Ouders van Nederlandse Syriëgangers hebben zich verenigd in een stichting. Het doel? Druk op de Nederlandse overheid te vergroten om hun (klein)kinderen naar huis te halen.

"Het is inhumaan om kleine kinderen in Syrië dood te laten gaan. Zij zijn onschuldig en je kunt ze niet verantwoordelijk houden voor de keuze van hun ouders." Aan het woord is Klaas Spijk, vader van Mandy (32). Zij vertrok 4 jaar geleden samen met haar Egyptische man en kinderen naar Syrië. Jarenlang hoorde Spijk niets van zijn dochter en vreesde hij voor haar leven. Tot ze - een paar dagen voor het eindoffensief tegen IS - een teken van leven gaf.

Vuist

Klaas Spijk is een van de oprichters van de stichting Achterblijvers. Op 17 april werd deze ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Ouders van zo'n twintig Syriëgangers sloten zich al aan. Met de stichting hopen ze een vuist te maken naar de Nederlandse overheid en ervoor te zorgen dat hun kinderen en kleinkinderen zo gauw mogelijk worden gerepatrieerd.

Inmiddels zit Mandy samen met haar vijf kinderen in het vluchtelingenkamp Al-Hol in het noordoosten van Syrië. In datzelfde kamp overleed dit weekend nog het meisje Soumaya, de dochter van Angela B. Zij was het tweede kind met Nederlandse wortels dat overleed. Spijk heeft veel contact met andere ouders Syriëgangers en dat geeft veel steun. Ze begrijpen elkaar en zitten in een app-groep. Een paar dagen geleden ging er een fotootje rond van Soumaya met de vraag voor haar te bidden. Maar dat mocht niet baten.

Wie is het volgende kleinkind?

"De situatie in Al-Hol is vreselijk", zegt Spijk. "Er zitten 75.000 mensen, dat is meer dan in een middelgrote plaats. Er is gebrek aan alles en er zijn al meer dan 200 kinderen overleden in dat kamp. Er is een soort begraafplaatsje waar de lijkjes liggen."

Een andere initiatiefnemer van de stichting is Hoessein, vader van dochter Meryem en haar twee dochtertjes. Zijn zestienjarige zoon Ilyas kwam in het kalifaat bij een bombardement om het leven. "Ik vraag me steeds af: wie is het volgende kleinkind? Nederland kan echt niet langer wachten," zegt Hoessein. "Elk kindje dat overlijdt, kun je bijna op het conto van de Nederlandse overheid schrijven."

Ongelooflijk naïef

Een veelgehoord argument tegen repatriëring is het gevaar dat Syriëgangers en hun kinderen kunnen vormen voor de samenleving. Spijk: "Veel mensen gaan er vanuit dat alle vrouwen daar geradicaliseerd zijn, maar dat is niet zo. Tuurlijk ze zitten er tussen. Maar veel vrouwen volgende blindelings hun man. Dat geldt ook voor mijn dochter. Ik durf met alle zekerheid te stellen dat ze niet is geradicaliseerd. Ze heeft zich nooit met die oorlog bemoeid. Uit haar verhalen blijkt dat ze soms wekenlang geen daglicht zag, ze heeft bombardementen over zich heen gekregen. Ze was gewoon ongelooflijk naïef."

Gevraagd naar de verantwoordelijkheid voor de overleden kinderen wijst Spijk vooral naar de ouders, wier schuld het is dat ze daar zitten. Maar ook de Nederlandse overheid heeft wel degelijk een verantwoordelijkheid, zegt hij. "Het kinderrechtenverdrag bepaalt dat Nederland een zorgplicht heeft als de ouders in gebreke blijven. Dat wordt nu met voeten getreden."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."