In Duitsland zijn vandaag twee Russische spionnen opgepakt. Ze worden beschuldigd van het plannen van een bomaanslag op militaire infrastructuur en wapenfabrieken. Hiermee wilden ze nieuwe wapens richting Oekraïne tegenhouden.

De twee mannen zijn niet de eerste die opgepakt worden en verdacht worden van spionage voor Rusland. De afgelopen jaren zijn er ruim 600 spionnen Europese landen uitgezet. Zo zijn er de laatste maanden in Oostenrijk, Estland en Bulgarije meerdere spionnen gearresteerd.

'Duitsland is een belangrijk land'

Volgens inlichtingendiensten expert van de Universiteit Leiden Willemijn Aerdts is het geen grote verrassing dat Duitsland het doelwit is van spionnen. "Duitsland is een belangrijk land. Het is onder andere natuurlijk onderdeel van de Europese Unie, ook van de NAVO en één van de landen die het meeste wapens levert aan Oekraïne." Volgens haar kunnen alle landen van de Europese Unie vanwege hun steun aan Oekraïne gezien worden als doelwit van Rusland.

Een andere belangrijke reden is de aankomende Europese verkiezingen. "Rusland heeft er toch wel een belang bij om de bondgenootschappen eigenlijk zo zwak mogelijk te maken. Het zou voor Rusland veel makkelijker zijn om allemaal losse landen te hebben die niet één lijn trekken."

Instabiele Europese Unie

Spionnen spelen hier een belangrijke rol in. "We zagen nu in Duitsland dat aan hen gevraagd zou zijn om beelden te maken van Amerikaanse militaire basis. Maar je kan je ook voorstellen dat ze proberen een netwerk op te bouwen", vertelt ze. "Of dat ze bijvoorbeeld nepnieuws verspreiden."

Ze vervolgt: "Er zijn ook berichten naar buiten gekomen dat Rusland heel bewust probeert politici om te kopen. Dan zouden ze mogelijk kunnen stemmen op een manier die gunstig is voor Rusland." Dit zou de Europese Unie volgens haar instabiel maken.

'Reken maar dat Nederland interessant is'

Aerdts denkt dat Rusland ook in Nederland actief meekijkt. "Nederland heeft het internationale strafhof, veel industrie en grote havens. Dus reken maar dat Nederland ook interessant is."

Er zijn volgens haar ook al voorbeelden van spionnen die in Nederland opgepakt zijn. "Twee jaar geleden is er een Rus het land uitgezet die wilde gaan spioneren via het Internationaal Strafhof", vertelt ze. Het zal haar niet verbazen als er nu nog andere spionnen in Nederland zijn.

Kwetsbaar voor spionage

De expert denkt dat landen als Nederland altijd kwetsbaar zullen zijn. "Juist omdat wij een open samenleving zijn. In het parlement wordt veel informatie besproken en heel veel stukken zijn gewoon openbaar."

Deze openheid is volgens Aerdts een belangrijk onderdeel van onze democratie, "maar dat maakt ons wel kwetsbaarder voor spionage dan bijvoorbeeld autoritaire regimes."

Marokko en China

Mogelijke spionnen komen niet alleen uit Rusland. Zo werd in februari een analist van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) opgepakt en beschuldigd van spionage voor Marokko.

Nederland is ook al langere tijd doelwit van spionnen uit China. Die worden vooral beschuldigd van het stelen van informatie en bedrijfsgeheimen van grote bedrijven als chipmaker ASML. Ook wordt de Chinese overheid beschuldigd van het hacken van computernetwerken van Defensie.

'Je weet dat er nieuwe spionnen komen'

Je hoeft ook niet meteen elke spion uit het land te zetten, merkt Aerdts op. "Op het moment dat je weet wie ze zijn probeer je alles in kaart te brengen. Zoals wie de spion in de gaten houdt, met wie de spion praat en wat hun doel kan zijn. Op het moment dat je ze uitzet ben je die informatiepositie ook kwijt."

"Je weet dat er nieuwe spionnen naar Nederland zullen komen dus soms kan het ook nuttig zijn om die mensen juist iets langer in de gaten te houden voordat je ze allemaal het land uitzet."

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."