radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Veel meer kans op trombose tijdens vliegen dan na prik met AstraZeneca, maar dat zegt niet alles

Veel meer kans op trombose tijdens vliegen dan na prik met AstraZeneca, maar dat zegt niet alles
Bron: Souraf Mishra

Internist Robin Peters zei in Op1: "Je hebt 100 keer meer kans op trombose door een vlucht naar Rhodos, dan door vaccinatie met AstraZeneca." De kans op een vorm van trombose in het vliegtuig is groter, maar de vergelijking is complex.

Internist Peters maakte de vergelijking met vliegen naar Rhodos vooral om aan te geven dat de kans op trombose krijgen door het AstraZeneca-vaccin heel erg klein is. Maar klopt de uitspraak over dat de kans 100 keer groter is? "Het is appels met peren vergelijken."

Andere oorzaak

Want de trombose, de bloedprop, die in heel zeldzame gevallen ontstaat na vaccinatie met AstraZeneca heeft een compleet andere oorzaak. "Dat is een bijzondere vorm die wordt veroorzaak door een overmatige reactie door het immuunsysteem", zegt Hugo ten Cate, internist vasculair bij het Maastricht Universitair Medisch Centrum.

Hierbij worden specifieke antistoffen gevormd die reageren met onderdelen van de bloedstolling. Hierdoor daalt het aantal bloedplaatjes dramatisch. Ten Cate: "Het is een agressieve vorm van trombose die daarbij ontstaat, dat is heel specifiek."

info

Wat is trombose?

Bij trombose raakt een bloedvat verstopt door een bloedstolsel. Als dit stolsel losschiet, kan dat leiden tot een trombosebeen, longembolie of een hart- of herseninfarct als het stolsel een slagader afsluit. Trombose is één van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland. Één op de vier mensen in Nederland overlijdt aan de directe of indirecte gevolgen ervan.

Hoe zit dat bij vliegen?

Lang in een vliegtuig zitten verhoogt de kans op trombose. Want lange tijd stil zitten in een verkrampte houding in een vliegtuigstoel kan tot zo'n stolsel leiden. Suzanne Cannegieter, hoogleraar klinische epidemiologie bij het Leids Universitair Medisch Centrum, onderzocht de kans erop onder frequente luchtreizigers op vluchten die langer dan 4 uur duren. "1 op de 4500 mensen die langer dan 4 uur vliegt, ontwikkelt een trombose", zegt ze.

In hoeverre klopt de uitspraak van internist Peters bij Op1 dan? De reis van Amsterdam naar Rhodos duurt echter geen 4 uur, maar 3 uur en 40 minuten. Cannegieter schat dat de kans op trombose dan 1 op 5 à 6000 is.

Lees ook

'Onzin-vergelijking'

De zeldzame, maar ernstige trombosegevallen, die leidden tot de prikstop met AstraZeneca in Nederland zijn het best gedocumenteerd in het Verenigd Koninkrijk. Daar kregen inmiddels 20 miljoen mensen een vaccinatie van AstraZeneca. 79 mensen kregen de zeldzame trombose-variant. Dat betekent dat de kans dat je die zeldzame vorm van trombose krijgt 1 op de 253.165 is.

Als we uitgaan van een kans van 1 op 5.500 om trombose op te lopen in het vliegtuig, en je vergelijkt dat met de kans om trombose te ontwikkelen na een prik met Astra Zeneca, dan is de kans niet 100, maar 46 keer zo groot om trombose op te lopen tijdens de vlucht Amsterdam-Rhodos. Maar, zegt Hugo ten Cate, internist vasculair bij het Maastricht Universitair Medisch Centrum, dan vergelijk je dus appels met peren: "Ik denk dat je op die manier moet gaan goochelen met getallen. Ik denk dat het een onzin-vergelijking is."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant