In de strijd tegen woningnood zetten sommige woningcorporaties in op woningdelen. Lang niet iedereen ziet het zitten om een huis te delen, maar Romy van de Laak en Nina de Groot (beiden 29) zijn blij met hun deelwoning: "Het bevalt echt heel goed."

Nina en Romy huren samen een eengezinswoning in Nijmegen. De vriendinnen delen de woonkamer, keuken en tuin, maar er wel zijn twee badkamers en wc's in het huis. "Zodat je toch ook echt je eigen privacy hebt."

Niet zonder twijfel

De twee waren voor zichzelf al langer op zoek naar een huis, maar de moed zakte hen in de schoenen. Particuliere huur was te duur, en bij woningcorporaties stuitte Nina op lange wachtlijsten. "Bij sommige huizen stond ik op plek 2.000 van de 3.000. Dat is echt niet te doen."

Toen de optie om samen een woning te delen voorbijkwam, besloten ze zich in te schrijven. Al ging dat niet zonder twijfel. "We zeiden altijd dat we niet met elkaar wilde wonen, om onze vriendschap te bewaken. Je kent elkaar heel goed, maar toch weet je niet precies hoe de ander leeft."

Kortere wachtlijsten

Toch besloten ze de gok te wagen en mee te doen aan de loting voor een deelwoning. "Toen we hoorden dat we ingeloot waren, hebben we echt even heel hard gegild en gesprongen. Dat was echt helemaal super, ook omdat je het na al die teleurstelling niet verwacht."

Nina en Romy huren hun deelwoning bij wooncorporatie Talis. Daar is bestuurder Ronald Leushuis al jaren bezig met woningdelen. Hij gelooft dat woningdelen een manier kan zijn om af te rekenen met de ellenlange wachtlijsten voor sociale huurhuizen.

Veel alleenstaanden

Hij ziet een mismatch tussen de relatief ruime sociale huurwoningen die zijn corporatie aanbiedt en de eenpersoonshuishoudens die naar die woningen op zoek zijn. "Ongeveer zestig à zeventig procent van de toewijzingen die mijn corporatie doet, is aan alleenstaanden", benadrukt hij.

"Als je kijkt naar wat de omvang van de woningen is, krijgen die mensen heel veel ruimte voor één iemand. Eigenlijk is het doodzonde dat iemand die alleen is een grote woning met drie slaapkamers krijgt."

Weerstand tegen samenwonen

Leushuis denkt dat woningdelen er op termijn voor kan zorgen dat tienduizenden mensen sneller aan een sociale huurwoning kunnen komen, maar ziet ook dat er nog veel belemmeringen zijn. Hij stuit op veel weerstand in de politiek en de publieke opinie.

Veel mensen geven aan helemaal geen woning te willen delen. Dat begrijpt Leushuis wel. "Ik gun iedereen zijn eigen betaalbare woning. Mensen moeten hun eigen keuze maken. Maar laten we dan ook niet vooraf al zeggen dat het gek is om op een andere manier te wonen."

Creativiteit

"Er zijn heel veel mensen die het geld niet hebben om die eigen woning te kunnen betalen, maar die wel heel graag zelfstandig willen wonen", vervolgt hij. "Als we niet veel meer creativiteit aan de dag leggen om andere woonvormen te bedenken, hebben die mensen géén woning."

In de praktijk ziet de corporatie meer dan genoeg animo voor deelwoningen om door te gaan met het concept.

Wetgeving zit in de weg

Een andere sta-in-de-weg is volgens Leushuis de ingewikkelde wetgeving rondom uitkeringen en toeslagen, zoals de huurtoeslag. De sociale zekerheidswetgeving is nog niet ingericht op woningdelen.

"De situatie is dat de mensen met de laagste inkomens eigenlijk niet in aanmerking komen voor deze woningen, omdat ze niet meer in aanmerking kunnen komen voor huurtoeslag of gekort worden op hun uitkering als ze een woning gaan delen", legt hij uit.

Kleine investering

Volgens Leushuis is het bijbouwen van woningen óók belangrijk, maar is woningdelen een veel goedkopere manier voor woningcorporaties om iemand te huisvesten dan nieuwbouw.

"Bij het woningdelen plaatsen wij een extra badkamer in het huis. Dat kost zo'n 25 duizend euro, en dan kan je een nieuw iemand onderdak geven. Bij nieuwbouw gaat het al snel om 275 duizend euro", vergelijkt hij. "Hierdoor kun je dus tegen relatief geringe investeringskosten een extra huurder blij maken met een dak boven hun hoofd."

'Zou niet meer alleen willen wonen'

Nina en Romy wonen inmiddels zo'n halfjaar samen en zien absoluut de voordelen van woningdelen. "We zijn nu een beetje individualistisch geworden met z'n allen", zegt ze. "Dus we zijn gewend dat we op onszelf wonen. Maar voor de gezamenlijkheid in de maatschappij is het heel fijn als je dus wel met met meerdere mensen of met z'n tweeën kan wonen in een huis."

Of ze niet toch stiekem liever het huis voor zichzelf hadden willen hebben? "Vooraf had ik verwacht van wel, maar nu is dat echt niet zo. We hebben zoveel geluk hiermee."

Bijna 20.000 Oekraïense kinderen zijn sinds de invasie door de Russen ontvoerd. President Zelensky wil geen vredesakkoord voordat alle gedeporteerde burgers teruggekeerd zijn, terwijl Rusland ontkent. "Ze beroven ons van onze toekomst."

Twee van deze kinderen zijn Veronika en Sasha. Hun verhaal wordt verteld in de documentaire 'After The Rain: Putin's Stolen Children Come Home' van de Brits-Oekraïense regisseur Sarah McCarthy. "Sasha werd als kleuter bij een Russische controlepost van haar vader gescheiden", vertelt McCarthy.

Ontvoerd op zomerkamp

"Haar vader kwam in een detentiekamp terecht en Sasha belandde met haar broertjes en zusjes in een tehuis in Moskou. Na zijn vrijlating moest haar vader zelf uitzoeken waar zijn kinderen waren. Ook Veronika, de dochter van een Oekraïense soldaat, werd gedeporteerd."

''Ze namen ons mee naar een soort kamp in Rusland. De politie pakte onze telefoons af. Ik huilde constant, omdat ik bang was dat ik mijn familie nooit meer zou zien'', vertelt Veronika in de film. McCarthy, die zelf een Oekraïense moeder heeft, reist met haar documentaire nu de wereld rond om zoveel mogelijk mensen te laten zien wat er gebeurt. "Dit is de keiharde realiteit voor duizenden Oekraïense gezinnen."

Nieuwe identiteit

Inmiddels zijn er 1.247 kinderen teruggehaald, vertelt Darya Gerasymchuk. Zij is kinderrechtencommissaris en adviseur van president Zelensky. "Maar van heel veel kinderen weten we nog niet waar ze zijn. Ze zijn ondergebracht bij Russische pleeggezinnen en hebben een nieuwe naam en identiteit gekregen.''

Het is heel moeilijk om te achterhalen waar de kinderen zich bevinden. ''Vaak begint het met een tip van een ouder, of beelden op Russische televisie waarin kinderen te zien zijn bij adopties of heropvoedingsprogramma's'', zegt Gerasymchuk. ''Ook Amerikaanse satellietbeelden hielpen bij het opsporen van kinderen. Maar de financiering van dat programma is inmiddels stopgezet door de Trump-regering."

Rusland ontkent

Zodra duidelijk is waar een kind zich bevindt, wordt er door de organisatie Save Ukraine contact opgenomen met de familie. Deze organisatie is opgericht door Mykola Kuleba, voormalig kinderombudsman van Oekraïne, en werkt om de kinderen terug te halen.

Meestal gaat er dan een moeder of oma met een medewerker op pad naar Rusland of bezet gebied, via veilige routes zoals Polen, Wit-Rusland of Turkije. Met juridische stappen, onderhandelingen of persoonlijke contacten wordt dan geprobeerd om het kind vrij te krijgen.

'Genocide op ons volk'

En dat is niet eenvoudig, vervolgt Gerasymchuck. "Want Rusland erkent zelden dat er sprake is van ontvoering en werkt vrijwel nooit actief mee aan terugkeer. Het belangrijkste doel van de ontvoering van Oekraïense kinderen door de Russen is de genocide op het Oekraïense volk. Door het Oekraïense volk kinderen te ontnemen, proberen de Russen ons van onze toekomst te beroven."

Voor Sasha en Veronika liep het goed af. Sasha woont nu in Letland, en Veronika is terug in Kyiv. Ze hebben inmiddels beiden getuigd bij het Internationaal Strafhof. Maar veel kinderen komen getraumatiseerd terug en zijn geïndoctrineerd door Russische propaganda. Duizenden kinderen zijn nog altijd vermist.

Voorwaarde voor vrede

De vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne verlopen moeizaam. Voor Oekraïne is de terugkeer van alle gedeporteerde burgers, met als prioriteit de ontvoerde kinderen, een belangrijke voorwaarde voor een akkoord. President Zelensky is stellig: alle kinderen moeten terug zijn voordat er serieus over vrede kan worden gepraat.

Het onderwerp stond bovenaan de Oekraïense agenda tijdens de besprekingen in Saoedi-Arabië eind vorige maand. Volgens de Amerikanen gold de terugkeer van de kinderen als een eerste stap om vertrouwen op te bouwen tussen de partijen, maar ook dat lijkt nog ver weg.

Meer steun nodig

Darya Gerasymchuk hoopt dat de aanklacht van het Internationaal Strafhof in het vredesproces een verschil kan maken. "De arrestatiebevelen tegen president Poetin en zijn commissaris voor de kinderrechten Maria Lvova-Belova waren historisch", zegt ze.

"Ze erkenden niet alleen het oorlogsmisdrijf van kinderontvoering, maar ook het bredere patroon van genocide: het systematisch overbrengen van Oekraïense kinderen naar Russische gezinnen.''

Juridische druk

''Hopelijk zet dit juridische druk op Rusland en helpt het ons om meer kinderen terug te krijgen. De wereld ziet nu zwart-op-wit wat wij al lang weten: wat Rusland 'redding' noemt, is in werkelijkheid gedwongen deportatie'', zegt Gerasymchuk.

Ze is ook blij met de internationale coalitie Bring Kids Back UA, een gezamenlijk initiatief van Oekraïne en Canada, waar inmiddels 41 landen aan deelnemen. "Maar we hebben meer steun nodig. Alleen met internationale druk en sancties krijgen we beweging. De terugkeer van deze kinderen is voor ons essentieel", benadrukt ze. "Zolang zij niet thuis zijn, is vrede onmogelijk."