Steeds meer mensen willen bewuster vlees eten. Maar hoe beginnen ze? Sommigen willen weten waar het vandaan komt, hoe het heeft geleefd en zelfs: hoe het is om een dier te slachten.

'Stadsmietjes', noemen David, Tim en Daniel zichzelf. De drie creatieve Amsterdammers dachten dat ze nooit een dier konden doden. Toch deden ze het. En maakten een statement: met een boek, foto's en als climax: een diner.

Drie jaar lang slachtten ze hun eigen vlees. In een 'slachtpaspoort' hielden ze de gedode dieren bij. "Onze regel is dat we alleen dieren mogen slachten die we zelf in de ogen hebben gekeken." Dit weekend trakteerden ze veertig gasten op koe Tisja.

Paspoort vol namen van dode dieren

De mannen bedenken het slachtpaspoort tijdens een garnalenjacht op de Noordzee. "We vingen één garnaal, die we samen hebben gedeeld." David vertelt dat het niet veel was: "Maar het smaakte goed. Beter dan de garnalen uit de supermarkt."

In 3 jaar tijd schrijven ze elf dieren in hun slachtpaspoort bij. De laatste dieren op de lijst zijn de koeien Viola 2463 en Tisja 6405. "De slacht van deze koeien was moeilijk. Het zijn dieren die we op de boerderij hebben bezocht en geaaid en met wie we een band hebben opgebouwd."

Het idee van een slachtpaspoort begon tijdens de garnalenjacht
Bron: Stadsmietjes

Kijken naar de koe die je opeet

Toch is het voor David, Daniël en Tim de enige manier waarop ze nog vlees willen eten. Veertig nietsvermoedende gasten ondergaan in het gelegenheidsrestaurant in een oude Amsterdamse NDSM-werf een soortgelijk gedachtenexperiment.

Bij binnenkomst vragen ze de gasten of die hun vlees willen eten met uitzicht op een blinde muur of met uitzicht op filmpjes van een nog levende Tisja. Ze aarzelen, schuiven voor de eerste gang wat ongemakkelijk. Wanneer het hoofdgerecht komt zijn de gasten net gewone consumenten. Ze eten zonder nog aandacht te hebben voor de beelden van de koe. 'Ze kijkt wel een beetje zielig', zegt een van de genodigden desgevraagd.

Koop een koe

Ook broers Berend en Dirco te Voortwis hopen dat consumenten minder afstand gaan voelen bij hun biefstuk. Een paar jaar terug beginnen ze met 'Koop een Koe', waarbij een koe pas geslacht wordt als die van kop tot staart verkocht is, online.

"Tot die tijd staat ze in de wei en krijgt ze goede voeding. Haar vlees smaakt zoals vlees bedoeld is." Elk stukje van de koe wordt gebruikt. "We gaan voor zero waste. Elke klant krijgt uiteindelijk zeven kilo van de koe. Dat zijn 28 maaltijden voor twee personen."

De mannen van KoopeenKoe
Bron: Eigen materiaal
Berend en Dirco bij hun koeien die ze verkopen door middel van crowdbutching

Vleesgebruik daalt niet verder

Maar ondanks deze en andere initiatieven zoals 'Buitengewone Varkens' en 'Meat your own' daalt het vleesgebruik in Nederland niet verder. Het verbruik blijft al een paar jaar steken op 77 kilogram per persoon.

"Opmerkelijk", vindt Hans Dagevos, consumptiesocioloog van de Universiteit Wageningen. "Er is al jaren veel maatschappelijk ongemak door vleesschandalen en kiloknallers, waardoor meer mensen zich flexitariër noemen en aangeven dat ze minder vlees eten. Je zou juist verwachten dat het vleesgebruik nog verder daalt in plaats van stagneert."

Veel mensen geven in enquêtes sociaal wenselijke antwoorden, zegt Dagevos. En ook is er sprake van onbewust compensatiegedrag. "Wat veel mensen doen na een vegetarische dag is extra vlees eten. Dat gaat vaak onbewust. Mensen vinden het moeilijk om er écht over na te denken, ze verdringen het."

De koeien van koopeenkoe waarop je kunt intekenen
Bron: Eigen materiaal
Deze koeien hebben een goed leven, tot hun 32e koper zich aandient

Wie tekent het online doodsvonnis?

Berend ziet de ethische worstelingen ook bij zijn eigen klanten. "Wij merken dat de koe in het begin snel verkoopt, maar dat haar laatste beetjes vaak even duren. Mensen willen niet graag de (laatste) 32e koper zijn, omdat ze niet degene willen zijn die haar doodsvonnis tekent."

Ook de gasten van David, Daniël en Tim hebben aan het begin wat moeite met hun maaltijd. Filmpjes kijken van je biefstuk toen het nog leefde ontneemt wel iets van het plezier. "Maar", zo zegt één van de gasten. "Het voegt ook iets tòe aan de smaak." En dat is precies wat de stadsmietjes hoopten te bereiken. "Wij willen helemaal niet dat mensen nu ook massaal zelf gaan slachten. Dat kan helemaal niet. Maar weten wat en wie je eet heeft ons leven verrijkt en ook onze gasten hebben de meerwaarde ervan ervaren. Onze missie is geslaagd."

Weten wie je eet: diner van slachtpaspoort
Bron: Eigen materiaal
Uit eten bij de stadsmietjes betekent kijken naar je biefstuk toen ze nog leefde

Tv-reportage:

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.