Nederlandse appels rotten op dit moment weg aan de bomen, terwijl er veel appels van de andere kant van de wereld in de schappen liggen. Dat kan zo niet langer, vond Stijn Markusse. Hij begon een actie om de verse appels van eigen bodem toch te verkopen.

Het is een merkwaardig gezicht. Bij de Brabantse teler Arjan Lambregts hangt een deel van de appels nog aan de boom, terwijl de oogsttijd op zijn eind loopt. Naar eigen zeggen gaat het om 50 tot 60 duizend kilo. "Dat doet wel zeer, daar heb ik niet voor gewerkt. Het zijn lekkere appels. Daar mankeert niets aan, alleen de marktprijs is te laag."

Appels verkopen te duur

Normaal gesproken kunnen de appels bewaard worden in de koelcellen, zodat bijna een heel jaar er Nederlandse appels verkocht kunnen worden. Maar de energieprijzen zijn nu zo hoog, dat de kosten daarvan niet opwegen tegen de prijs die ze krijgen. "Plukken kostte al 15 cent per kilo. Als je gaat koelen, komt er weer 15 cent bij. Als je de optelsom maakt, kun je ze beter laten hangen", zegt Lambregts.

In de supermarkten is hier nu niets van te merken. Sterker nog, daar liggen ook Granny Smith-appels en Pink Lady-appels uit Nieuw-Zeeland en Chili. Over een jaar is gemiddeld 30 procent van de appels buitenlands, omdat volgens de supermarkten 'de consument dat wil'.

'Boeren met rug tegen de muur'

Het is Stijn Markusse uit Breda een doorn in het oog. Hij voert daarom actie om de Nederlandse appel te promoten. Een initiatief dat hij samen met Matthijs Jaspers van The Happy Activist heeft opgezet. "De reden voor de actie is woede. We herkennen echt de verschillende smaken van de appels niet." Markusse heeft zelf een bedrijf. Daarmee brengt hij boodschappen rond, die van lokale telers komen.

De actie genaamd De Kleine Bezorgdienst begon, zo vertelt Markusse, met een telefoontje van Lambregts waarin hij om hulp vroeg, omdat hij zijn appels niet kon plukken. "Ik ben erin gedoken en werd er heel boos van. Een supermarkt kan gewoon besluiten om alleen Nederlandse appels in te kopen in deze periode. Het gaat niet om kunnen, maar om willen. Ze betalen nu een dubbeltje per kilo, omdat het kan. De boeren staan met de rug tegen de muur."

Langs de deuren

Met De Kleine Bezorgdienst zette Markusse zijn boosheid om in iets positiefs. Met de actie verkopen kinderen de appels van telers aan de deur. "Ik moest denken aan mijn eigen jeugd, toen ik appels en peren langs de deuren heb verkocht."

Het idee is dat de kinderen de appels eerst rechtstreeks bij de teler kopen en daarna langs de deuren gaan. Markusse werkt daarvoor samen met onder andere scholen en scoutinggroepen. "Als we dat met 50.000 kinderen doen, doen we ook iets positiefs. Zij hebben de toekomst. En waarom zou je een half jaar oude appels uit Nieuw-Zeeland kopen, terwijl we verse appels van om de hoek hebben?"

Bron: EenVandaag

'Minder als koning gedragen'

Uiteindelijk is het doel van Markusse om mensen bewuster te maken van wat ze kopen, supermarkten te bewegen het aanbod te veranderen en zo telers een goede boterham te laten verdienen. "In Frankrijk hebben grote supermarkten net besloten dat ze alleen Franse appels verkopen." Dat scenario zou hij ook graag in Nederland zien.

De supermarkten, maar ook de consumenten moeten daarom een veel bewustere keuze maken voor seizoensproducten, vindt Markusse. "We moeten ons als consument minder als koning gedragen. De Albert Heijn en Lidl zeggen dat de klant het wil, maar dat is een waardeloos argument. Het is niet zo dat de klant weet dat er met die appel 20.000 kilometer gereisd is."

Klanten willen iets anders

Albert Heijn, Lidl en Jumbo zijn allen uitgenodigd om voor onze camera te reageren, maar reageerden alleen schriftelijk. De supermarkten zeggen stuk voor stuk goed samen te werken met Nederlandse fruittelers en Nederlandse appels ook te promoten. Zo verkoopt Albert Heijn sinds deze zomer 'alleen nog maar Elstar appels uit Nederland in plaats van uit Frankrijk'. Lidl herkent zich, bij de telers met wie de supermarkt afspraken heeft, niet in het beeld dat de Nederlandse appels aan de bomen blijven hangen.

De reden dat er nog wel appels uit landen als Chili en Nieuw-Zeeland in de schappen liggen, is volgens alle 3 de supermarkten dat hun klanten dat willen. Lidl zegt bijvoorbeeld: "Sommige combinaties van bite en smaak die de klant wenst, komen helaas niet voor in de beschikbare Nederlandse appelrassen."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."