Unieke fotoreconstructie Baarnse Moordzaak: 'Het lijken wel filmshots'

Het had eigenlijk vernietigd moeten worden, maar ruim vijftig jaar na dato duikt het toch op: een fotoboek van de reconstructie van de Baarnse Moordzaak. De moord op de 14-jarige Theo Mastwijk wordt een van de meest geruchtmakende in de Nederlandse geschiedenis. Een reconstructie van de moord volgt, waarin de echte verdachten de verschillende scenario's naspelen. "De 14-jarige Theo hangt levenloos op zijn kop tussen zijn twee vrienden, boven de waterput", is de omschrijving van een van de bijna 50 zwart-witfoto’s in het fotoalbum.

Meest spraakmakende zaak van de jaren ‘60

De Baarnse Moordzaak draait om vier jongens: Theo, Ewout, Hennie en Boudewijn. Het viertal pleegt in en om Baarn kleine vernielingen en diefstallen. Een van hen, de 14-jarige Theo Mastwijk, steelt een brommer. Dan wordt hij aangehouden door de politie en moet hij zich de volgende dag opnieuw melden om een verklaring af te leggen. Om te voorkomen dat hij de andere drie jongens erbij lapt, verbergen ze hun vriend Theo wekenlang op de zolder van de Baarnse villa, Huize Canton. Hier wonen twee van de daders, de broers Boudewijn en Ewout H. De derde dader, Hennie W., is een volksjongen uit het naburige Soest. Naar de buitenwereld toe hangen ze een verhaal op dat Theo het Vreemdelingenlegioen is ingegaan. Ondertussen verblijft hij op de zolderkamer.

Paniek: Hij moet dood!

Als het gezin H. op vakantie gaat en ze Theo niet langer verborgen kunnen houden, raken de drie vrienden in paniek. Uiteindelijk komen de tieners tot een drastisch besluit: Theo moet dood. Na een mislukte vergiftigingspoging wordt geprobeerd de jongen met een waslijndraad te wurgen. Ook dat lukt niet, waarna uiteindelijk Theo met een kapmes op het hoofd wordt geslagen en bewusteloos op de grond valt. De jongens verbergen het lichaam in een waterput bij de kippenschuur, op het terrein van de villa. Ze gooien ongebluste kalk en water in de put, in de hoop dat het lichaam van de 14-jarige Theo zal vergaan. Ruim anderhalf jaar later worden er toch overblijfselen gevonden door de tuinman van de familie H. Door kledingresten, zoals de spijkerbroek en het kenmerkende overhemd van Theo Mastwijk, wordt hij geïdentificeerd en uiteindelijk onder grote belangstelling begraven. De jongens worden veroordeeld tot 6 en 9 jaar cel.

Reconstructie met publiek

De jongens schuiven elkaar de rol van dader toe van het vermoorden en verbergen van Theo Mastwijk. Er wordt een reconstructie opgezet van de moord waar talloze rechercheurs, een speurhond en toeschouwers bij aanwezig zijn. Ook de jongens zélf zijn bij de reconstructie en moeten laten zien hoe zij Theo om het leven gebracht hebben en hoe zijn lichaam in de waterput is verstopt. De jonge leeftijd van het slachtoffer en de daders én de vraag wie het nu echt gedaan heeft, hielden Nederland jarenlang in de greep. Reconstructie-expert Jan van Manen van de politie vertelt aan EenVandaag: “Ik heb weleens oude foto’s gezien van een reconstructie, maar nog niet zo’n compleet fotoboek, terwijl ik dit (reconstructies red.) al zo’n dertig jaar doe inmiddels. Het is  dat men toch kans heeft gezien om met een aantal foto’s, weliswaar met tekst erbij, een beeld weer te geven wat daar heeft plaatsgevonden."