Tuiniers vrezen dat volkstuinen moeten wijken voor nieuwbouw

De economie is booming. Dus wordt er veel gebouwd. De behoefte aan woningen is enorm. En de grond is schaars. Daarom moeten de volkstuintjes wijken voor kantoren, sportvelden en crematoria. Terwijl de behoefte aan groen in de steden juist groot is.

“Vorige zomer besefte ik hoe enorm belangrijk mijn volkstuin is. Ik kreeg het slechte nieuws dat ik met chemokuren moest beginnen. Ik heb toen zoveel steun gekregen van mijn mede-tuiners. Ik heb genoten van mijn tuin-paradijsje.”

Reintje Gianotten heeft al ruim 25 jaar haar tuin op Park Nieuw Vredelust. Dit Amsterdamse volkstuinencomplex loopt nu als eerste gevaar voor 1 januari 2020 te moeten verdwijnen. Ruim 100 tuinen moeten wijken voor woningen. In de plannen van de gemeente Ouderamstel dreigen in de volgende fase nog eens zo’n 880 huisjes tussen Zuidoost en Ouderamstel in het nauw te komen. Een keiharde klap voor de tuinders. “Ik kan in de stad blijven wonen door mijn buitentje. Ik kan genieten van het stadse leven, maar tegelijkertijd de drukte ontvluchten. De volkstuin maakt van stadse bewoners sociale mensen.”

Er is veel vraag naar volkstuinen

Ralf Gevelink van De Bond van Volkstuinders geeft aan dat er in 2005 zo’n 1500 mensen op de wachtlijst stonden voor volkstuinen, in 2017 waren er dat 3000 en in dit jaar is het aantal wachtenden al toegenomen naar 4000. Hij wil daarom uitbreiding van het aantal volkstuinen. Maar in ieder geval de bestaande parken handhaven.

De afgelopen jaren werden volkstuin-complexen nog wel verplaatst naar een alternatieve locatie ter compensatie, meestal minder fraai gelegen en ver weggestopt. In het geval van de Amsterdamse volkstuinen lijkt dat niet mogelijk simpelweg omdat er geen ruimte is.

Volkstuincomplex wordt openbaar

Er wordt nu door de besturen van de bedreigde tuinen hoopvol gekeken naar het Tuinenpark Ons Buiten in Utrecht. Dit complex is voor hen het voorbeeld hoe te kunnen overleven in de toekomst. Dat park moest eigenlijk in 2005 verdwijnen omdat er een nieuwe wijk gebouwd werd. Maar Ans Hobbelink, oud-voorzitter van het Verenigingsbestuur Ons Buiten heeft zich jarenlang met succes ingezet om de volkstuinen te behouden. Daarvoor was het nodig om prikkeldraad en hekken te verwijderen.

Tuinenpark Ons Buiten is nu het openbaar groen voor de nieuwbouwwijk geworden. Volgens Ans, nu voorzitter Overleg Volkstuinen Utrecht, is deze strategie de enige manier om als volkstuinenpark te kunnen overleven in de toekomst. “Als volkstuinverenigingen moeten we veranderen. We moeten naar een model volkstuin nieuwe stijl. Je moet je als volkstuinencomplex onmisbaar maken voor de buurt en gemeente. De volkstuinen moeten emanciperen, meegaan met de tijd en ons niet zomaar laten wegdringen voor woningen. We worden steeds volwassener en kunnen onze belangen beter behartigen. We zijn minder volgzaam en creëeren voor onszelf een betere onderhandelingspositie met de gemeente.”

Tuinen als de groene long van steden

Reintje Gianotten probeert op hun park  deze overlevingstactiek inmiddels ook in de praktijk te brengen om zo de gemeente te overtuigen dat hun tuinen als de groene long voor de te bouwen nieuwe wijk behouden moeten blijven. Ze organiseren steeds meer, ook voor mensen uit de omgeving: plantjes- en rommelmarkten, fotoclubje, dauwtrappen met ontbijt in clubhuis en een barbecue met dj. “We moeten wel de leden zover krijgen dat ze meeveranderen. Dat is niet altijd gemakkelijk. Niet iedereen heeft behoefte om naar een cursus natuurlijk en duurzaam tuinieren te gaan. Dat proces kost tijd.”