Het leek een gelopen race, de Hedwigepolder in Zeeland zou zonder twijfel onder water komen te staan. Maar doordat de Westerschelde vervuild is met PFAS, groeit het verzet tegen de ontpoldering. 

De bomen waren gekapt, de huizen waren gesloopt, en het was alleen maar wachten tot de dijk werd doorgestoken en het water naar binnen zou stromen. Althans, dat was het plan.

17 jaar geleden

De aannemer die als taak had gekregen de polder onder water te zetten was in 2020 al begonnen met de voorbereidingen. Maar afgelopen zomer werd bekend dat het water vervuild is met PFAS: chemische stoffen (poly- en perfluoralkylstoffen) die door de mens zijn gemaakt, en schadelijk kunnen zijn voor gezondheid en milieu.

Dit had tot gevolg dat de discussie over de ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder opnieuw oplaaide. Al sinds er in 2005 besloten werd dat de polder onder water zou komen, is er stevig verzet.

Uitstel

"We hebben nooit gewild dat die polder onder water zou komen. Maar we hebben nu de kans om aan te geven dat dat besluit van toen moet worden herzien", zegt Jos van Eck, raadslid in de gemeente Hulst.

Namens zijn partij HulstPlus, de voltallige gemeenteraad en B&W van de gemeente schreef Van Eck een brandbrief aan minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. Boodschap van die brief: stel de ontpoldering uit tot 2024. "Wij vinden dat de dijk intact moet blijven en dat er eerst een gezondheidsonderzoek moet komen."

Modderbad

Dat de Westerschelde met PFAS vervuild is komt door chemie fabriek 3M in het Belgische Zwijndrecht. De fabriek heeft jarenlang giftige stoffen geloosd in de Schelde.

"Als de Hedwigepolder onder water komt te staan, gevoed met water vanuit de Westerschelde, dan is heel het gebied totaal verziekt. Wat krijgen we dan? Wij noemen het een modderbad dat gaat ontstaan, dat totaal vervuild gaat worden door de verschillende giftige stoffen", legt Van Eck uit.

Terug naar de natuur

In 2005 werd besloten om de Westerschelde uit te diepen, zodat de haven van Antwerpen ook bereikbaar werd voor grotere schepen.

Maar omdat bij die uitdieping natuur verloren ging, spraken Nederland en België af dat die natuur gecompenseerd moest worden. Ze besloten dat de Hedwigepolder onder water moet komen te staan en zo terug te geven aan de natuur.

Geen natuurgebied

Na jarenlange discussie over de ontpoldering besluit de Hoge Raad in 2018 dat het Rijk door mag gaan met de onteigening van de Hedwigepolder. Maar de voormalige eigenaar legt zich er ook nu nog niet bij neer dat de polder onder water komt te staan.

"We zijn een kort geding gestart bij de Raad van State om de ontpoldering tegen te houden. Pas nu wordt bewaarheid wat we altijd hebben beweerd, dat het geen natuurgebied wordt maar een slibstort, vervuild met PFAS", zegt Hans Mieras, de jurist van voormalig eigenaar Gery de Cloedt.

'Eeuwig zonde'

Mieras heeft toxicoloog Jacob de Boer gevraagd onderzoek te doen naar de kwaliteit van het water in de Westerschelde. "Daar blijkt uit dat er inderdaad heel veel PFAS in het water zit."

"Hij heeft geconstateerd dat er zoveel PFAS in zit ter hoogte van de Hedwigepolder dat het overeen komt met een rioolzuiveringsinstallatie. Eeuwig zonde dat zo'n schoon gebied vervuild wordt."

Zorgen om gezondheid

Ook op provincieniveau is er weerstand tegen de ontpoldering. SP-Statenlid Ger van Unen is ook buurtbewoners die zich zorgen maakt om de gezondheid van de Zeeuwen door de aanwezigheid van PFAS in de Westerschelde.

"Ik heb heel hard gevochten voor een bevolkingsonderzoek, wat er wel gaat komen maar er nog steeds niet is. Het gaat erom dat er nu niet ontpolderd wordt tot we weten wat er echt aan de hand is in de Westerschelde en wat dat doet met de gezondheid van de omwonenden."

Petitie

Tijdens een bezoek van minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat aan de provincie Zeeland heeft Van Unen een petitie met 800 handtekeningen aangeboden waarin wordt gevraagd om de ontpoldering tegen te houden.

"Het raakt me emotioneel ook echt dat volksgezondheid van de mensen die hier leven, dat ze daar helemaal niets om geven. Volksgezondheid staat boven iedere wetgeving wat mij betreft."

Bron: EenVandaag

'Nog niet klaar met ons'

De dijk die om de Hedwigepolder loopt, mag niet voor september worden doorgestoken omdat de rugstreeppad pas dan een plek zoekt voor de winterslaap. Dat geeft de tegenstanders tijd om door middel van juridische procedures de ontpoldering tegen te houden.

"De minister is nog helemaal niet klaar met ons en dat is niet alleen onze mening. Dit wordt hier heel breed gedragen", zegt Van Eck.

Vertrouwen

De oud-eigenaar hoopt dat hij zijn land weer terug krijgt en het weer kan inrichten zoals het ooit was. "Dat heeft hij altijd als inzet gehad. Hij was tegen ontpoldering, hij is tegen ontpoldering en hij blijft tegen ontpoldering", zegt zijn jurist Mieras.

En wat als de rechter de minister gelijk geeft en de ontpoldering wel door kan gaan? Van Eck: "Dan weet ik het ook niet meer, we vertrouwen erop dat men tot het besef komt dat dit niet kan."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."