radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Vermiste Engelandvaarder Ernst Moltzer na 82 jaar geïdentificeerd: 'Kaak werd 20 jaar geleden opgevist, maar niemand wist van wie die was'

Vermiste Engelandvaarder Ernst Moltzer na 82 jaar geïdentificeerd: 'Kaak werd 20 jaar geleden opgevist, maar niemand wist van wie die was'
Foto afkomstig uit het boek 'Het Geheim van Bols'.
Bron: Familie Moltzer

Engelandvaarder Ernst Moltzer werd sinds 1941 vermist. Hij vluchtte met een boot om aan de bezetting te ontsnappen, maar kwam nooit aan. Nu is zijn kaak teruggevonden. "Zijn kleindochter barstte in huilen uit."

De kaak werd al in 2003 gevonden door een Texelse kotter vlak voor de kust bij Petten. Maar pas vorig jaar kwam er een DNA-match, nadat de familie DNA-materiaal afdroeg.

'Ongelofelijk dat het is gelukt'

"De kaak heeft 20 jaar bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) gelegen, zonder dat iemand wist van wie die was", vertelt schrijver Martin Hendriksma, die een boek schreef over Moltzer. "Het is ongelofelijk dat het is gelukt. De Noordzee is 750.000 vierkante kilometer groot. En dan is dus uitgerekend de kaak van Ernst opgevist."

Wendy van Hilst, van het Landelijk Expertisecentrum Persoonsvermissingen vindt de DNA-match ook bijzonder. "Zeker om na meer dan 80 jaar met een DNA-match een identificatie voor elkaar krijgen." Dagelijks doorzoekt de politie de DNA-databank, maar vondsten die al zo oud zijn en een match opleveren, zijn uniek. "Dit is voor ons als politie ook heel bijzonder."

Een wereldreiziger

Hendriksma raakte geïnteresseerd in de adjunct-directeur van drankenconcern Bols toen de onderduikruimte van zijn toenmalige huis werd gevonden. "Hij was tot die tijd iemand die de hele wereld over reisde naar Australië, Hawaii, Zuid-Amerika. Je kon bijna geen land verzinnen waar hij niet was geweest. En toen kwamen de Duitsers en kwam hij de grens niet meer over."

Moltzer stond ook niet achter de leveringen van enorme hoeveelheden sterke drank aan de nazi's, waar Bols goed aan verdiende. "Ernst was dus duivels en toen heeft de directie van Bols Ernst Moltzer uit het bedrijf gezet", zegt Hendriksma.

De kaak van Ernst Moltzer
Bron: EenVandaag
De kaak van Ernst Moltzer die door Texelse vissers werd overhandigd aan de politie.

Bekijk ook

Ontsnappen aan de Duiters

"Hij wilde ontsnappen aan de Duitsers en hij zocht mensen om zich heen die met hem dat avontuur wilden aangaan", vertelt de schrijver. "Hij vond uiteindelijk twee mannen, Kees Kolff en Dick van der Flier. En die durfden ook met hem het avontuur aan om te proberen als Engelandvaarders het buurland te bereiken."

Op 14 november 1941 vertrekken de mannen. In een klein zeilbootje, een 6 meter lange spaarnejol met de naam 'Oranje zal Overwinnen'. Moltzer is een uitstekend zeiler, hij heeft Nederland nog vertegenwoordigd op de Olympische Spelen van 1936. En Van der Flier was Nederlands kampioen nachtzeilen.

80 jaar lang onzekerheid

Maar de mannen hebben Engeland nooit bereikt. Ze hebben alle drie gezinnen en familie achtergelaten. Die zitten avond na avond naar de radio te luisteren. "Ze zouden volgens afspraak, zodra ze in Engeland waren, via radio Oranje de boodschap overbrengen: 'De bloemetjes zijn goed aangekomen.'"

Maar die boodschap kwam nooit, vertelt Hendriksma. "Dus eigenlijk hebben die drie families tijdenlang in onzekerheid gezeten. 80 jaar lang. Er is nooit één snipper van die drie mannen gevonden. Er is nooit één getuigenis geweest."

Martin Hendriksma
Bron: EenVandaag
Schrijver Martin Hendriksma

'Mijn doel was om dit raadsel op te lossen'

Tijdens zijn zoektocht naar Moltzer, besloot Hendriksma contact op te nemen met het Bureau Vermiste Personen Noordzee, onderdeel van Team Maritieme Politie. "Mijn doel was om dit raadsel op te lossen." Het bureau coördineert informatie over vermiste personen op zee en gevonden stoffelijk overshot.

Het Bureau Vermiste Personen Noordzee bleek geïnteresseerd in het verhaal en biedt aan om onder familieleden DNA-onderzoek te doen om een mogelijk match te vinden. De familie werkte mee en staat DNA af. "Dat vond ik fantastisch. Tegelijkertijd dacht ik ook: hoe groot is de kans dat er een botje is opgevist van Ernst? Ik was er sceptisch over", vertelt Hendriksma.

info

1.200 vermissingen

De cijfers zijn niet hoopgevend. Het Bureau Vermiste Personen Noordzee heeft sinds 1980 1.200 vermissingen geregistreerd. Ruim de helft van de vermisten werd teruggevonden, van wie 56 levend.

Maar van 537 verdronkenen ontbreekt ieder spoor. En in deze aantallen wordt Moltzer nog niet eens meegeteld, want hij raakte vóór 1980 vermist op de Noordzee.

Bekijk ook

Totaal verbijsterd

Maar afgelopen zomer kreeg Hendriksma het nieuws te horen: de kaak van Ernst Moltzer is gevonden. "Ik was totaal verbijsterd. En dan ook nog eens de vondst van zijn kaak, het meest karakteristieke lichaamsdeel van Ernst. Het stond symbool voor zijn wilskracht." Ook de familie reageerde ontroerend op het nieuws. "Zijn kleindochter barstte in huilen uit toen ik haar het nieuws vertelde. 80 jaar naar dato was het mysterie voor haar opgelost."

De kaak van Moltzer is overgedragen aan zijn familie. De kaak wordt begraven op het Nationaal Ereveld in Loenen. "Meer dan 80 jaar lang zat de familie in onzekerheid", vertelt Hendriksma. "Het was een groot mysterie. Het is niet te geloven dat het gelukt is om dit mysterie op te lossen."

Vermiste Engelandvaarder Ernst Moltzer na 82 jaar geïdentificeerd

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant