De opkomst van ultra fast-fashionwinkels, zoals SHEIN, heeft een grote impact op textielsorteerbedrijven. Terwijl influencers de goedkope kleding massaal aanprijzen, zien zij een toenemende stroom van kledingstukken die amper te recyclen zijn.

Wie een blik op TikTok of Instagram werpt, zal de influencers die nieuwe aankopen van SHEIN laten zien, niet zijn ontgaan. Grote zakken met kleding worden voor de camera gehouden. De zeer goedkope kleding kopen van de Chinese webwinkel is populair. De app, waarmee je de kleding kan bestellen, is al door meer dan vijf miljoen Nederlanders gedownload.

'Je ziet dat de kwaliteit afneemt'

De impact van dit soort kleding op textielsorteerbedrijven is groot, ziet de Vereniging Herwinning Textiel. Zij zien het aandeel van slechte kwaliteit kleding, waaronder veel van SHEIN, toenemen. Een probleem, want deze kleding is vaak gemaakt van polyester. Een materiaal dat nog altijd niet te recyclen is en dus verbrand moet worden.

"Een steeds groter deel van de kleding die wij binnenkrijgen is niet meer geschikt voor hergebruik. Met name als je hier heel lang werkt, zie je gewoon dat de kwaliteit afneemt van de kleding die binnenkomt", zegt Vincent Wiersema. Hij is manager bij Boer Group, een van de 20 sorteerbedrijven van textiel.

350 categorieën kleding

Kleding die wij niet meer dragen en in zakken in de textielcontainer gooien, komt bij hem terecht. 100 werknemers sorteren de weggegooide kleding vervolgens in 350 verschillende categorieën, op basis van kwaliteit. Sommige kleren kunnen in zijn geheel een tweede leven krijgen, andere kleding van bijvoorbeeld katoen of linnen kan gerecycled worden.

Dan heb je nog kleding van zulke slechte kwaliteit, dat je er niks meer mee kan. Daar valt dus ultra fast-fashion, zoals de kleding van SHEIN, onder.

Enorme stijging

"Het gaat vaak om kleding die na een paar keer gebruiken al gaten heeft of kapot is. Dat is dan niet materiaal dat je nog kan verkopen als tweedehands kleding", zegt Lennert Vermaat van de Vereniging Herwinning Textiel.

Cijfers van de toename van gedumpte SHEIN-kleding hebben de mannen niet, maar Vincent Wiersema ziet bij zijn bedrijf met het blote oog dat het de afgelopen jaren enorm is gestegen. Naar eigen zeggen heeft SHEIN meer dan 45 miljoen gebruikers in de Europese Unie, bijna 10 procent van alle Europeanen.

Geen kleding meer naar Afrika

Naast het feit dat daardoor steeds meer kleding niet gerecycled kan worden, speelt ook mee dat SHEIN de markt 'overspoelt' met hun goedkope kleding. Zo'n 30 procent van de kleding die wij hier weggooien ging eerder naar Afrikaanse landen.

Nu ziet Vermaat dat in Afrika vaker de kleding van SHEIN gekocht wordt, waardoor ze onze tweedehands kleding niet meer hoeven. "De vraag is helemaal ingestort. Mensen kiezen dan toch liever voor goedkope nieuwe kleding dan tweedehands kleding", zegt hij.

Circulariteitsfonds

SHEIN heeft aangekondigd de komende vijf jaar 250 miljoen euro te investeren in de EU en het Verenigd Koninkrijk, met een focus op duurzaamheid en circulaire initiatieven. Ze willen met dat geld start-ups ondersteunen die werken aan innovatieve recycling in de fashion-industrie.

"Ik word boos van zo'n initiatief, want SHEIN is geen duurzaam bedrijf", zegt Europarlementariër Lara Wolters (PvdA). Volgens haar zoekt SHEIN naar een oplossing voor een probleem dat ze zelf veroorzaken. "Het is een bedrijf dat wegwerpkleding maakt en overconsumptie en overproductie aanwakkert. Dat wordt niet aangepakt met dit fonds."

Minder polyester

Het klinkt een beetje als een groot oliebedrijf dat dan zegt: 'Wij lanceren een fietsenplan voor onze werknemers en op die manier gaan wij wat doen aan CO2-uitstoot."

Volgens Vincent Wiersema zou het veel beter zijn als SHEIN minder kleding van polyester zou produceren. "Als ze bijvoorbeeld producten van 100% katoen maken, of van een ander materiaal dat recyclebaar is, zou dat een veel grotere impact hebben."

Europa neemt maatregelen

Intussen werkt de Europese Commissie aan maatregelen om de Chinese ultra fast-fashion aan te pakken. Het plan is om de douanevrijstelling voor pakketjes onder de 150 euro af te schaffen. Dit zou de instroom van goedkope Chinese goederen moeten beperken, die nu profiteren van lage verzendkosten dankzij Chinese subsidies. Deze maatregel is gericht op een eerlijkere concurrentiepositie voor Europese bedrijven.

Verder gelden er vanaf 2027 strengere eisen. Bedrijven die producten verkopen in de EU worden dan verplicht om duurzaamheid te waarborgen en uitbuiting in hun productieketen te voorkomen.

Door alle problemen met stikstof zou je denken dat de luchtkwaliteit in Nederland er slecht voor staat. Maar de lucht in Nederland wordt steeds schoner. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving. "Maar we kunnen nog niet achterover leunen."

"Er ligt een deken van luchtvervuiling over Europa, en die wordt veroorzaakt door verschillende chemische stoffen die worden uitgestoten", licht Marko Hekkert, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) toe. Het inademen van die stoffen is schadelijk voor onze gezondheid.

Europese afspraken

Stoffen als zwaveldioxide, stikstofoxide, ammoniak en fijnstof zijn een stuk minder aanwezig in de lucht dan jaren geleden, zo concludeert het PBL, dat de luchtkwaliteit samen met het RIVM onderzocht.

Dat komt doordat Europa eerder afspraken heeft gemaakt om die uitstoot te verminderen en de lucht weer schoner te krijgen. Auto's, schepen en stallen moesten minder vervuilend worden gemaakt. Afspraken met de industrie spelen een belangrijke rol. "Ze hebben nieuwe technieken ontwikkeld en geïmplementeerd, en dat heeft gewerkt. De auto's die we nu kopen zijn een stuk schoner dan 20 jaar geleden", zegt Hekkert.

Emissiedoelen in zicht

Onze lucht is nu dus een stuk schoner dan decennia geleden. En wordt ook nog schoner, zo is de verwachting. Bijvoorbeeld doordat we meer elektrisch gaan rijden. Het PBL denkt dat de kans groot is dat we de Europese emissiedoelen in 2030 gaan halen.

Waar vroeger bijvoorbeeld zwavel een groot probleem was, speelt die stof nu nauwelijks nog een rol, merkt Hekkert op. "Dat leidde tot zure regen, waardoor bossen doodgingen. Maar nu hebben we het niet eens meer genoemd in onze presentatie."

Schonere kachels

Fijnstof is nog wel een punt van aandacht. Daar is volgens het PBL wel een daling te zien, maar veel minder scherp dan bij andere stoffen. "Van fijnstof worden mensen echt ziek, maar we hebben er ook zelf veel invloed op", zegt Hekkert.

Het gebruik van houtkachels stoot bijvoorbeeld veel fijnstof uit. Wie iets aan zijn vervuiling wil doen kan een schonere kachel aanschaffen.

Levensverwachting 8 maanden korter

Voor onze gezondheid en kwaliteit van leven is de luchtkwaliteit van groot belang. De levensverwachting in Nederland wordt door de luchtvervuiling gemiddeld 8 maanden ingekort. Als deze verbetering zich doorzet, kan dit teruglopen tot 4 maanden.

"Dat klinkt misschien niet als een groot verschuil, maar het is een gemiddelde voor heel Nederland. Veel mensen overlijden hier gewoon jaren eerder door."

Landbouwsector blijft vervuilen

Maar ondanks een forse daling van de ammoniakuitstoot, liggen de landelijke doelen voor stikstofdepositie op de natuur nog ver buiten bereik. "De landbouw is de sector die nog relatief veel blijft uitstoten", zegt Hekkert.

Als het gaat om de gezondheid van de mens gaat het nu een stuk beter, maar de natuur heeft het nog zwaar. Daar zal dan ook nog hard aan gewerkt moeten worden om aan de normen te voldoen. "We kunnen nog niet achterover leunen."