'Veiligheid Defensie moet en kan beter'

Het waarborgen van de veiligheid bij Defensie moet en kan beter. Dat concludeert de Commissie Van der Veer in een vernietigend rapport.

Defensie is onvoldoende met veiligheid bezig. Defensie heeft jarenlang niet actief ingezet op veiligheid, waardoor voorvallen zich hebben kunnen herhalen. Er is bij Defensie niet gewaarborgd dat verbetermaatregelen ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Verbetering van de veiligheid is volgens de commissie ‘geen rocket science’. Vergelijkbare organisaties in het bedrijfsleven zijn hier wel in geslaagd, zegt Van der Veer.

Defensie moet haar cultuur aanpassen, waarbij de nadruk niet alleen ligt op het naleven van regels, maar ook het proactief optreden en handelen. De conclusies zijn niet nieuw, aldus de commissie. Al in 2015 werd dezelfde kritiek geuit, alleen zag Defensie toen geen aanleiding om de conclusies te omarmen en om te zetten in daden. Er moet een onafhankelijk coördinerend toezichthouder komen en veiligheid moet onomstotelijk een topprioriteit zijn van militairen en ambtelijke leiding.

Lees hieronder de conclusie, aanbevelingen en slotopmerkingen van de  Commissie Van der Veer.

Niets geleerd van dood Boy van Geffen

Het rapport van de Commissie Van der Veer brengt alle punten die ook al geconstateerd werden bij de vermijdbare dood van de 20-jarige sergeant Boy van Geffen. Boy overleed in juni 2011 na een training van de Luchtmobiele Brigade waarbij hij harde klappen en schoppen tegen zijn hoofd kreeg. Defensie maakte tientallen fouten, waaronder fouten die heel simpel vermeden hadden kunnen worden. Dat bleek uit een intern, vertrouwelijk rapport van Defensie, in handen van Dossier EenVandaag.

In het rapport staat dat tijdens de oefening onvoldoende instructeurs aanwezig waren voor toezicht. Er was daarnaast onduidelijkheid over taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Mogelijke risico’s werden onvoldoende onderkend en beheerst. De cultuur van de organisatie laat ruimte tot het nemen van onvoldoende doordachte en daardoor onnodige risico’s. Boy’s moeder, Yvonne, vertelde haar verhaal en wilde vooral voorkomen dat andere ouders dezelfde boodschap van een omgekomen of overleden kind te horen zouden krijgen.Yvonne tegen EenVandaag: “Ik wil dat Defensie leert, dat andere ouders niet de mededeling aan de deur krijgen dat hun kind is overleden door onvoldoende besef van veiligheid, tijdens oefeningen, opleidingen of missies. De toezegging was toen dat Defensie ervan ging leren. Dat is niet gebeurt, blijkt uit het rapport van Van der Veer. Dat is ernstig en ik hoop dat nu eindelijk Defensie haar verantwoordelijkheid neemt en het veiligheidsbeleid op orde brengt."

Veiligheidsbelang

In Radio EenVandaag reageert defensiespecialist Dieuwertje Kuijpers van Follow The Money op het rapport. Moet de organisatie van defensie op de schop? Kuijpers legt uit hoe defensie is ‘gepolitiseerd’. "Het is een organisatie geworden van leveren, klaar staan, ook als er weinig geld of weinig tijd is. En wat het rapport ook duidelijk maakt: 'de toon uit de top moet anders’. Het veiligheidsbelang moet niet meer ondergeschikt worden gemaakt aan andere belangen."

Daar ligt dus een taak voor de nieuwe bewindspersonen Bijleveld en Visser. Of het instellen van een ‘safety board’ de oplossing is, is volgens Kuijpers nog helemaal de vraag. "Wie nemen daarin zitting? Wat voor mandaat krijgen ze, dat is allemaal nog niet duidelijk."