Het lijkt zo simpel: speel voetbalwedstrijden zonder publiek en je houdt zoveel politie-inzet over, dat je meer politie op straat zult zien. Dat zegt de voorman van politievakbond ACP. Toch is het volgens experts niet zo eenvoudig.

De voorman van politievakbond ACP Wim Groeneweg deed die uitspraak, in de nasleep van de wedstrijd Feyenoord-Ajax. Daarbij raakte ajacied Klaassen gewond, doordat een toeschouwer een aansteker naar zijn hoofd gooide.

Weinig blauw zichtbaar

Uit CBS-cijfers blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders zegt, de politie zelden (41 procent) of nooit (13 procent) in hun eigen buurt te zien. De oplossing daarvoor zou kunnen zijn om geen publiek meer toe te staan bij voetbalwedstrijden. Dan houd je menskracht over om op straat in te zetten.

Maar is het zo eenvoudig? Nee, zeggen politiewetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam Jaap Timmer en Marnix Eysink Smeets, lector Publiek Vertrouwen in Veiligheid aan hogeschool InHolland. De uren die de politie aan een voetbalwedstrijd besteedt, kunnen niet aan iets anders gespendeerd worden.

Kijken op andere plekken

Het betekent namelijk niet dat je struikelt over de politiemensen op straat als die niet meer nodig zijn bij wedstrijden. De leden van de Mobiele Eenheid (ME), die zich vrijwillig voor dergelijke diensten aanmelden, hoeven normaal gesproken namelijk niet per se op straat te lopen. "Dat kunnen mensen zijn die werken bij de digitale opsporing of recherche", zegt Timmer. "Tijdens corona, toen het voetbal plat lag, liep er ook niet ineens meer blauw op straat."

Eysink Smeets wijst er ook op dat als je aankondigt dat er geen publiek meer bij wedstrijden mag, bepaalde groepen fans op andere plekken dan het voetbalstadion zullen samenscholen. "Daar heb je dan ook nog politie voor nodig."

Geen enorme hoeveelheid uren

Hoeveel politie-uren worden er aan voetbalwedstrijden besteed? De laatst bruikbare statistieken over politie-inzet komen uit 2018-2019. Recentere data is nog niet compleet of afwijkend, omdat er door corona een tijd geen of minder publiek in de stadions mocht. In de reguliere betaalde voetbalcompetities werd er in dat jaar toen 195.000 mensuren aan politie ingezet. Dat is zonder de Champions League en risicovolle amateurwedstrijden.

Timmer rekent uit: "Een gemiddelde fulltimer werkt 2000 uur per jaar. Dan kom je rond de 100 fte op jaarbasis uit die voor politiewedstrijden moeten worden ingezet. In totaal zijn er ongeveer 4500 fte'ers bij de politie." Dat zijn geen enorme aantallen, hoewel Timmer benadrukt dat alle beetjes helpen bij een drukke politie.

Stewards

De indruk dat er heel veel politie-inzet is rondom voetbalwedstrijden is niet juist, althans niet historisch gezien. Dat zegt Jan Brouwer, hoogleraar Openbare Orde en Veiligheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Dat hangt samen met een wetswijziging in 2000. "Tot die tijd was het dubbelop, omdat de politie ook verantwoordelijk was voor de orde in de stadions. Daarna werden clubs daar zelf verantwoordelijk voor. Daarvoor gebruiken ze nu stewards'.

"Nu doet de politie dus alleen het werk buiten de stadions en komt er geen agent de stadions meer in", zegt Brouwer. "Dat heeft de politie-inzet dramatisch omlaag gebracht." De stewards hebben daar een speciale opleiding voor gehad en zijn vaak zelf ook supporters. Het idee is dat zij daardoor meer grip hebben op de eigen fans.

Op basis van een tip van de AIVD werd in april de advocaat van Ridouan Taghi, Vito Shukrula, gearresteerd. AIVD-baas Erik Akerboom vertelt dat de dienst wil voorkomen 'dat criminele netwerken worden aangestuurd vanuit de gevangenis via een advocaat'.

Shukrula's arrestatie op donderdag 10 april leidde tot geschokte reacties in de advocatuur. Hij werd aangehouden na een bezoek aan zijn cliënt Ridouan Taghi in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Volgens het Openbaar Ministerie (OM) zou Shukrula zich schuldig hebben gemaakt aan 'deelname aan een criminele organisatie'.

Strafrechtelijk onderzoek

Wat deze zaak zo bijzonder maakt, is de doorslaggevende rol die veiligheidsdienst AIVD in Shukrula's arrestatie heeft gespeeld. Het strafrechtelijk onderzoek naar de advocaat begon namelijk in december na een tip van de inlichtingendienst.

In een zogenoemd ambtsbericht aan het OM meldde de AIVD dat Shukrula berichten van zijn cliënt Taghi zou doorspelen aan personen in het criminele netwerk van Taghi.

Zorgen over communicatie

Hoewel AIVD-baas Erik Akerboom niet op individuele zaken kan ingaan, zegt hij tegen EenVandaag dat de AIVD zich zorgen maakt over de mogelijkheden tot communicatie, die criminelen vanuit de gevangenis nog kunnen hebben met hun netwerk.

"Een van de belangrijkste dingen die wij willen voorkomen is dat criminelen - ook als ze zitten opgesloten in de gevangenis - kunnen blijven spreken met hun criminele netwerk. Want hiermee kunnen ze nog altijd een dreiging uitoefenen op de samenleving."

Niet meer aansturen vanuit gevangenis

Het feit dat de AIVD deze tip doorgaf aan het OM, doet vermoeden dat de dienst zich vaker bezighoudt met verdachten in het Marengo-proces. De criminele organisatie van Taghi in het bijzonder.

Akerboom: "Dat we standaard meeluisteren met de telefoongesprekken tussen advocaten en deze personen, dat kan niet de conclusie zijn. Het gaat ons erom dat de communicatie vanuit de gevangenis stopt en dat niet langer de criminele netwerken kunnen worden aangestuurd. Bijvoorbeeld via een advocaat."

Kritische brief

Bovendien is het vanzelfsprekend dat de AIVD in actie komt, als er sprake is van 'bedreiging van de rechtstaat', vervolgt Akerboom. "Als deze criminele netwerken zich bezighouden met het bedreigen en zelfs liquideren van personen die onze rechtstaat vertegenwoordigen, dan kunnen ze erop rekenen dat ze in het vizier van van de AIVD komen. Dat is evident."

Een maand voor de arrestatie van Shukrula was er nog forse kritiek op de werkwijze van de AIVD. Twee toezichthouders van de geheime dienst concludeerde in een kritische brief dat de AIVD zich niet altijd aan de regels houdt.

Vaker onderzoek naar criminelen

De wet schrijft namelijk voor dat dat inlichtingendienst criminelen alleen mag onderzoeken als ze de nationale veiligheid in het gevaar brengen. Daar blijkt de AIVD zich volgens de eigen toezichthouders niet altijd aan te houden.

De dienst doet te vaak onderzoek naar criminelen waarbij de nationale veiligheid helemaal niet in het geding is.

'Beter onderbouwen'

Akerboom: "Als er een directe geweldsdreiging is van een politicus, een advocaat of een journalist, dan melden wij dat direct bij de politie, zodat die kan ingrijpen. Maar er zijn ook strafbare feiten die niet direct raken aan de nationale veiligheid, maar waar soms wel een crimineel netwerk achter ligt."

De AIVD-baas zegt dat de dienst zich wel degelijk aan de regels houdt. "Dit is de reden dat wij toezichthouders hebben. Die kijken altijd met ons mee, en fluiten ons ook terug als we te ver gaan. Dus als de toezichthouder dit zegt, zullen we nog beter onderbouwen dat er directe link is met de nationale veiligheid."

Nog 60 dagen in hechtenis

De 36-jarige Shukrula is de derde advocaat van Taghi die is opgepakt. In oktober 2021 werd Taghi's neef Youssef Taghi opgepakt en in april 2023 werd Inez Weski gearresteerd.

Shukrula was sinds november vorig jaar advocaat van Taghi. Samen met raadsheren Carlo Crince le Roy en Sultan Kat stonden zij Taghi bij. Na de arrestatie van Shukrula legden ook de overgebleven twee advocaten de verdediging van Ridiouan Taghi neer. Afgelopen vrijdag werd het voorarrest verlengd van de voormalig advocaat van Taghi. De raadkamer van de rechtbank in Amsterdam besloot dat Shukrula nog 60 dagen in hechtenis moet blijven.

Ouderen willen en moeten zo lang mogelijk zelfstandig thuiswonen. Maar soms gaat dat echt niet meer. Zo'n 9.000 keer per jaar wordt de rechter gevraagd om ouderen zorg op te leggen. Deskundigen vinden dat het niet zover zou moeten komen.