Vaker 'nee' zeggen tegen dure medicijnen? Een slecht plan vindt de Patiëntenfederatie

Zeg eens een keer 'nee' tegen dure medicijnen. Dat zegt de Algemene Rekenkamer vandaag tegen de minister. De Patiëntenfederatie Nederland vindt dit een slecht idee. "Drukt het de prijs op de lange termijn, als we iets vaker 'nee' roepen?"

Jaarlijks onderhandelt de minister voor Medische Zorg met farmaceuten over de prijs van medicijnen. De Algemene Rekenkamer kreeg voor het eerst inzicht in de resultaten van die onderhandelingen en concludeert dat die lang niet altijd genoeg opleveren. Het advies is daarom: zeg eens 'nee' tegen een duur medicijn. Dan maak je de farmaceut tenminste duidelijk dat er een grens is aan wat een land bereid is te betalen.

Veel discussie

Maar dat 'nee' zeggen is nog niet zo makkelijk. Steeds als er negatief wordt besloten over het vergoeden van dure medicijnen, roeren patiënten en hun behandelaars zich in de discussie. Zo ontstaat er maatschappelijke druk om een middel alsnog te vergoeden. Een voorbeeld van zo'n duur medicijn is orkambi, een middel dat patiënten met taaislijmziekte helpt. Het middel is duur: 170 duizend euro per patiënt per jaar. 750 patiënten in Nederland zouden er iets aan hebben.

Voormalig minister Schippers begon met onderhandelen over orkambi, maar het lukte haar niet de prijs genoeg omlaag te brengen. Ze besloot daarom 'nee' te zeggen tegen vergoeding van het middel. Na maatschappelijke druk vanuit patiënten en behandelaars viel deze beslissing toch anders: twee weken nadat Schippers 'nee' had gezegd, liet ze weten er toch uit te zijn gekomen met de farmaceut.

Patiëntenfederatie geen voorstander

Dianda Veldman van de Patiëntenfederatie vindt 'nee' zeggen om je positie te versterken geen goed idee. "Daarmee benadeel je de patiënten die zo'n middel gebruiken en dat kan niet de bedoeling zijn", vindt zij.

Veldman zegt dat deze strategie geen zoden aan de dijk zet. "We roepen dan als het stoutste jongetje van de klas een keer vaker 'nee', maar of dat de prijs drukt op de lange termijn vraag ik me af."

'Er moet structureel iets veranderen'

In plaats daarvan zou er structureel iets moet veranderen. Farmaceuten zeggen dat ze veel geld kwijt zijn aan het ontwikkelen van deze medicijnen, maar bewijzen daarvoor geven ze niet. Volgens Veldman wordt het tijd dat farmaceuten inzage geven in de opbouw van de kosten van hun dure middelen. Dat is de enige manier om tot een redelijke prijs te komen. Nu gaat het volgens het principe van 'bereidheid tot betalen' en dat leidt soms tot exorbitante prijzen.

Een andere mogelijkheid is om drie producenten hetzelfde middel te laten maken, waardoor ze met elkaar gaan concurreren. Kortom: structureel iets veranderen, samen met andere Europese landen. "Toegang tot medicijnen, ook tot nieuwe middelen, is van groot belang voor patiënten", zegt Veldman.

Kamer moet standpunt nog bepalen

De Tweede Kamer kreeg vanmiddag de rapportage van de Algemene Rekenkamer en moet nog een standpunt bepalen. Tot nu toe tastte de Kamer in het duister over wat de onderhandelingen per medicijn precies opleveren.

De Rekenkamer vindt dat de Kamerleden rapportages als deze vaker moeten krijgen, om zo de democratische controle op het proces van medicijnonderhandelingen te versterken.