Vroege diagnose van stofwisselingsziekten middels de hielprik is cruciaal voor de behandeling ervan. Momenteel screent die prik op veertien van de in totaal 160 stofwisselingsziekten.

Uitbreiding van de hielprik met elf extra stofwisselingsziekten is al in 2015 toegezegd door minister Schippers van Volksgezondheid. “Maar voordat het zover is,” zegt Hanke Dekker, voorzitter van de patiëntenorganisatie voor stofwisselingsziekten, “zijn we zeker twee, misschien zelfs drie jaar verder. En dat treft zeker twaalf tot twintig kinderen per jaar.”

Erfelijke aandoening

Om de dag sterft er een kind in Nederland aan een stofwisselingsziekte, ook wel metabole ziekte. Het zijn erfelijke aandoeningen die kunnen leiden tot ernstige lichamelijke en/of verstandelijke handicaps: van doof- of blindheid tot epilepsie, tot verlamming, tot overlijden voor het achttiende levensjaar. 

Metabole ziekten zijn niet te genezen, maar voor sommigen zijn er al goede behandelingen. Voordat er een aandoening in de hielprik komt, moet er een behandeling voor zijn. De vroege screening middels de hielprik is belangrijk, want hoe eerder een stofwisselingsziekte ontdekt en behandeld wordt, hoe minder schade de ziekte kan aanrichten.

Dagmar van Dijk is moeder van drie kinderen, waaronder haar zoons Tjebbe en Jolle. Beiden hebben een stofwisselingsziekte. Tjebbe ontwikkelde daardoor een verstandelijke beperking. Met Jolle is er weinig aan de hand. De reden: bij Tjebbe werd het niet meteen ontdekt. Jolle werd meteen na de geboorte op een speciaal, super streng dieet gezet en bleef daardoor geestelijk gezond. “Bij Tjebbe en Jolle kun je zien hoe belangrijk het is dat artsen de ziekte vroeg ontdekken.”

Bureaucratische rompslomp

Dat de uitbreiding van de hielprik zo langzaam gaat is volgens Dekker vooral te wijten aan de manier waarop er met het advies van de Gezondheidsraad wordt omgesprongen. Het brengt te veel bureaucratische rompslomp met zich mee, vindt Dekker.  Volgens haar hoeft het niet zo lang te duren, maar zijn beleidsmakers op het ministerie van Volksgezondheid nog niet doordrongen van de ernst van stofwisselingsziekten. “Dat moet veranderen.”

Van Dijk en haar gezin hebben geluk gehad, vindt ze zelf. Er zijn veel kinderen met metabole ziekten die het veel slechter hebben en zelfs vroegtijdig zullen overlijden. Vera is zo'n kind. Ze heeft een zeldzame stofwisselingsziekte, het Zellwegersyndroom. Verslaggever Joris Kreugel liep een dagje met Vera en haar moeder Anja Poos mee.