Geen belasting op groente en fruit. Het was een van de plannen van het kabinet om overgewicht tegen te gaan en inmiddels is de verlaging extra welkom door de hoge inflatie. Een sympathiek idee, maar toch is het niet zomaar ingevoerd. Hoe zit dat?

Willen we gezonder leven, dan moeten we in ieder geval groente en fruit goedkoper maken, dat was de boodschap van het nieuwe kabinet begin dit jaar. Maar het afschaffen van de btw op groente en fruit blijkt op z'n vroegst pas in 2024 mogelijk. "En dan moet alles echt in 1 keer goed gaan", zegt staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid.

'Het kan nog langer duren'

Van Ooijen zou 'natuurlijk' de belasting op gezond eten sneller willen afschaffen. "Liever vandaag dan morgen, zo zit ik er zelf ook in", benadrukt hij. "Maar als het tegenzit kan het nog langer duren."

Want het afschaffen van de btw op groente en fruit is ingewikkeld. "Iedereen snapt dat een appel eronder gaat vallen", zegt Van Ooijen. Maar bij een aantal producten is dat minder duidelijk. Dan gaat het om bewerkte producten die bijvoorbeeld gesneden of gepureerd zijn. Maar ook om conserven: groenten in potjes of blik, want is daar iets aan toegevoegd?

'Dit is toch een inkoppertje?'

Van Ooijen heeft daarom een onderzoeksbureau opdracht gegeven om te onderzoeken welke groente en fruit onder het 0 procent-tarief moeten gaan vallen. Volgens supermarkteigenaar Bart Groesz uit Rozenburg maakt het kabinet het allemaal te ingewikkeld: "We hebben het allemaal over gezonder leven, dan dit is toch een inkoppertje?"

Groesz vindt dat de regering onnodig treuzelt en noemt het aangekondigde onderzoek zonde van de tijd én het geld. Als protest schafte hij afgelopen zomer een week lang in zijn supermarkt de btw af op groente en fruit. "Wat mij opviel, is dat ik 14 procent meer heb verkocht." De belasting betaalde de ondernemer uit eigen zak.

Bron: EenVandaag

Petitie voor btw-vrije groente en fruit

Na de herfstvakantie rekent hij opnieuw 0 procent btw of groente en fruit. Ook is Groesz een petitie gestart waarmee hij - als hij genoeg handtekeningen heeft - naar Den Haag gaat. "De politiek zegt: 'We zijn ermee bezig.' Maar daarna stopt het weer en gebeurt er niks. Dat gaat er bij mij niet in."

Op dit moment betalen we 9 procent btw over groente en fruit. Dat tarief geldt sinds 2019, toen het vorige kabinet de belasting verhoogde van 6 naar 9 procent. Die verhoging was toen onderdeel van een breder pakket van hervormingen, het idee was dat andere belastingen zouden dalen.

Bron: EenVandaag

Kabinet bang voor rechtszaken

De Partij voor de Dieren vroeg Van Ooijen laatst om in ieder geval de btw op onbewerkte groente en fruit af te schaffen. Maar ook daar wil de staatssecretaris niet aan. Als je de verlaging in fases zou uitvoeren, lok je al bijna rechtszaken uit, waarschuwt hij. "Daar heb ik geen zin in."

Naar verwachting is het onderzoek naar welke groente en fruit binnen het 0 procent-tarief gaan vallen, begin volgend jaar afgerond. Alleen als alles meezit, volgt dat de afschaffing in 2024. In de tussentijd roept de staatssecretaris supermarkten op om zelf met acties te komen: "Probeer nou zelf ook deze producten vaker in de aanbieding te doen."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.