Donald Trump herstart vandaag zijn campagne voor de presidentsverkiezingen in november. Volgens twee schrijvers staat er meer op het spel dan anders. Ze schreven allebei een boek met de titel 'Trumpocalypse', maar om totaal verschillende redenen.
Die schrijvers zijn David Frum en Troy Anderson. Voor Frum betekent een herverkiezing van Trump een dieptepunt voor de democratie, voor Anderson juist een hoogtepunt in de eindstrijd tussen goed en kwaad. Een ding is duidelijk: aan twee kanten van dit spectrum wordt ontzettend veel gewicht gehangen aan de uitslag van deze verkiezingen.
Einde der tijden
Anderson is een prominente schrijver in de Amerikaanse evangelical-hoek en schrijft vaak over profetieën en de overeenkomsten die hij ziet tussen het profetische Bijbelboek Openbaringen en deze tijd. Zijn Trumpocalypse-theorie is zonder twijfel de meest opzienbarende.
Voor Anderson is Trump een bijzonder belangrijk figuur in het 'einde der tijden'-verhaal. "Trump fungeert als een soort stoplap tegen de geglobaliseerde elite die de wereld wil overnemen. Veel profetie-experts geloven dat Trump deze beweging tegenhoudt, zodat wij als christenen meer tijd hebben om de hele wereld het goede nieuws te vertellen. Dat was Jezus' laatste opdracht aan zijn discipelen, en we zijn daar inmiddels best dichtbij," vertelt Anderson in een Skype-gesprek.
'Ik ben de verkozene'
Voor Anderson hangt er dus nogal wat af van de herverkiezing van Trump. En al klinkt zijn denkwijze voor ons heel exotisch, 15 procent van de Amerikanen behoort tot de zogenoemde 'witte evangelicals', en daarvan stemde 80 procent in 2016 op Donald Trump.
Nu zijn echt niet alle evanglicals zo bezig met dit soort eindtijdtheorieën, maar Trump zelf lijkt zich wel comfortabel te voelen in de rol als onmisbare schakel in de strijd tussen goed en kwaad. Toen hij in 2019 zijn Chinabeleid moest verdedigen, verklaarde hij, terwijl hij voor de draaiende camera's omhoogkeek: "Ik ben de verkozene."
'God heeft vaak mensen gebruikt die niet perfect waren'
En in het Witte Huis wordt hij omringd door mensen die hem die ideeën aanreiken. Neem Rick Perry, tot 2019 energieminister onder Trump. "God heeft vaak mensen gebruikt die niet perfect waren", verklaarde Perry in een interview met Fox News. "Ik heb hem gezegd dat hij de verkozene is."
Niet voor niets liet Trump zich dus, terwijl de Black Lives Matter-protesten op zijn hevigst waren, met een bijbel in de hand fotograferen voor een kerk tegenover het Witte Huis. "Dat was een heel duidelijke actie om evangelicals een indicatie te geven: ik ben de president die opkomt voor het christelijke, en ook witte, Amerika", zegt Miranda Klaver. Klaver is religiewetenschapper aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en onderzoekt specifiek evangelicale stromingen.
Crisisgevoel onder evangelicalen
Klaver verklaart de christelijke steun voor een president met een nogal onchristelijke levenswandel uit een angst die onder witte christenen leeft. "Evangelicals hebben een crisisgevoel. Amerika is niet meer het Amerika waarin ze opgegroeid zijn. Ze hebben gezocht naar iemand die voor hun belangen kon opkomen. Trump heeft zich geworpen op de strijd tegen abortus om de christelijke kiezers achter zich te kunnen scharen."
Voor Troy Anderson is het van groot belang dat Trump een tweede termijn krijgt, want het zal volgens hem niemand anders lukken om de globaliserende krachten te stoppen. "Trump is de enige die de vaardigheid en de persoonlijkheid heeft om dat te doen. En sinds hij president is geworden, hebben de democraten er alles aan gedaan om hem politiek te verzwakken zodat ze hem in de komende verkiezingen kunnen verslaan. Het lijkt erop dat alles samenkomt in deze verkiezingen."
Lees ook
Gevaar voor de rechtsstaat
Ook aan de andere kant van het politieke spectrum wordt uitzonderlijk veel gewicht gehangen aan deze verkiezingen. David Frum was speechschrijver voor president George W. Bush en schrijft nu onder andere voor het tijdschrift The Atlantic. Het presidentschap van Trump is volgens hem van zo'n ongekende orde dat hij er ook toe kwam een boek te schrijven onder de titel 'Trumpocalypse'.
Volgens Frum gaat Trump niet alleen retorisch als een olifant door de porseleinkast, maar is hij ook daadwerkelijk een gevaar voor de Amerikaanse democratische rechtsstaat. Nog een termijn-Trump kan volgens Frum grote gevolgen hebben voor het voortbestaan van de Amerikaanse democratie.
'Trump leidt het land als een bedrijf'
Als voorbeeld noemt Frum dat Trump geen vragen om informatie vanuit het Congres, waar de Democraten een meerderheid hebben, wil beantwoorden. Vragen vanuit de Senaat, waar de Republikeinen een meerderheid hebben, worden wel beantwoord.
"Het meest belangrijke controlemechanisme in ons land is het Congres, het feit dat Trump zich niet laat controleren, laat zien dat hij het land leidt als zijn persoonlijke bedrijf. Dat is niet specifiek illegaal omdat er nooit wetten tegen geschreven zijn. Je schrijft geen wetten tegen zaken waarvan je niet denkt dat een president dat ooit zal doen. Deze president doet dat wel."
'In de praktijk toch binnen de wet'
En dat is niet het enige. Trump is zich na zijn verkiezing niet, zoals sommigen hoopten, presidentieel gaan gedragen. Deze week verschenen er onthutsende onthullingen in het boek van Trump's oud-adviseur John Bolton. Trump zou de Chinese president Xi gevraagd hebben hem te helpen bij zijn herverkiezing. Enkele weken terug was er veel onbehagen over Trumps dreigement om het leger af te sturen op demonstranten. En van de manier waarop hij het publiek opzet tegen de media en rechters beledigt, kijkt tegenwoordig eigenlijk niemand meer op.
Amerika-deskundige Koen Petersen snapt dat veel Amerikanen hier buikpijn van krijgen. Maar hij ziet een patroon: "Hij dreigt al 3,5 jaar verbaal met allerlei uitspattingen, maar in de praktijk gedraagt hij zich binnen de wet. Als de rechter Trump bijvoorbeeld vertelt dat hij een journalist toch weer toegang tot het Witte Huis moet verschaffen, dan doet hij dat ook."
Spanning rond verkiezingen
Volgens Petersen is Trump absoluut een ongebruikelijke president, maar niet zo gevaarlijk voor de Amerikaanse rechtsstaat als Frum schetst. Inmiddels beginnen de Democraten zich trouwens ook van Trumpiaanse retoriek te bedienen. Presidentskandidaat Joe Biden zei in een interview dat hij Trump desnoods door het leger uit het Witte Huis zou laten begeleiden als Trump zijn nederlaag niet zou toegeven. Terwijl Trump zelf heeft gezegd het te zullen accepteren als hij verliest.
Dat Biden het over dit soort scenario's heeft, schetst wel de spanning die er zal hangen rond de verkiezingen in november. En dat is reden tot zorg, vindt Koen Petersen. "Door de coronamaatregelen zal er misschien per post gestemd moeten worden. In de gebieden waar dat tot nu toe gedaan is, zijn ook voorbeelden bekend dat mensen de procedure niet goed volgen en daardoor stemmen ongeldig worden verklaard. Er is nog niet veel ervaring met die manier van stemmen. De kans dat er ongelukken gebeuren, is levensgroot en dat geeft de verliezende partij de kans om de legitimiteit van de uitslag ter discussie te stellen." Trumpocalypse of niet, het wordt een enerverend najaar voor de Amerikanen.
Lees ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.