Vijf jaar 'koning van het volk' Willem-Alexander

‘Ontspannen, maar misschien wat té gewoon’ zo wordt hij wel getypeerd. Maar populair is hij. Op 30 april 2018 viert Willem-Alexander zijn 5-jarig koningsschap. Historicus Han van Bree blikt terug op de periode vanaf 2013. Hij is positief over hoe Willem-Alexander zijn koningschap tot dusver heeft ingevuld. Slechts één smetje op zijn blazoen heeft hij kunnen vinden.

Historicus Han van Bree schreef het boek ‘Vijf jaar koning’ over het koningsschap van Willem Alexander. Tijdens het interview aan de vooravond van zijn inhuldiging op 30 april 2013 zei Willem-Alexander dat het koningschap moet ‘vertegenwoordigen’, ‘verbinden’ en ‘aanmoedigen’.

Volgens van Bree is dat ondanks aanvankelijk bedenkingen gelukt: “Toen Beatrix aftrad werd zij de hemel in geprezen, zo goed als ze het had gedaan als koningin. Er waren toen nog aarzelingen over hoe goed Willem-Alexander het zou gaan doen. Zou Maxima hem overvleugelen? - was de vrees. Hij begon zijn koningschap dan ook wat verkrampt: hij zei ‘geen duobaan’ te hebben, híj was de koning, en koningsdag vieren we op zijn verjaardag. Later werd hij meer ontspannen en werd Willem-Alexander al snel als koning een vanzelfsprekendheid."

‘U weet wat het is om iemand te verliezen’

“MH17 was zijn eerste hevige testcase. Hij vertelde in een interview aan Wilfried de Jong ter gelegenheid van zijn 50e verjaardag dat hij werd aangesproken door nabestaanden. Die zeiden: 'U weet wat het is om iemand te verliezen.' Hij begaf zich onder de mensen." 

"Net zoals zijn bezoek aan de markt in de Haagse Schilderwijk tekenend was: daarin ligt de functie van de monarchie. Er had ook een minister kunnen lopen, maar dat had niet hetzelfde effect gehad. Nu zag je de reactie bij ‘nieuwe Nederlanders’: hij is ook ónze koning.”

Emoties tonen

“Bij staatsbezoeken blijkt dat hij zich vooral richt op projecten rond innovatie, technologie en dus op de toekomst van het ontvangende land. En hij durft bij een bezoek aan een land ook emoties te tonen, zoals tijdens gesprekken met hulpverleners van bootvluchtelingen op Sicilië. Ook kaart hij lastige kwesties aan zoals de vluchtelingenproblematiek, of mensenrechten in China.” 

‘Wordt hij niet te gewoon?’ 

“Is hij een man van het volk? Ik durf te zeggen van wel. Hij juicht vol enthousiasme vanaf de publieke tribune Nederlandse sporters aan. Hij vierde zijn 50e verjaardag met mensen van alle rangen en standen op het paleis. En hoe hij tijdens een wandeling door de Amsterdamse Jordaan de doodzieke Eberhard van der laan ondersteunde, zegt ook veel. De vraag is vooral: wordt hij niet te gewoon? Soms lijkt mij meer op een topambtenaar als je hem ziet lopen met een stapel dossiers onder zijn arm.” 

Rituele dans rond belasting betalen

“Of de koninklijke familie belasting moet betalen? Ik noem dat een rituele dans. Ik vind: je hebt een monarchie, omarm dat dan maar. Je laat ze ook niet in een rijtjeshuis wonen. Het is ook nog altijd de enige familie die in een kerk mag worden begraven. Het lastige voor de koninklijke familie is: ‘Ze moeten ongewoon zijn, maar gewoon doen’.”

Biertje met Poetin en Lucky TV 

“Beatrix zei over het koningschap tegen haar zoon: ‘Je moet een stijl vinden die bij je past.’ Daar is hij aardig mee bezig. De veranderingen gaan geleidelijk, dat zie je al aan Koningsdag. Het enige smetje op zijn blazoen is volgens mij het biertje met Poetin in Sotsji. Dat had hij niet moeten doen. Toch is zijn populariteit nog altijd stijgende. En ja, ook Lucky TV mag gewoon blijven bestaan. Volgens mij kan hij er wel om lachen.”