met ziekteverzuim zal gaan", verwacht Van Egmond.