De verdeling van asielzoekers over Nederland is scheef. Zo blijkt uit de meest actuele cijfers opgevraagd door EenVandaag. Zo worden in Flevoland 16 keer zoveel reguliere opvangplekken per 1.000 inwoners bezet dan in een provincie als Zuid-Holland.

Het is een heet hangijzer de komende dagen in politiek Den Haag: gaat de omstreden spreidingswet wel of geen meerderheid halen in de Tweede Kamer? De wet moet gaan zorgen voor een eerlijke verdeling van het aantal asielzoekers over Nederland.

Gemeenten dwingen

De wet leek door de val van het kabinet te stranden, maar een wijzigingsvoorstel gaat het misschien toch halen. In dit voorstel krijgen gemeenten meer tijd om opvangplekken te zoeken voor asielzoekers.

Wel blijft de kern van de oorspronkelijke wet overeind staan dat de staatssecretaris gemeenten uiteindelijk kan dwingen om mensen op te vangen. Vandaag en morgen debatteert de Kamer hierover. Daarna moet ook de Eerste Kamer nog akkoord gaan.

Bekijk ook

Plekken per 1.000 inwoners

En dat de verdeling van het aantal asielzoekers over Nederland uit de pas loopt, blijkt uit een inventarisatie van cijfers die zijn opgevraagd bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA).

Hierbij valt direct op dat de noordelijke provincies erg hoog scoren met tussen de 4 en 7 bezette reguliere plekken per 1.000 inwoners. Friesland heeft er 4,2, Groningen 4,5, Drenthe 6,7 en Flevoland 7,1.

Noodopvang

Veel asielzoekers komen tegenwoordig in de crisis- en noodopvang terecht. Als we die cijfers bij de reguliere opvang optellen, is hetzelfde patroon te zien. Ook hier scoren de noordelijke provincies beduidend hoger. Flevoland 8,5 per 1.000 inwoners, Drenthe 8,4, Groningen 6,8 en Friesland 5,4.

Zuid-Holland bungelt ook onderaan dit lijstje met 2 plekken per 1.000 inwoners.

info

Hoe zit het ook alweer met de spreidingswet?

Het hoofddoel van de spreidingswet is om het aantal asielzoekers beter te verdelen over het land. Op die manier hoopt het kabinet situaties waarbij asielzoekers buiten moeten slapen zoals vorig jaar in Ter Apel te voorkomen.

Het aantal opvangplekken wordt verdeeld naar verhouding van het inwonersaantal van de gemeente, de zogenaamde verdeelsleutel. Gemeenten die zich vrijwillig melden en met opvangplekken komen kunnen op een beloning van het Rijk rekenen. Als er plekken tekort zijn, gaat de staatssecretaris over tot dwang tot alle plekken ingevuld zijn.

De Raad van State noemt de wet 'onnodig complex' en dichtbevolkte provincies zoals Zuid-Holland hebben forse kritiek op de verdeelsleutel die gehanteerd wordt in de wet.

Na de val van het kabinet keerde de VVD-fractie zich tegen de spreidingswet die hiermee op losse schroeven kwam te staan. Onduidelijk is of een gewijzigd voorstel waarin meer ruimte is ingebouwd voor gemeenten op een meerderheid in beide Kamers kan rekenen. Met name de rol van de BBB in de Eerste Kamer zou hierbij nog wel eens cruciaal kunnen zijn.

'Te kort door de bocht'

In reactie op de cijfers zegt Commissaris van de Koning in Zuid-Holland Jaap Smit dat hij de verdeelsleutel in de nieuwe spreidingswet 'te simpel' vindt. Smit: "Ik ben groot voorstander van de spreidingswet, die is hard nodig om gemeenten onder druk te zetten."

"Maar de formule die gebruikt wordt om het aantal asielzoekers te verspreiden is echt te kort door de bocht. Het gaat nu echt om: zoveel inwoners, zoveel asielzoekers."

Bekijk ook

Dichtbevolkte provincies

Want de nieuwe spreidingswet zou in Zuid-Holland resulteren in enorme aantallen, vervolgt de provinciebestuurder. "Wij zouden dan zo'n 20.000 asielzoekers moeten huisvesten, dat zijn er nu zo'n 2.000 in de reguliere opvang. Dat is echt een enorme opgave, daar maak ik me grote zorgen over. Onze provincie is zeer dichtbevolkt, daar komen al enorme uitdagingen bij kijken, dat moet je wel mee wegen."

Smit vindt overigens wel dat Zuid-Holland meer moet doen dan het nu doet aan de opvang van asielzoekers. "Ik vind dat wij ons been moeten bij trekken, wij lopen daar niet voor weg. Ik ben ook solidair met een gemeente als Ter Apel, maar het moet wel realistisch zijn. Overigens scoort Zuid-Holland heel goed als het gaat om statushouders en de opvang van Oekraïners."

BBB

In de Tweede Kamer wordt vandaag gedebatteerd over de spreidingswet. Ook de voorgestelde verdeelsleutel is hierbij een ingewikkeld punt. De BoerBurgerBeweging, die met name in de Eerste Kamer cruciaal is om de wet aan een meerheid te helpen, vindt dat stedelijke gebieden een grotere bijdrage moeten leveren dan ze nu doen.

Fractievoorzitter Caroline van der Plas zegt daarover: "Je ziet nu dat plattelandsgemeenten al jaren aan hun opgave voldoen en tegen allerlei tekorten aan lopen. Ze kunnen het niet meer aan. Terwijl stedelijke gebieden relatief veel minder asielzoekers opvangen. Dat moet veranderen."

Instroom beperken

Daarnaast stelt Van der Plas als voorwaarde voor steun van de BBB dat de instroom van het aantal asielzoekers per direct beperkt wordt. Hierbij moet er een hard quotum komen volgens haar.

"Wij willen dat er per direct een harde grens komt voor het aantal asielzoekers dat jaarlijks naar Nederland komt, die grens moet wat ons betreft op 15.000 komen te liggen. Als het kabinet hier niet aan voldoet, zullen wij de wet niet steunen. Ik verwacht dat ze dit zullen afwijzen, dus de kans dat de wet er komt is niet groot."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.