Minister Harbers wil Schiphol volgend jaar laten krimpen naar 460.000 vluchten. Tegelijkertijd verhoogt hij de geluidsnormen, tot woede van wethouders en omwonenden. De gemeente Aalsmeer denkt erover na om naar de rechter te stappen.

In Aalsmeer denken ze met angst en beven terug aan het jaar 2019. In dat laatste jaar voordat de coronapandemie de luchtvaart hard raakte, startten en landden er 95.000 vliegtuigen op de Aalsmeerbaan. "Dat jaar staat voor ons te boek als een rampjaar", zegt Jan Boomhouwer, die al 40 jaar op 1600 meter van die baan woont. "Het was echt niet te harden."

Boos en bezorgd

Het besluit van het kabinet vorig jaar zomer om Schiphol na tientallen jaren van groei te laten krimpen werd dan ook voorzichtig positief ontvangen. Maar inmiddels heeft dat optimisme plaats gemaakt voor boosheid en bezorgdheid.

De aanleiding daarvoor is een aankondiging door minister Mark Harbers van Infrastructuur. Eind vorige maand liet hij weten de geluidsnormen rond Schiphol te gaan aanpassen. Er zijn 35 van deze normen, rondom de luchthaven, die aangeven hoeveel geluid daar gemaakt mag worden. Op 25 van die punten gaan die normen omlaag, maar op 10 punten gaan ze juist omhoog.

Bron: ANP

'Niet serieus genomen'

Een daarvan is bij Aalsmeer. "Ik moest bijna huilen toen ik het hoorde", zegt wethouder Dick Kuin van de gemeente Aalsmeer. "Dit gaat niet alleen mij aan, maar ook de inwoners. Wij willen hier op een normale manier blijven wonen. Ik heb het idee dat de minister de inwoners van Aalsmeer niet serieus neemt."

De aangekondigde aanpassing van de geluidsnormen kwam als een verrassing. Harbers had vorig jaar namelijk nog laten uitrekenen hoeveel vluchten er binnen de bestaande normen passen. Dat aantal kwam rond de 460.000 uit.

400.000 of nog minder vluchten

Maar eind vorig jaar trok Schiphol opeens aan de bel: volgens hun berekeningen pasten er maar 400.000, of zelfs nog minder vluchten.

Zo'n grote krimp is in de ogen van Harbers geen optie. Dat zou de 'netwerkfunctie' van Schiphol en daarmee ook KLM in gevaar brengen. En dus besloot hij de geluidsnormen aan te passen. Waar zowel Kuin als Boomhouwer zich over verbaast: hoe kunnen de normen nou omhoog gaan, terwijl het aantal vluchten daalt?

Achterhaald

Volgens het ministerie van Infrastructuur komt dat doordat de normen, die dateren uit 2010, achterhaald zijn. Zo zijn sindsdien start- en landingsprocedures aangepast, onder meer met het oog op de veiligheid en om te zorgen voor minder overlast.

Dat heeft gevolgen gehad voor het gebruik van de start- en landingsbanen, en dus ook voor hoe het geluid over de omgeving 'verdeeld' wordt. De oude normen pasten simpelweg niet meer.

Uitlegvideo: Wat nieuwe regels in de lucht voor jou gaan betekenen

Harbers: 'Er zal minder geluidshinder zijn'

Met de aanpassingen gaat de omgeving er op vooruit, houdt minister Harbers tegenover EenVandaag vol. "In de praktijk passen we nu de normen alleen aan, aan hoe er de afgelopen jaren is gevlogen. Waarbij bijvoorbeeld de start- en landingsbanen die voor de minste overlast zorgen het eerst worden ingezet."

"En daar overheen gaat het aantal vluchten ook nog naar beneden. Dat bepaalt wat mensen in de omgeving gaan merken en dat zal minder geluidshinder zijn."

Waterbedmethode

Toch wordt de uitleg van Harbers in de omgeving niet geloofd: in totaal kan de geluidsoverlast dan wel afnemen, lokaal wordt er ruimte gemaakt voor juist méér lawaai. "Dit is de afdeling mooie woorden", zegt omwonende Jan Boomhouwer. "Maar nu de minister voor de eerste keer de daad bij het woord moet voegen, dan zie je het bekende vluchtgedrag. Afspraken worden niet nagekomen."

"Hij gaat door met de waterbedmethode. Hier ietsje minder, daar ietsje meer. Met andere woorden: bewoners moeten het maar oplossen, ik wil blijven vliegen. Dit is Schiphollen in het kwadraat, ik vind het tegen het besodemieteren aanliggen."

Gang naar de rechter

Ook voor wethouder Kuin is de maat vol. "Dit Is volkomen onacceptabel. Ik hoop dat de gemeenteraad mij binnenkort vraagt: gaat u eens onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om tot een rechtsgang tegen de luchthaven of de minister te komen."

"Het moet wel slagingskans hebben, maar dat neemt niet weg dat je het mag proberen."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."