Het tv-programma Voetbal Inside (VI) ligt flink onder vuur om de transgendergrap van René van der Gijp. Homorechtenorganisaties, politieke partijen en sponsoren nemen nadrukkelijk afstand van de uitspraken van de VI-presentator.

Afgelopen vrijdag persifleerde presentator René van der Gijp de Vlaamse VTM-verslaggever Bo Van Spilbeeck, die sinds vorige week door het leven gaat als vrouw. Van der Gijp zat met een blonde pruik aan tafel en zei voortaan ‘Renate’ te willen heten. Collega Johan Derksen verklaarde op zijn beurt transgenderpersonen ‘vreemd’ te vinden. “We moeten niet doen alsof dit normaal is.”

De grap leidt tot grote woede bij homorechtenorganisaties, sponsoren en politieke partijen. De oproep van homobelangenorganisaties tot een adverteerdersboycot van het tv-programma kreeg veel steun van PvdA, D66, VVD en GroenLinks. Ook de KNVB nam afstand van de uitingen. Volgens de voetbalbond heeft het KNVB zich juist de afgelopen jaren hard gemaakt voor homo-acceptatie in de sportwereld.

‘Trieste trans- en homofobie van Voetbal Inside’

“We zijn klaar met de trieste trans- en homofobie in het programma Voetbal Inside”, aldus belangenorganisatie COC Nederland en Transgender Netwerk Nederland (TNN). “Iemand worstelt een leven lang met haar identiteit, heeft de moed om daar publiek voor uit te komen en het enige wat de heren van VI kunnen verzinnen is om zo iemand belachelijk te maken.

Volgens de organisaties is het programma “diep in de vorige eeuw blijven hangen”. “Na het zoveelste incident krijg je de indruk dat dat ook niet meer gaat veranderen”, reageren TNN-voorzitter Brand Berghouwer en COC-voorzitter Tanja Ineke.

Sponsoren als Toto en Gillette nemen afstand

De Toto en Gillette, twee van de drie sponsors van het programma Voetbal Inside, nemen nadrukkelijk afstand van de ‘grap’ die René van der Gijp, Johan Derksen en Wilfred Genee in het programma maakten over transgenderpersonen. “We vonden het optreden van Van der Gijp ronduit smakeloos en we nemen met klem afstand van alle kwetsende grappen”, stelt een woordvoerder van de Toto. “We snappen ook niet wat dit met voetbal te maken heeft. Wij zijn sponsor van het programma omdat het over sport gaat. Dit is ook de mededeling die wij aan RTL hebben overgebracht vandaag.”

Toto stelt met klem niet over de inhoud van het programma te gaan. “Maar we kunnen wel ons standpunt overbrengen. En daar zagen we nu ook aanleiding voor. We gaan ervan uit dat RTL dit ook overbrengt aan de makers van het programma.”

Gillette laat maandag in een verklaring weten “geen enkele boodschap in het programma te ondersteunen die mensen kwetst vanwege hun huidskleur, hun geslacht of hun seksuele oriëntatie. We wachten daarom het gesprek af dat RTL met de makers heeft." De laatste sponsor, Heineken, heeft nog geen reactie gegeven.

Derksen zit ‘niet te wachten op zedenpreek RTL’

Derksen blijft achter zijn woorden staan. In De Telegraaf zegt de VI-presentator: “Ik sta er heel eenvoudig in: als RTL zich met de inhoud van het programma wil bemoeien, moet het mij onmiddellijk van de buis halen. Je kunt van alles van ons programma vinden. Maar of je het nou leuk vindt, smakeloos, of wat dan ook... het is ons programma. Ik zit niet echt te wachten op een zedenpreek van RTL.”

RTL heeft gezegd de ‘grap’ te gaan bespreken met de drie mannen, maar laat het fragment wel op de website en in de app staan. Dat zegt een woordvoerder in Het Parool. RTL vindt dat "de mannen alle ruimte krijgen voor hun mening maar dat betekent niet dat je van alles een grap moet maken".

Hypocriet?

Op sociale media werd RTL zondag hypocrisie verweten omdat het bewuste fragment nog wel in de RTL-app en op sociale media wordt gedeeld. "Mensen kunnen het fragment toch wel vinden," stelt de zegsman. "Op deze manier kunnen kijkers ook zelf een beeld en een oordeel vormen over de uitzending."

De Belgische zender VTM heeft laten weten niet op de commotie te willen reageren. “Wij hebben onze boodschap uitgedragen dat wij onvoorwaardelijk achter Bo staan", aldus een zegsvrouw. “We zijn heel blij dat de meeste reacties zeer positief zijn. Verder hebben we niets aan ons standpunt toe te voegen."

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."

*Anne is een verzonnen naam, haar echte naam is bekend bij de redactie.