Een permanente wintertijd: dat is de wens van aankomend Amerikaans president Donald Trump. En ook in de rest van de wereld gaan stemmen op om de zomertijd af te schaffen. Een heel goed idee, zegt slaapwetenschapper Marijke Gordijn.

Volgens Trump is de zomertijd 'lastig en kostbaar' en is maar een kleine groep mensen ervoor. Dat schrijft hij in een post op zijn eigen social mediaplatform Truth Social.

Bespaart de zomertijd energie?

Wanneer de zomertijd ooit werd ingesteld, verschilt per land. In Nederland was dat voor het eerst in de Eerste Wereldoorlog. Die werd daarna ook weer afgeschaft, maar het uurtje extra licht in de zomer kwam in 1977 definitief terug. Het zou ons namelijk een hoop energie besparen.

Maar is dat ook echt zo? Volgens slaapwetenschapper Marijke Gordijn, die onderzoek doet naar onze biologische klok, is dat te verwaarlozen. Zeker tegenwoordig: "Als er al enige energiebesparing is, is er ondertussen zoveel veranderd met LED-technologie, dat die er eigenlijk niet of minimaal is."

Schadelijk voor de gezondheid

Tegenwoordig kan energie besparen op een veel betere manier dan door de klok te verzetten, vertelt ze. Omdat er ook steeds meer kennis is over de schadelijke effecten daarvan, moeten we er volgens Gordijn mee stoppen.

"We hebben een biologische klok in onze hersenen, die ons precies voorbereidt op wat we op een dag moeten gaan doen. Allerlei processen, van je hartslag, allerlei hormonen, je bloeddruk, die bereidt die klok al voor." Door het verzetten van de klok aan de muur gaan we tegen onze interne klok in, vertelt ze.

Meer hartinfarcten

"Als je plotseling een uur eerder op staat, dan is jouw lichaam daar nog niet klaar voor. Dus ga je minder goed functioneren. Er is zelfs aangetoond dat, na het overgaan naar de zomertijd, meer mensen een hartinfarct krijgen." Ze benadrukt dat dat wel is bij mensen die daar toch al gevoeliger voor zijn.

Ons lichaam went ook niet aan de verschuiving van de tijd, vertelt Gordijn. "De zomertijd is niets meer dan de hele bevolking dwingen om een uur eerder op te staan en een uur eerder naar bed te gaan, ten opzichte van de zonsopkomst en zonsondergang. Grote groepen mensen hebben daar de hele zomer last van."

Welke tijd moeten we gebruiken?

En dus zouden we altijd één tijd moeten hanteren. Volgens Gordijn moet dat in ons land eigenlijk de tijd zijn die het in het Verenigd Koninkrijk is: nog een uur eerder dan onze 'wintertijd' dus. Omdat Nederland bijna helemaal in het westen van onze tijdzone ligt, past de Britse tijd het beste bij onze zonsopkomst en -ondergang, vertelt ze.

"Maar als dat een te grote stap is," zegt de slaapwetenschapper, "dan is de 'second best' optie om te kiezen voor de tijd die we nu in de winter hebben. Gewoon onze standaardtijd. Dan lopen we ietsjes uit de pas, maar minder dan als we altijd naar de zomertijd gaan."

Europese Commissie

Het bericht dat Donald Trump in de VS wil stoppen met het verschuiven van de tijd, vindt ze positief. "Ik ben blij dat het item weer onder de aandacht komt op deze manier. Alle manieren waarop dat kan, zijn meegenomen."

In 2018 stond het onderwerp nog op de agenda van de Europese Commissie, maar inmiddels is dat zonder definitief besluit weer weggezakt. "De vraag was toen: naar welke tijd gaan we toe? De opdracht voor de landen in Europa was om daarover te beslissen, maar wel allemaal hetzelfde. En dat werkte niet."

Stoppen in 2025 of 2026?

Toch is Gordijn hoopvol dat het onderwerp ook in Europa weer terugkomt. "Vanaf 1 januari is Polen voorzitter van het Europees Parlement. Zij hebben gezegd het weer op de kaart te willen zetten én terug te willen naar de standaardtijd."

Europa zou er, als het aan de slaapwetenschapper ligt, snel een keuze over moeten maken: "Ik vind dat we toe moeten werken om, bijvoorbeeld in 2025 of 2026, gewoon niet meer terug te gaan naar de zomertijd. Dat is misschien snel, maar kies maar voor de tijd die voor onze gezondheid, welzijn en economie het beste is."