radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Verzoek OM: stop vervolging Ad Bos

Verzoek OM: stop vervolging Ad Bos

Het Openbaar Ministerie heeft het  Gerechtshof in Amsterdam verzocht om de vervolging tegen Ad Bos, de klokkenluider van de bouwfraude-affaire, te stoppen. Het OM ziet geen reden om Bos verder te vervolgen vanwege het 'maatschappelijk belang' en de 'duur van de zaak'. Daarmee komt waarschijnlijk een einde aan een juridische strijd van twaalf jaar.

Bos, bij de zitting aanwezig, was zichtbaar geëmotioneerd en nam ook nog het woord: 'Ik was naïef omdat ik het volste vertrouwen had dat de staat mij en mijn gezin zou beschermen tegen machtsblokken zoals de bouw. Het was een nachtmerrie, ik denk dat ik niet hoef uit te leggen dat het een aanslag is geweest en nog steeds is op mijn gezondheid en die van mijn vrouw.'

Over twee weken doet de rechter een uitspraak. Hoe zat het alweer? Een overzicht van een lang slepend proces:

In 2001 doet Ad Bos zijn verhaal in Zembla. Hij laat een schaduwboekhouding zien van het bedrijf Koop Tjuchem, waar hij technisch directeur was. Hierin is te zien hoe bouwbedrijven verboden prijsafspraken maken, en zo de prijzen kunstmatig hoog houden. Een miljardenfraude, zo blijkt. Na de uitzending overhandigt Bos de schaduwboekhouding aan justitie. Naar aanleiding van deze kwestie wordt een parlementaire enquête ingesteld.

Op 22 augustus 2002 gaat de parlementaire enquête van start. Bos zelf wordt ook gehoord. Bos komt, door zijn rol als klokkenluider, niet meer aan een baan; in de bouwwereld wordt hij persona non grata. Hij ontvangt geen schadevergoeding voor zijn klokkenluiden en moet zijn huis in Limmen te koop zetten. Daarnaast wordt hij in de bouwfraude ook aangewezen als verdachte.

Op 11 februari 2005 wordt Bos veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf, voor het omkopen van een ambtenaar. Bos gaat in Hoger Beroep en stelt onschuldig te zijn.

Op 5 december 2008 besluit het rechtshof in Den Haag dat Ad Bos niet vervolgd had mogen worden. Een paar dagen daarna laat Bos via zijn advocaat weten 10,5 miljoen euro van de staat te claimen. EenVandaag interviewde Bos en zijn vrouw over die claim:

In 2009 krijgt klokkenluider Ad Bos alsnog een schadevergoeding van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.  Hij kan hiermee alle schulden afbetalen die hij heeft gemaakt sinds hij de bouwfraude aan het licht heeft gebracht. Hij doet geen uitspraken over hoe groot die vergoeding is. EenVandaag zocht hem wederom op:

In juli 2010 krijgt Ad Bos dan toch weer een tegenslag. De Hoge Raad besluit dat justitie hem alsnog mag vervolgen. Dat is opvallend; hij heeft de bouwfraude aan het licht gebracht, maar is de enige die nog door justitie wordt vervolgd. EenVandaag maakte voor de serie van Nul tot Nu een reportage met Bos over de jarenlange strijd die Bos voerde tegen justitie, als klokkenluider van de bouwfraude en die als enige in het beklaagdenbankje eindigde.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

ASML investeert heel veel in wetenschappelijk onderzoek, maar daar hangt ook risico aan: 'Niet in eentje de kar trekken'

ASML investeert heel veel in wetenschappelijk onderzoek, maar daar hangt ook risico aan: 'Niet in eentje de kar trekken'
ASML investeert veel in wetenschap en innovatie
Bron: ANP

Dat ASML een belangrijk bedrijf voor Nederland is, is algemeen bekend. Op het gebied van werkgelegenheid, maar zeker ook op het gebied van innovatie. Van alle Nederlandse bedrijven investeren ze het meeste in wetenschappelijk onderzoek.

Executive vice president technology van ASML, Jos Benschop, vertelt dat het bedrijf al jaren 15 procent van hun omzet uitgeeft aan 'research & development' (R&D). Doordat hun omzet is gegroeid, is daarmee ook hun uitgaven aan wetenschappelijk onderzoek flink gegroeid. Het bedrijf gaf hier in 2023 2,8 miljard aan uit.

'Is onze rol te groot?'

Met deze uitgaven aan wetenschappelijk onderzoek is ASML met afstand de grootste private investeerder in wetenschappelijk onderzoek.

Nummer 2, Philips, geeft 'slechts' 700 miljoen uit aan onderzoek. Dat is vier keer minder dan ASML. Nu vraagt ASML zich af: is onze rol in wetenschappelijk onderzoek niet te groot?

Zorgelijke ontwikkeling

Onderzoeker bij TNO Marcel De Heide vindt het een zorgelijke ontwikkeling dat ASML er zo bovenuit stijgt. Hij ziet een steeds grotere concentratie van uitgaven aan R&D bij steeds minder bedrijven.

"De top 3 wordt steeds belangrijker, maar het is belangrijk om een bredere basis te hebben. Wij maken wel eens het grapje dat je niet alleen een A-SML, maar ook een B-SML, C-SML en D- SML nodig hebt in Nederland", zegt hij.

Bekijk ook

Van 300 naar 14.000 mensen

Maar dat ASML zoveel uitgeeft aan onderzoek noemt Benschop juist logisch aangezien het bedrijf in een sector zit waar de ontwikkelingen steeds sneller gaan, en je alleen bij kan blijven door te investeren in kennis.

Die urgentie zie je ook terug in het bedrijf zelf, vertelt hij. "Toen ik 28 jaar geleden begon, waren er 300 mensen bezig met R&D, vandaag de dag zijn dat er 14.000."

Nederland, kennisland

ASML geeft nu 70 procent van hun uitgaven aan R&D uit in Nederland. De reden: "We willen met de beste samenwerken", zegt Benschop. "En dat is nu gelukkig voor een groot deel in Nederland."

"Het is daarom heel belangrijk dat we blijven investeren in onze kennisbasis. De academische wereld en bezuinigingen daarop zouden op de lange termijn weleens tegen Nederland kunnen werken", vertelt Benschop.

Bekijk ook

Concurrentievermogen neemt af

De Heide kan zich hier ergens wel in vinden. "Het is natuurlijk geweldig dat we die grote spelers hebben in Nederland", zegt hij. "Maar", voegt hij toe, "die basis in Nederland van die uitgaven is heel erg smal."

"Stel dat het misgaat bij dat bedrijf zelf of in die sector en die R&D uitgaven zouden wegvallen bij de grote bedrijven, dan nemen die uitgaven ineens schrikbarend af." En dat zou betekenen dat het concurrentievermogen uiteindelijk afneemt, legt De Heide uit.

Innovatiekracht

Volgens hem verliezen we dan ons vermogen om die nieuwe en slimme producten te produceren waarmee Nederland in de toekomst geld moeten gaan verdienen. Daarom is het belangrijk dat die basis zo veel mogelijk wordt verbreed, weet de onderzoeker.

Benschop deelt deze zorgen over de toekomst. "Ik denk dat het voor Nederland heel belangrijk is dat er een gezond ecosysteem is met grote en kleine spelers die allemaal investeren in onze onderzoeken en innovatie."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Van Schiedam naar Damascus: Shadi keert na 12 jaar terug naar zijn geboorteland

Van Schiedam naar Damascus: Shadi keert na 12 jaar terug naar zijn geboorteland
Shadi (links) met zijn oud-buurman in Damascus
Bron: EenVandaag

Shadi Karazi vluchtte in 2013 uit Syrië voor de verwoestende burgeroorlog. Hij woont al 9 jaar in Nederland en gaat nu voor het eerst terug naar zijn familiehuis in de Syrische hoofdstad Damascus. "Slechter dan onder Assad kan het nooit meer worden."

Shadi vluchtte uit Harasta, een buitenwijk van de hoofdstad Damascus die na jaren van belegering en bombardementen vrijwel verwoest is. Hij verbleef eerst in een aantal andere landen voordat hij terechtkwam in Schiedam. Daar werkt hij nu al bijna 5 jaar bij woningcorporatie Maasdelta Groep in Spijkenisse.

'Had gehoopt op meer mooie momenten'

De moeder van Shadi bleef in Syrië en overleed in 2015. Zowel hij als zijn broer konden niet bij de begrafenis zijn. "Toen hadden we nog geen verblijfsvergunning, dus we mochten niet reizen", legt hij uit.

Het blijft tot op de dag van vandaag een moeilijke herinnering voor hem. "Dat blijft in mijn hart, ze is daar in haar eentje overleden. Ik had gehoopt nog meer mooie momenten met haar te hebben."

Bekijk ook

Besef

"Ik voelde me ook niet goed als ik bijvoorbeeld succes had in Nederland", gaat Shadi verder over het verlies van zijn moeder. "Ik miste iemand om het aan te vertellen, mijn moeder."

Hij bleef hopen op een hereniging met haar. Maar toen hij tijdens zijn bezoek aan Damascus haar graf zag, voelde het alsof er een zware steen van zijn borst werd getild. De waarheid van haar overlijden kwam toen eindelijk binnen, vertelt hij.

'Zoiets kan nooit meer gebeuren'

De laatste weken is veel meer naar buiten gekomen over het leed van de Syrische bevolking onder Assad en tijdens de lange burgeroorlog. Hele wijken zijn vernietigd door bombardementen en tienduizenden mensen gevangengenomen. Velen van hen hebben dat niet overleefd.

De val van het regime en het einde van de burgeroorlog was een feest voor de bevolking. Maar volgens Shadi heeft het land nu veel tijd nodig om alles opnieuw op te bouwen. "Maar de situatie kan nooit slechter dan de tijden van Assad, zoiets kan nooit meer gebeuren."

Bekijk ook

'Ik vind hem een held'

Tijdens zijn bezoek aan zijn geboorteland kwam Shadi ook nog anderen tegen, zoals zijn buurman, die hij meteen in de armen sloeg. "Ik vind hem een held, want hij is ook tijdens het beleg van 6 jaar daar gebleven", vertelt hij.

Shadi's buurman heeft 2 jaar lang opgesloten gezeten en zag hoe zijn 14-jarige dochter om het leven kwam door een raketaanval. "Maar tot nu toe is hij nog steeds daar, daarom zie ik hem echt als een held. Ik leer van zo'n persoon."

Connecties uit het verleden

Ook kwam Shadi vrienden uit zijn kinder- en schooltijd tegen. Ze waren enorm blij om elkaar weer te zien. "Gelukkig heb ik er een paar gevonden", lacht hij.

"Ik ben ook op bezoek geweest bij de moeders van mijn vrienden die nog niet naar Syrië konden komen." Op die manier vond hij toch nog connecties uit het verleden.

Bekijk ook

Betalen voor hotel in geboorteland

Wat voor Shadi het raarst was tijdens zijn bezoek aan zijn geboorteland, is dat hij in een hotel moest slapen. Hij had geen woning of andere plek om te slapen, het huis van zijn moeder was al leeggemaakt zodat mensen tijdens het beleg meubels konden verbranden voor warmte.

"Ik stond met veel emoties bij de receptie", vertelt hij. "Ik ben hier geboren en getogen, maar ik moest een kamer in een hotel vinden. Dat vind ik echt niet normaal."

Veilig in Nederland

Voor Shadi was het ondanks alles niet moeilijk om na zijn bezoek terug naar Nederland te gaan. "Alles is nu vreemd daar, alles is veranderd."

Shadi heeft nu een gezin in Nederland, zijn jongste dochter is hier geboren. "We hebben hier veiligheid gekregen", gaat hij verder. "Ik houd van Syrië en ik heb zin om daar te leven, maar dat kan je niet binnen een paar dagen beslissen." Hij wil wel weer snel op bezoek. "Want mijn kleine dochtertje is ook blij dat ze haar oma en opa, de ouders van mijn vrouw, kan ontmoeten."

Shadi uit Syrië keert na 12 jaar terug naar zijn geboorteland: 'Alles is veranderd'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant