De langverwachte serie van Lord of the Rings wordt op meerdere online platforms totaal afgebrand: een zogenaamde 'review bomb'. Wat is het en waarom doen 'fans' het? "Ze zijn het niet eens met welke kant 'hun' serie opgaat."

Mediawetenschapper Dan Hassler-Forest van de Universiteit Utrecht ziet het fenomeen al zo'n 5 jaar voorbij komen. "In het verleden hebben we dit gezien bij films als Captain Marvel en Star Wars: The Last Jedi", vertelt hij. "En op dit moment bijvoorbeeld ook bij de Marvel-serie She-Hulk."

'Verspil je tijd er niet mee'

Het meest recente slachtoffer is dus The Rings of Power: de duurste serie aller tijden, die zich afspeelt in de wereld van Lord of the Rings van schrijver J.R.R. Tolkien. Recensies van de nieuwe serie zijn overwegend positief, maar de reacties van fans online zijn niet mals.

Zoals op review-website Rotten Tomatoes: 'Het lijkt in niets op de wereld van Tolkien; het is een slechte 'girl power'-tienerfilm', schrijft iemand daar. Er is ook kritiek op de acteurs van kleur, die niet in de fantasiewereld zouden voorkomen: 'Ze proberen zo politiek correct te zijn. Ik ben daar zo moe van, verspil je tijd niet met het kijken van deze serie.'

Domein van witte heteroman

The Rings of Power is slachtoffer van een georkestreerde poging om de gemiddelde waardering te laten kelderen, vertelt Hassler-Forest. Het zogenoemde 'review bombing': speciaal geprogrammeerde bots overspoelen websites met slechte recensies, waar volgens de mediawetenschapper meestal fans achter zitten die ontevreden zijn over een nieuwe richting.

Hij ziet het vooral voortkomen uit online fancultuur die zich sterk richt op een paar specifieke mediavormen en genres, zoals games, science fiction, fantasy of horror. "Niet geheel toevallig ook genres die voorheen werden gezien als het exclusieve domein van witte heteromannen."

'Eigenaarschap' van fans

Die groep ergert zich dan bijvoorbeeld aan het feit dat superheld Captain Marvel een vrouwelijk hoofdpersonage met een feministisch karakter is, zegt Hassler-Forest. En dat in Star Wars een groot aantal vrouwelijke acteurs en niet-witte personages de leidende rollen hebben, leidde ook tot reacties: "Je ziet telkens dat het gaat om een groep fans die ontevreden is dat de centrale rol niet vertolkt wordt door iemand die op hem of haar lijkt."

"Het gaat uiteindelijk om eigenaarschap van fans die een bepaald genre volgen. Lord of the Rings draaide vroeger om witte mannen, maar de laatste jaren zie je daar een verschuiving in ontstaan, met een diversere cast", legt hij uit. "Dat is niet alleen in de filmwereld zo, maar overal in de maatschappij. Daar wordt deze groep fans onrustig en boos van."

Voordeel van negatieve aandacht?

Er is volgens hem maar weinig te doen tegen de review bombs. "Het zijn online systemen, een vorm van fake news en misinformatie. Je kunt allerlei algoritmes bouwen, maar met de snelheid waarop dingen online komen is dat niet bij te houden." Hebben de negatieve reacties ook invloed op de kijkcijfers? "De remake van Ghostbusters met vrouwen in de hoofdrol was op YouTube een van de eerste grote slachtoffers van een vorm van review bombing. "En die leverde een teleurstellende omzet op."

"Toch was dat volgens velen eerder te wijten aan de film dan aan de ophef", voegt Hassler-Forest eraan toe. "Sommige producenten zijn ook blij met deze aandacht, omdat het ook voor veel publiciteit zorgt. Dat kan juist weer een groot publiek nieuwsgierig maken naar aanleiding van de ophef."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."