radio LIVE
meer NPO start

Terug op zijn bedrijf in Oekraïne beseft boer Willem: 'Onbevangen leven kan ook na de oorlog niet meer'

Terug op zijn bedrijf in Oekraïne beseft boer Willem: 'Onbevangen leven kan ook na de oorlog niet meer'
Boer Willem op zijn trekker
Bron: eigen foto

Voor even was agrariër Willem Nammensma in Nederland, maar inmiddels is hij terug in Lviv om daar het werk weer op te pakken. Hij heeft er gemengde gevoelens bij: "Ik weet niet of ik mijn kinderen hier naartoe terug wil halen."

'Laten we het ten minste 5 jaar aankijken, wie weet bevalt het zo goed dat we er nog veel langer willen blijven'. Dat spraken Willem Nammensma en zijn vrouw Inge met elkaar af, toen ze in 2020 met hun twee kinderen naar Oekraïne vertrokken. Willem kon daar aan de slag kon als manager bij een groot akkerbouwbedrijf.

'Of met elkaar, of niet'

De beslissing om met het gezin naar Oekraïne te verhuizen kwam nadat Willem jarenlang voor zijn werk vaak langere perioden in het buitenland moest verblijven. Samenzijn zat er op veel momenten niet in en dat brak hen alle vier op. De verhuizing naar Lviv moest een nieuw begin zijn, een gezamenlijk avontuur.

"Toen ik voor deze baan werd gevraagd was dat de vereiste: of met elkaar of niet." Maar het plan om met z'n vieren een leven op te bouwen in het westen van Oekraïne werd flink verstoord, toen Poetin besloot het land binnen te vallen. Een paar weken voordat de oorlog officieel begon, bracht Willem zijn vrouw Inge en de kinderen terug naar Nederland. Ze hadden geen goed gevoel bij de oplopende spanningen en dat bleek terecht. Zelf reed hij weer terug.

Problemen over de landsgrenzen

Half maart bezocht Willem Inge, Thijs en Elise voor een paar weken in het noorden van Friesland, maar inmiddels is hij weer in Lviv. Het werk gaat immers door, ook in oorlogstijd. "Ik heb niet gedacht: ik ga niet. Dat kan niet als manager, maar ik was wel teneergeslagen dat ik mijn gezin weer moest verlaten", vertelt hij.

Wat helpt is dat het voorjaar langzaam meer van zich laat zien: er komen blaadjes aan de bomen, de zon komt weer tevoorschijn. "Als ik over onze aardappelvelden loop voel ik me vrij en soms zelfs een beetje vrolijk, dan realiseer ik me weer hoe mooi dit land is." Een directe oorlogsdreiging voelt Willem niet in het westen, maar problemen zijn er zeker en die gaan verder dan de landsgrenzen van Oekraïne, waarschuwt hij.

Export nauwelijks mogelijk

"In de gebieden waar conflicten zijn geweest of nog bezig zijn wordt het erg moeilijk om gewassen te telen. De grond ligt er vol met landmijnen of de infrastructuur is er kapot, waardoor er geen kunstmest, zaden of diesel naartoe gebracht kunnen worden. Daar zijn veel zorgen over, want dit is juist het seizoen waarin gezaaid moet worden."

En dan is er nog de oogst van afgelopen jaar. Maïs, graan en zonnebloemolie kunnen nauwelijks worden geëxporteerd, omdat de havens aan de Zwarte Zee zijn afgesloten. "Daar maken we ons veel zorgen om."

Aardappels niet verkocht

De 2.000 hectaren aan aardappelen die Willem verbouwt bij de Continental Farmers Group zijn bedoeld voor de Oekraïense markt. Een deel ervan wordt afgenomen door chipsfabrieken, maar die liggen deels stil.

Een andere bestemming vinden voor die aardappels is volgens Willem logistiek gezien nog niet zo makkelijk. Toch gaat hij door, blijft hij zoeken naar oplossingen. Dat hoort ook bij het werk van een manager, daar is hij duidelijk over.

Bekijk ook

Opgroeien in wantrouwen

Maar of hij nog lang manager zal blijven bij het Oekraïense bedrijf en zijn gezin weer terug laat komen, weet Willem niet. Dat heeft vooral met de kinderen te maken. "In het gunstigste scenario eindigt de oorlog deze maand, maar dan nog zal het hier niet meer zijn zoals voor de inval. Iedereen is strijdbaar, maar daarna komt de klap, het trauma."

Onbevangen leven zal lastig zijn in Oekraïne - ook als er niet meer gevochten wordt, denkt Willem. "En dat is juist wat ik mijn kinderen toewens. Ik wil niet dat ze opgroeien in een sfeer van wantrouwen. Het wordt een enorm moeilijke keuze: of we zeggen na dit jaar: er gaat een streep door dit avontuur, of we blijven en nemen genoegen met de situatie zoals die is."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Israël juist nu meer militairen naar de Westelijke Jordaanoever stuurt

Israël treedt steeds harder op in de Westelijke Jordaanoever. Volgens de Israëlische defensie-minister gaat het om een 'langdurige operatie'. En dat veroorzaakt niet alleen spanningen daar, maar vergroot ook de druk op het staakt-het-vuren in Gaza.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit, FNV: 'Dit is mensenrechtenschending'

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit, FNV: 'Dit is mensenrechtenschending'
Vrachtwagenchauffeurs van buiten Nederland worden uitgebuit
Bron: EenVandaag

Ze zijn vaak maanden onderweg, maken extreem lange werkdagen en doen dat voor een hongerloontje. Of erger: geen loon. Uit protest hebben vrachtwagenchauffeurs van buiten de EU hun truck stilgezet in Venlo. "Hier is sprake van mensenrechtenschendingen."

Eind januari is een vrachtwagenchauffeur uit Oezbekistan het zat. Al maanden betaalt zijn Litouwse werkgever het loon niet volledig uit. Ter hoogte van Venlo gaat de truck aan de kant en legt hij het werk neer. Meerdere chauffeurs hebben sindsdien zijn voorbeeld gevolgd.

Maanden onderweg en geen loon

De meeste chauffeurs worden inmiddels bijgestaan door vakbond FNV en een advocaat. Ze willen pas weer aan het werk als hun achterstallig loon is uitbetaald.

"Deze chauffeurs werken voor Litouwse 'bandietbedrijven'", zegt Edwin Atema van vakbond FNV. "Ze zijn maanden onderweg, krijgen loon niet uitbetaald en slapen permanent in de cabines. Medewerkers van deze bedrijven proberen chauffeurs inmiddels uit de trucks te krijgen. Ze intimideren of maken de wagens op afstand onklaar, waardoor ze zonder stroom en warmte zitten. Sommigen houden zich warm met gasbranders."

Bekijk ook

Mensenrechtenschending

Vrachtwagenchauffeurs uit landen als Oezbekistan, Wit-Rusland, de Filipijnen, maar ook Zimbabwe, krijgen - soms tegen betaling - een werkvergunning in EU-lidstaat Litouwen en rijden vervolgens maandenlang door het westen van Europa rond. Volgens vakbond FNV is het een vorm van moderne slavernij en pure uitbuiting.

"Ik denk dat wij zeker kunnen concluderen dat hier op grote schaal sprake is van mensenrechtenschending", vult FNV-vakbondsbestuurder Menno Janssen aan. "Litouwen is op dit moment koploper binnen het internationale wegtransport. Dat heeft niet zozeer te maken met hun strategische ligging of goede chauffeurs, maar omdat daar de werkvergunningen als warme broodjes over de toonbank gaan."

'Tienduizenden chauffeurs in Nederland'

Advocaat Jan Hein Mastenbroek, die verschillende chauffeurs in Venlo inmiddels juridisch bijstaat, hekelt de constructie. "Deze chauffeurs van buiten de EU zijn totaal afhankelijk van hun werkgever. Ze kunnen er weinig tegen doen en kennen de regels ook vaak niet." Volgens de advocaat krijgen deze chauffeurs veel minder betaald dan waar ze recht op hebben, als ze al betaald krijgen.

Alleen al in Nederland gaat het volgens de FNV om tienduizenden chauffeurs. Door heel Europa rijden honderdduizenden chauffeurs van buiten de EU rond. Verantwoordelijk minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum zegt het probleem te herkennen. Volgens Van Hijum verstrekt een land als Litouwen de werkvergunningen veel te gemakkelijk. Namens zeven Europese lidstaten heeft hij er daarom bij de Europese Commissie op aangedrongen de regels aan te passen.

Bekijk ook

18.000 euro loon innen

De Oezbeekse chauffeur is volgens advocaat Mastenbroek inmiddels aangemerkt als 'slachtoffer mensenhandel'. In een zaak tegen zijn Litouwse werkgever hoopt hij alsnog zo'n 18.000 euro aan achterstallig salaris te innen.

In een reactie laat het Litouwse bedrijf weten dat zij 'de verplichtingen uit de door haar gesloten arbeidsovereenkomst altijd nagekomen is'. Over het ingehouden loon zegt het bedrijf verder: "Chauffeurs krijgen maandelijks per e-mail een gedetailleerde loonstrook. Mocht daar iets misgegaan zijn, dan kunnen werknemers dit altijd melden om dit te bespreken."

Oplossen in de rechtbank

Het bedrijf wijst er verder op dat deze kwestie in Litouwen in de rechtbank moet worden opgelost en 'niet in een nieuwsprogramma' in Nederland.

Ook ontkent het bedrijf dat er een knokploeg is gestuurd. "Wel heeft zij medewerkers gestuurd om de situatie op te nemen, met de chauffeur te spreken en de vrachtwagen (haar eigendom) te inspecteren."

Vrachtwagenchauffeurs van buiten Europa worden hier nog steeds uitgebuit

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant