Er is te weinig politie om de straatbendes die buurten in een groot aantal steden onveilig maken effectief aan te pakken. Dat melden burgemeesters van steden die kampen met veel overlast door vooral Marokkaans-Nederlandse jongeren. EenVandaag vroeg 20 steden hoe het ervoor staat met de aanpak van jeugdoverlast. Ze zeggen vooruitgang te boeken, maar slaan alarm over de verharding binnen de vele tientallen jeugdgroepen en het tekort aan mankracht bij de politie.

Een jaar geleden hadden de steden spoedoverleg met het kabinet over de problemen. Er kwamen extra maatregelen om de hoge criminaliteit, schooluitval en werkloosheid onder Marokkaanse jongeren terug te dringen. Gevolg was extra geld, aandacht en middelen, zoals gezinscoaches en straatcoaches. Begin dit jaar kwamen nieuwe incidenten in het nieuws, in Zaltbommel en Culemborg. Bij de gemeenteraadsverkiezingen, en straks in de landelijke campagnes is het ook een hot issue. EenVandaag maakt een jaar later de balans op: zijn de problemen onder controle?

Omvang

In de 20 steden zijn 355 jeugdgroepen, waarvan 203 hinderlijke, 106 overlastgevende groepen en 46 criminele straatbendes. Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam hebben de meeste problematische jeugdgroepen, maar ook buiten de Randstad hebben veel steden te maken met serieuze problemen - zoals Ede, Den Bosch, Breda, Culemborg, Gorinchem.

De jeugdoverlast is in de meeste steden gelijkgebleven of toegenomen. In 1 op de 3 steden was er een daling: een kwart van de burgemeesters kampt met een toename, een derde ziet geen verbetering, een derde meldt vooruitgang. Wel melden veel burgemeesters dat het aantal probleemgroepen licht is afgenomen. Amsterdam, Rotterdam en Bergen op Zoom zeggen veel groepen te hebben ‘opgerold’. Steden als Zaltbommel hebben juist te maken met een onverklaarbare plotselinge stijging van de problemen. In bijna alle steden zijn jongeren met een Marokkaanse komaf relatief vaker betrokken bij jeugdgroepen en – overlast. Deels heeft dat ermee te maken dat er relatief veel Marokkaanse Nederlanders wonen. Maar dan nog is deze groep zwaar oververtegenwoordigd als het gaat om werkloosheid, schooluitval en criminaliteit.

Harder, crimineler, jonger

De meeste burgemeesters zijn bezorgd over de verharding en verjonging. Het geweld binnen de straatgroepen neemt toe, waarschuwt de helft van de bestuurders. Overlast ontaardt steeds sneller in misdrijven. En een nieuwe generatie staat op volgens 1 op de 3 burgemeesters; vaak jongens van een jaar of 12 of jonger. Alle grotere steden hebben hiermee te maken.

Politie

De roep om extra politie is luid in de steden. Om de straatbendes die zich schuldig maken aan criminaliteit te ontmantelen ontbreekt het aan voldoende politie. Meer dan de helft van de burgemeesters kampt met capaciteitsgebrek. Andere bevoegdheden waar ze op zitten te wachten zijn de Wet Ernstige Overlast en mogelijkheden om snel in probleemgezinnen te kunnen optreden.

Over het algemeen zijn de bestuurders tevreden over de samenwerking en extra middelen van het kabinet. Ze hebben steun gekregen bij het inzetten van straatcoaches en gezinscoaches. Sommigen duurt het allemaal te lang.

Ook zijn de meeste burgemeesters te spreken over de betrokkenheid van de Marokkaanse gemeenschap(pen) bij het zoeken naar oplossingen. Die zijn meer dan voorheen actief.

Daan van de Staaij

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.