Het medicijn Ozempic is al maanden een hype op TikTok. Het is zo gewild dat er zelfs tekorten zijn ontstaan. Kim Kardashian zegt met het middel 7 kilo in 3 weken te zijn afgevallen, maar internist Liesbeth van Rossum van het Erasmus MC maakt zich zorgen.

Je kon de afgelopen maanden TikTok niet openen of je zag de hashtag #MyOzempicJourney langskomen met filmpjes van mensen die zeggen met het diabetesmedicijn kilo's te zijn kwijtgeraakt. Inderdaad, met een geneesmiddel. Het is dan ook alleen op doktersvoorschrift te krijgen.

'Echt bedoeld voor diabetespatiënten'

En dat moet ook zo blijven, vindt arts Liesbeth van Rossum: "Het is alleen op doktersadvies te krijgen vanwege de risico's." Als internist-endocrinoloog bij het Erasmus MC in Rotterdam is ze gespecialiseerd in obesitas en de onderliggende oorzaken daarvan, zoals stress.

Ozempic is een merknaam voor semaglutide. Het is ontwikkeld door de Deense farmaceut Novo Nordisk om diabetes te behandelen. Via injecties reguleert het namelijk de hoeveelheid insuline in het bloed. "Dit middel is echt bedoeld voor patiënten met diabetes type 2, om de insulinewerking te bevorderen", benadrukt de internist.

Medicijn niet zomaar voorgeschreven

Dat het medicijn zo populair op TikTok is, komt door een van de bijwerkingen: mensen verliezen gewicht door het gebruik. Wie goed zoekt op internet kan via omwegen 'gewoon' aan Ozempic komen. Iets dat echt niet zou moeten kunnen, zegt Van Rossum. "Dat is echt geen goede zaak. Het is niet voor niks op doktersrecept te krijgen."

Er moet sprake zijn van ernstig overgewicht om daar medicijnen voor te krijgen, legt de obesitas-expert uit. "En dan nog krijg je het medicijn niet zomaar. Er wordt altijd eerst een leefstijlinterventie gedaan. Pas als dat onvoldoende effect heeft komen dit soort middelen in beeld. En daar heb je echt een medische indicatie voor nodig."

Ook in Nederland leveringsproblemen

Doordat mensen die geen diabetespatiënt zijn maar gewoon willen afvallen het middel hebben ontdekt, is de vraag naar Ozempic ineens flink toegenomen. Hierdoor zijn er leveringsproblemen ontstaan, ook in Nederland.

Een medewerker van de Nederlandse tak van Novo Nordisk liet eerder aan modetijdschrift Elle weten dat ze bij de fabrikant zijn overvallen door de plotselinge grote vraag. De medewerker bevestigde ook dat Kim Kardashian de verkoop van Ozempic mogelijk heeft aangejaagd.

'Trend naar graatmager is zorgelijk'

Kardashian lijkt het toonbeeld van online hypes die soms nog sneller dan het weer lijken te veranderen. Nog niet zo lang geleden waren, mede door influencers, juist bilimplantaten populair om grote ronde billen te krijgen. Nu wordt afvallen dus weer gepromoot. Van Rossum kijkt 'met enige zorg' naar deze trend.

"Ik vind het heel zorgelijk dat iedereen dit middel kent, want het is voor diabetes type 2-patiënten en in een hogere dosis voor mensen met obesitas." Dat is een hele andere situatie, benadrukt de arts. "Dat met name vrouwen weer graatmager willen zijn, is echt niet oké. Je hebt een bepaalde gradatie vet nodig om gezond te zijn. Te veel vet is niet goed, maar te weinig ook niet."

Ozempic geeft veel bijwerkingen

De bijwerkingen van het medicijn zijn ook niet mals, waarschuwt de internist. Het middel geeft in het begin namelijk veel bijwerkingen in de maag en darmen, legt ze uit. Iets dat bij diabetespatiënten en mensen met obesitas volgens haar goed wordt gemonitord door artsen. Iets wat bij particulier gebruikt natuurlijk niet gebeurt.

"Meestal nemen de bijwerking na een tijdje weer af, maar het is echt bedoelt om een ziekte te behandelen", zegt Van Rossum. "Mensen die een paar pondjes willen afvallen om in een kerstjurk te passen, daar is het echt niet voor bedoeld. Daar wil je ook echt geen risico's voor lopen."

Overgewicht of obesitas?

Er wordt gesproken van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) van 25 of hoger. Obesitas (ernstig overgewicht) heb je vanaf een BMI van 30 of hoger. "Mensen die echt obesitas hebben er iets aan willen doen, moeten contact opnemen met de huisarts of de behandelend specialist", zegt de internist.

"En met licht overgewicht kun je er heel goed uitkomen met een gezonde levensstijl", drukt ze mensen die willen afvallen op het hart. "Dat is dus heel wat anders dan even een medicijn nemen, dat veel te zwaar is voor wat je wil behandelen."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."