Traditiegetrouw maakte DSW deze week als eerste verzekeraar de nieuwe zorgpremie bekend. Ook dit jaar is die weer gestegen. De zorg wordt alsmaar duurder. Dit is hoe dat komt.

DSW rekent in het nieuwe jaar 158,50 euro per maand voor de zorgpremie. Dat is 9,50 euro hoger dan afgelopen jaar.

Zorg voor ouderen

"Wat de zorg in Nederland relatief duur maakt," zegt hoogleraar marktordening in de gezondheidszorg Marco Varkevisser, "zijn onder andere de uitgaven aan langdurige zorg."

De zorg voor ouderen, waar het met name over gaat, is in veel landen op een andere manier georganiseerd, legt hij uit. "Daar wordt bijvoorbeeld meer zorg overgelaten aan de familie."

Hokjesdenken

Door de vergrijzing zijn er in ons land steeds meer ouderen met vaak meerdere aandoeningen, vertelt hoogleraar evaluatie van de zorg Carin Uyl-de Groot. "Maar die mensen zien dan vijf verschillende dokters om te horen wat er aan de hand is, in plaats van één arts die naar het hele beeld kijkt."

Van dat 'hokjesdenken' moeten we af, vindt zij. Zeker omdat ook de personeelskosten in de zorg flink stijgen vanwege nieuwe CAO-afspraken.

Veel overbodige zorg

Daarnaast wordt er veel overbodige zorg gegeven, volgens Uyl-de Groot. De zorg kan een stuk doelmatiger, zegt zij.

"Als een huisarts een labtest doet en de patiënt is de volgende dag in het ziekenhuis, dan wordt daar exact diezelfde tetst nog eens gedaan. En dit soort dingen gebeuren duizenden keren per dag."

Dure geneesmiddelen

Uyl-de Groot houdt zich in haar werk vooral bezig met nieuwe dure geneesmiddelen. Dat zijn middelen waarvan duidelijk is dat bepaalde ernstig zieke patiënten er veel baat bij hebben, maar die niet voor iedereen even goed werken.

Ook die geneesmiddelen zorgen voor hoge kosten. Farmaceutische bedrijven vragen namelijk de hoofdprijs voor dit soort middelen. En dat heeft weinig te maken met de kosten voor ontwikkeling van die medicijnen, zoals vaak wordt gedacht.

Commerciële bedrijven

"Farmaceutische bedrijven vragen wat ze voor een medicijn denken te kunnen krijgen. Het zijn nu eenmaal commerciële bedrijven die aandeelhouders en investeerders aan zich moeten binden. Dat maakt het soms lastig", zegt Uyl-de Groot

Want de prijzen zijn hoog: "Je hebt nieuwe kankerbehandelingen, vaak immunotherapieën, die tussen de 80.000 en 100.000 euro per patiënt kosten. Er zijn cel- of gentherapieën tussen de 300.000 en 450.000 euro. En dure middelen als Libmeldy en Zolgensma van 2 tot 3 miljoen euro", vertelt de hoogleraar.

Eerlijkere prijzen

In een groot Europees verband wil Uyl-de Groot ervoor zorgen dat die prijzen eerlijker worden. Zonder te vervallen in een 'wij-zij-discussie' met de farmaceutische industrie. Ze onderzoekt onder andere of de prijs van een nieuw geneesmiddel gekoppeld kan worden aan hoe goed het werkt.

"Bij veel immunotherapiën bijvoorbeeld is het zo dat ongeveer 20 procent goed reageert en dat 80 procent van de mensen die ermee behandeld wordt er geen baat bij heeft. Wat nu als je er om die reden minder voor hoeft te betalen? Dat soort ideeën werken we uit."

'Stijging nog geen probleem'

Dat door de toenemende zorgkosten de premie ook stijgt, is op dit moment volgens hoogleraar Varkevisser nog geen probleem. "Mensen die het niet kunnen betalen, kunnen aanspraak doen op de zorgtoeslag. En als je ziek wordt, hoef je maar een klein deel zelf te betalen."

In sommige Europese landen is dat andersom, vertelt hij. "Er zijn landen waar mensen minder premie betalen voor de ziektekostenverzekering dan hier, maar dat zijn wel landen waar de eigen bijdragen over het algemeen fors hoger liggen."

Kleiner basispakket

Varkevisser: "We hebben in Nederland een wettelijk eigen risico van nu nog 385 euro per jaar en dat is internationaal gezien heel laag. In landen waar de premie lager is, hebben mensen ook een verplichte zorgverzekering, maar het basispakket is daar vaak kleiner en de eigen betalingen zijn hoger."

"Dat betekent dat de zorg daar voor mensen met een lager inkomen minder toegankelijk is dan in Nederland."

Verlaging eigen risico slecht idee

Zowel Varkevisser als Uyl-de Groot vindt het voorgenomen plan van het nieuwe kabinet om het eigen risico te verlagen geen goed idee. Mensen zullen daardoor uiteindelijk allemaal meer zorgpremie gaan betalen, zeggen zij.

Varkevisser legt dat uit met een berekening: "Als je serieus ziek wordt, en je hebt 10.000 euro aan zorgkosten in een jaar, dan krijg je in Nederland 9.615 euro vergoed uit de collectieve pot. Je hoeft maar 385 euro zelf te betalen en dat mag ook nog eens gespreid."

'Scherpere keuzes maken'

In plaats het eigen risico fors te verlagen, waardoor de zorgpremie voor iedereen flink omhoog zal gaan vanaf 2026, zou het volgens Varkevisser slimmer zijn om te kijken hoe de groei van zorgkosten een beetje afgeremd kan worden.

"Dat doe je het beste door niet weg te lopen voor scherpe keuzes over wat je vergoedt en wat niet (meer)."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."