Minister Schippers wilde deze week met haar wetsvoorstel een beperking van de vrije artsenkeuze regelen. Het voorstel ontaardde plaats daarvan in een crisissfeer binnen het kabinet. Voorlopig is het wetsvoorstel van de baan.
Maar betekent dit dat u in 2015 dan gewoon de vrije keus heeft waar u uw zorg afneemt? We spreken hierover met Peter Ruys, directeur van website zorgkiezer.nl
Ondanks het uitblijven van concretere stikstofplannen van minister Femke Wiersma, wil de provincie Utrecht boeren blijven helpen. Maar de prijs is letterlijk hoog. "De doelen zijn gebleven, maar de middelen zijn weg."
"Hier kunnen we opnieuw beginnen", vertelt Jan Dorrestijn. Hij staat bij een vrijwel verlaten boerderij in de buurt van Amerongen. "Hier ligt onze toekomst."
'Onze uitstoot bedreigt de natuur'
Binnenkort verhuizen de koeien van de familie Dorrestijn naar deze locatie. Wie van de vier kinderen op de nieuwe locatie het melkveebedrijf gaat runnen, is nog niet duidelijk. "Maar ik denk Gijs", lacht Jan. "Dat is de meest bijdehante."
De verhuizing is nodig omdat de huidige boerderij van de familie, slechts een kilometer verderop, te dichtbij een Natura 2000-gebied ligt. "Daar doen we ook akkerbouw, maar met de koeien kunnen we op die plek niet verder", vertelt Gerrit, een van Jans zoons. "We zitten daar allemaal op een kluitje. De stikstofuitstoot van onze koeien bedreigt daar de natuur."
De kavelruil - het uitwisselen van landbouwgrond - die ervoor zorgt dat de familie Dorrestijn het bedrijf kan voortzetten, wordt gefinancierd door de provincie en met geld uit het transitiefonds van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Voor dat transitiefonds had het vorige kabinet 24 miljard euro gereserveerd. Maar het huidige kabinet zette het programma stop en draaide de geldkraan zo goed als dicht. Het budget is verminderd naar 5 miljard euro.
De provincie Utrecht springt nu in dat gat voor Utrechtse boeren, vertelt gedeputeerde Mirjam Sterk. "We vinden het heel belangrijk om ons aan de afspraken te houden. Ook al is de geldkraan door het huidige kabinet dichtgedraaid en het NPLG gestopt."
'Het blijft bij woorden'
Sterk noemt het besluit van het kabinet 'heel zuur'. "We hebben keihard gewerkt aan ons eigen Utrechts Programma Landelijk Gebied om natuur te herstellen, boeren perspectief te bieden en tegelijkertijd de woningbouw en infrastructuur vlot te trekken. Nu zijn de middelen weg, maar de doelen gebleven. Dat is frustrerend. Zonder duidelijke steun en regie vanuit Den Haag is dit een enorme puzzel."
De stappen die het kabinet wel zet, zijn volgens Sterk te klein. "Er wordt gesproken over een visie op landbouw en natuur, en op innovatie. Maar het blijft bij woorden. We hebben concrete plannen nodig, nu. Nederland staat letterlijk en figuurlijk stil. Zonder een duidelijke koers blijft iedereen in onzekerheid. De 5 miljard euro die is vrijgemaakt voor deze kabinetsperiode en de 500 miljoen per jaar voor natuurverbetering zijn niet genoeg voor de enorme transitie die nodig is. "
Ook hoogleraar Milieu en Duurzaamheid aan de Universiteit Leiden Jan Willem Erisman maakt zich zorgen over het gebrek aan regie vanuit de regering. "Als je boeren geen zekerheid geeft, dwing je ze tot stilstand. Dat leidt tot faillissementen en uiteindelijk tot verlies van de voedselproductie die we juist zo hard nodig hebben."
De 5 miljard euro die nu beschikbaar is, noemt hij 'een druppel op een gloeiende plaat'. "Het is veel geld maar niet genoeg. Het grootste deel van de stikstofreductie wordt verwacht van dure maatregelen, zoals de uitkoop van boerenbedrijven. Er was al 7 miljard euro beschikbaar voor uitkoop, maar dat alleen is niet genoeg. Innovaties, zoals emissiereducerende stalsystemen, verplaatsing van bedrijven en extensivering kosten ook geld en tijd."
'Duidelijkheid ontbreekt'
Een ander groot knelpunt is volgens Erisman de vrijblijvendheid van de huidige aanpak. "De uitkoopregeling is vrijwillig. Als een boer niet hoeft, waarom zou hij dan aan de slag gaan? Zonder duidelijke normen per gebied en bedrijf blijft het onzeker voor boeren."
"Boeren willen wel investeren in innovaties, maar dan moeten ze weten waar ze aan toe zijn. Als je investeert in een techniek die 100.000 euro kost, wil je zeker weten dat het genoeg is om aan de regels te voldoen. Die duidelijkheid ontbreekt."
Provincie Utrecht wil belofte aan boeren niet breken: "Boeren hebben zekerheid nodig, anders dwing je ze tot stilstand."