Teken kunnen meer kwaad dan gedacht

Elk jaar worden 1 miljoen Nederlanders gebeten door een teek. Dat dit kan leiden tot de ziekte van Lyme is bij iedereen bekend, maar nu blijkt dat door een tekenbeet je ook parasieten, virussen en bacteriën kunt binnenkrijgen. Die kunnen leiden tot bijvoorbeeld hersenontsteking en ernstige koorts. Het AMC start met het RIVM een groot landelijk onderzoek naar deze ziekmakers.

De ziekte van Lyme is een vervelende ziekte met veel verschillende symptomen, zoals vaak een rode ring of vlek op de huid, soms klachten aan het zenuwstelsel of gewrichtsklachten, en heel zeldzaam hartklachten. In 2017 zijn er 27.000 nieuwe gevallen bijgekomen en bekend is dat er jaarlijks 1000 à 2500 mensen deze ziekte chronisch blijven houden na behandeling.

Mysterieuze ziekte voor Maarten

Maarten is zelf arts, kreeg een tekenbeet tijdens zijn vakantie in de Ardennen. Hij was net aan het trainen voor de ALS City Swim. Een paar dagen later kreeg hij hoge koorts waar hij maar niet vanaf kwam. Hij vroeg zich af of het van het zwemmen in de gracht was gekomen dat hij zo ziek was geworden of door een tekenbeet die hij opliep in de bossen. “Niets hielp tegen de koorts”, zegt Maarten. Zijn behandelaar Joppe Hovius in het AMC kwam na een aantal testen uit bij de Borrelia-bacterie als boosdoener. Het was inderdaad de tekenbeet die zijn ziekte veroorzaakte. Maar Maarten had geen Lyme, maar een andere soort Borellia-bacterie van de teek gekregen. Hij bleek ook een leverontsteking te hebben. Het duurde uiteindelijk zes maanden voor hij zijn oude conditie weer terug had. Maarten is een van de patiënten waarbij een teek een andere ziekte heeft veroorzaakt.

Landelijk onderzoek naar onbekende ziekmakers

Er is nog weinig bekend over de andere ziektes die teken kunnen veroorzaken. Het AMC en het RIVM beginnen daarom een landelijk onderzoek. Mensen van 16 jaar en ouder die binnen vier weken plotseling koorts krijgen na een tekenbeet kunnen zich aanmelden. Je gezondheid wordt dan een jaar bijgehouden. Hierdoor krijgen wetenschappers een beter beeld van de andere ziektes. Het is bijvoorbeeld nog onbekend hoe erg de ziektes kunnen zijn die de teek nog meer overbrengt, hoe vaak dit gebeurt en of de ziekte van Lyme erdoor beïnvloed wordt.

AMC coördineert nieuw onderzoek

Infectioloog Joppe Hovius coördineert het onderzoek vanuit het AMC: “Bij de zes ziektes die de teek kan veroorzaken moet je denken aan de Japanse Borellia (Maarten’s variant), maar ook hersenontsteking, genaamd Encefalitis en een soort malaria. Het is belangrijk om te weten wat er in de tekenbeet zit. Daarom willen we nu mensen met koorts na een tekenbeet onderzoeken.”

Doos van Pandora

Kees van den Wijngaard, epidemioloog en tekenbetenspecialist van het RIVM, roept mensen met een tekenbeet en koorts op zich te melden, zodat er veel respondenten komen voor het onderzoek. “Ons onderzoek heet Ticking on Pandora’s box. De doos van Pandora zat volgens de mythologie vol met ziektes. De naam leek ons toepasselijk. Uit eerder onderzoek blijkt dat in teken veel andere ziekteverwekkers zitten en dat die ziekteverwekkers na een tekenbeet in mensen gevonden kunnen worden. Nog niet bekend is hoe vaak die andere tekenbeetziekten ook echt klachten geven en hoe ernstig die klachten dan zijn." 

Vaccin tegen Lyme en de andere ziektes

Hovius is met zijn team bezig met een vaccin tegen de ziekte van Lyme, maar deze moet breder gaan werken: “Voor ons vaccin maakt het niet uit welke ziekte de teek overbrengt in principe. We willen het eiwit dat het beest inspuit in je lichaam onschadelijk maken, maar het is belangrijk om te weten wat er in die beet kan zitten. We moeten ons bewust worden van al die ziektes.”