Vleeskeurmeesters luiden de noodklok over de situatie in veel Nederlandse slachthuizen. Ze stellen dat er poep op het vlees zit en dat steekproeven worden gemanipuleerd. Er is sprake van een grote angstcultuur, melden zowel de dierenartsen als de keurmeesters die de controles moeten uitvoeren.  

De felle kritiek is opmerkelijk, want vier jaar geleden is er door de NVWA een groot verbeterplan ingevoerd. Dat gebeurde in opdracht van Economische Zaken en was een reactie op een aantal grote vleesschandalen bij slachterijen en handelaren.

'Één groot toneelstuk' 

Volgens de NVWA heeft de nieuwe manier van controleren resultaat. Maar de keurmeesters stellen juist dat de resultaten absoluut niet deugen. Zij vertellen dat de dagelijkse controle van het vlees wordt gemanipuleerd, waardoor de kwaliteit van het vlees beter lijkt dan het werkelijk is.

“Het is één groot toneelstuk”, verklaren de keurmeesters. “Vlees waar pathologische afwijkingen op zitten wordt voor de keuring weggesneden en in een afvoerbuis gegooid. Dat is verboden omdat een dierenarts het daarna nooit meer goed kan controleren.”

650 karkassen per uur, elf seconden voor controle

Ook zijn er grote zorgen over de snelheid waarmee er gecontroleerd moet worden. In veel slachterijen hebben de keurders maar elf seconden om een karkas te keuren. “Bandsnelheden in de slachterijen zijn veel te hoog om goed te kunnen controleren”, zeggen de keurmeesters. “In de grote slachterijen komen er 650 karkassen per uur voorbij. Met die snelheid hebben we een krappe elf seconden om een karkas te controleren.”

“Die elf seconden is veel te kort, terwijl de sector eigenlijk nog een hogere snelheid wil”, aldus de keurmeesters. De keuring gaat op zicht en het dier mag bij controle niet aangeraakt worden. Volgens de keurmeesters is het daardoor niet mogelijk om te controleren op ontstekingen en pathologische afwijkingen. Daarna belandt het vlees in de supermarkt.

Volgens de klokkenluidende keurmeesters is de positie van de NVWA-dierenartsen die het slachtproces moeten monitoren zeer zwak. Vaak zijn de dierenartsen jong en staan ze onder grote druk van het slachthuis. Als het slachtproces wordt gestopt omdat iets niet klopt of verdacht is, dan worden de dierenartsen bedreigd en geïntimideerd. De keurmeesters maken mee dat zieke dieren, die volgens hen echt niet geschikt zijn voor consumptie, toch in de handel belanden.

“Dierenartsen worden bedreigd en uitgescholden. Daarom kiezen ze vaak voor het belang van de slachterij en niet voor het belang van de voedselveiligheid”, zeggen de keurmeesters. “Er zijn ook dierenartsen die wel kritisch zijn en wel melden maar die worden vervolgens niet meer ingezet bij dezelfde slachterij. Het absurde is dat de slachterij hier dan mee weg komt.”

Reactie NVWA

De NVWA reageert als volgt: De kritiek van twee anonieme medewerkers van KDS doet geen recht aan het werk dat toezichthoudend dierenartsen en officiële assistenten van KDS met grote inzet doen. Het toezicht van de NVWA in slachthuizen is eenduidig en consequent. Dit wordt onderschreven door de herhaaldelijke audits van onder meer de Europese Commissie, winkelketens en autoriteiten uit landen waarnaar slachthuizen exporteren. Dit is mede het resultaat van het verbeterplan vleesketen dat in 2014 is ingezet.

Er is geen reden om te twijfelen aan de veiligheid van Nederlands vlees.

Het COV, de Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie, laat in een schriftelijke reactie het volgende weten:
“We herkennen ons niet in de anonieme verklaringen van de KDS-medewerkers. Als het gaat om keuringswerkzaamheden verwijs ik naar de NVWA, die daarvoor wettelijk verantwoordelijk is. Daarnaast wijzen wij op monitoringsrapportages van de NVWA waar – op basis van tienduizenden metingen - zeer goede resultaten uit de bus komen over de kwaliteit van de bedrijfsprocessen in de roodvleesslachterijen. Verhalen over intimidaties nemen wij altijd serieus. Bedrijven hebben regelingen voor klokkenluiders waar werknemers onvrede in naar voren kunnen brengen."

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."