Zo'n 80 procent van de callcentermedewerkers heeft vaak last van stem- en keelklachten. Dat blijkt uit onderzoek van FNV. Toch doet een groot deel weinig om deze klachten te voorkomen. Terwijl de impact in sommige gevallen levenslang kan zijn.

Zo vertelt callcentermedewerker Angela Tinnemans in het onderzoek dat het werk erg veel van de stem vraagt. "Mijn stem is door de vele tientallen uren aan gesprekken blijvend veranderd." Ze heeft inmiddels chronische stemproblemen en waarschuwt dat mensen de waarde van hun stem niet mogen onderschatten. Maar kun je echt stemproblemen oplopen door een baan bij een callcenter?

'Nog nooit zien gebeuren'

Volgens directeur Edwin Smit van callcenter Telefoonaanname.nl niet. In de 30 jaar dat hij het bedrijf runt, heeft (permanente) uitval vanwege beschadigde stembanden zich nog nooit voorgedaan, vertelt hij.

"Het gebeurt dat verkoudheid of dergelijken op de stem slaan. Maar we hebben inmiddels in de loop der jaren 600 mensen in dienst gehad. Er is er niet één uitgevallen met overbelasting van de stem."

Niet alleen praten

De medewerkers van Telefoonaanname.nl - dat zijn er 40 tot 45 - voeren samen zo'n 400.000 telefoongesprekken per jaar, vertelt Smit.

"Ze handelen tussen de 100 en 150 gesprekken per dag af. Maar sowieso niet de hele week door. Ze kunnen maximaal 4 dagen per week werken. En ons werk bestaat niet alleen uit telefoneren. Het is voor de helft ook het registreren van het gesprek", legt de directeur uit.

Sensitief instrument

Maar volgens KNO-arts Marco Franken is blijvende schade aan de stembanden, bijvoorbeeld door een baan als callcentermedewerker, in sommige gevallen mogelijk. "Je kunt een hele hoop met je stembanden, maar het is wel een van onze meest sensitieve instrumenten."

Als je dat 'instrument' overbelast kan het misgaan, volgens Franken. "Je stembanden verkeerd gebruiken is niet zo erg. Als je het niet te vaak doet. Maar als je het langdurig doet, krijg je schade aan de oppervlaktelaag van je stembanden."

Schadelijk bij overbelasting

Bij verkeerd gebruik van de stembanden kun je denken aan meer energie gebruiken om een bepaald stemgeluid over te brengen, legt Franken uit.

"Oftewel, je spant je spieren meer aan. Je zit in een verkeerd register, je praat te hoog of te laag. Kortom, je zit niet in je in de natuurlijke 'range' van je stemgebruik. Als je boos bent bijvoorbeeld, gebruik je een heel ander stemgeluid."

Logopedie verplichten

Het gevolg is dat je stem achteruit gaat, vertelt Franken. "De vibratie van de stem gaat achteruit, de stem wordt hierdoor slechter en op een gegeven moment kunnen er ook volumeproblemen optreden. En iedereen die veel zijn stem gebruikt, loopt potentieel een risico."

Om schade te voorkomen roept vakbond FNV callcenters, zoals dat van Edwin Smit, op om actie te ondernemen. Zo stellen ze voor dat logopedie een verplicht onderdeel moet worden van de training voor beginnende medewerkers. "En ook dat die training jaarlijks wordt herhaald. Want als je weet hoe je het kunt voorkomen, dan wordt de kans kleiner dat je stemklachten krijgt", zegt bestuurder FNV Callcenters Elly Heemskerk.

'Niet gemaakt om de hele dag te praten'

Dat is een goed idee, vindt Franken, want 'een mens is niet gemaakt om de hele dag te praten'. "Die mensen moeten vaak lang achter elkaar praten, en ze moeten vaak moeilijke gesprekken voeren", zegt hij over callcentermedewerkers.

"Enerzijds omdat ze moeten verkopen. Je stem wordt anders als je iets moet overdragen. Of als je een boze klant aan de lijn hebt, is het best heftig om om daar goed op te reageren en je stem onder controle te houden."

Volgens de regels

En ook al ziet Smit het voorstel van logopedie nog niet helemaal zitten, laat hij weten dat hij bereid is om mee te werken wanneer dat moet. "We hebben een CAO en daar houden we ons netjes aan. En als dat erin komt te staan, dan gaan we dat ook zeker doen", reageert hij.

"Het grappige is, ik heb twee studenten logopedie hier aan het werk. Die heb ik er ook nog niet over gehoord. Maar ik zal ze meteen inhuren op het moment dat het nodig is."

Een derde van 55-plussers vindt hun woning te groot voor wat ze nodig hebben. Veel van hen willen wel ruimte maken voor jonge huizenzoekers, maar doorstromen blijkt lastig: 30 procent zoekt al ruim 2 jaar naar een geschikte woning.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 30.000 leden van het Opiniepanel. Onder alle ondervraagde 55-plussers zoekt 15 procent op dit moment naar een toekomstbestendige woning, en wil nog eens 27 procent dat op termijn gaan doen. Onder de 55-plussers die op dit moment te groot wonen, is dat aandeel nog groter.

'Gezinnen kunnen ruimte beter gebruiken'

Een derde (33 procent) van alle 55-plussers in het onderzoek laat weten op dit moment meer woonruimte in gebruik te hebben dan nodig. Voor de meesten van hen gaat dat om een woning van 100 vierkante meter of groter. Sommigen willen graag naar een woning met minder trappen, minder tijd kwijt zijn aan de schoonmaak, of ruimte bieden aan jonge huizenzoekers.

"Ik ben alleenstaand in een eengezinswoning, het onderhoud wordt me een beetje te veel", vertelt een gepensioneerde deelnemer. "Er zijn gezinnen die de ruimte veel beter kunnen gebruiken."

Jongeren komen ruimte tekort

Die opvatting kunnen veel jongeren beamen. Waar 55-plussers vaker woonoppervlakte over hebben, moet een vijfde (21 procent) van 18- tot en met 34-jarigen het doen met een woning die te klein is voor hun situatie. Van hen woont 40 procent momenteel in een woning van minder dan 50 vierkante meter.

"We willen eigenlijk kinderen, maar stellen dat al jaren uit omdat we geen geschikte woning kunnen vinden", laat een jongere in zo'n woning weten. "Ik ben bang dat het voor ons al te laat is tegen de tijd dat de woningmarkt weer hersteld is."

Zoektocht naar woning

Een flinke groep van 55-plussers met een te grote woning is best bereid om plaats te maken voor woningzoekende jongeren en daarbij ruimte in te leveren.

Een derde van hen (34 procent) is op dit moment al op zoek naar een woning die beter geschikt is om op latere leeftijd in te wonen. Nog eens 40 procent zou dat op termijn willen.

Minder woning, hogere huur

Toch is het voor een ruime meerderheid (85 procent) van de 55-plussers die nu op zoek zijn, lastig om iets te vinden. 30 procent geeft aan al minstens 2 jaar bezig te zijn met het vinden van de juiste woning. Zij zien weinig geschikte opties en lange wachttijden in de sociale huur, maar zouden er vaak ook financieel flink op achteruit gaan.

"Ik wil graag kleiner wonen, maar kan alleen een appartement krijgen van 1.500 euro", laat iemand weten. "Dan zou ik een tuin én ruimte inleveren voor ruim 500 euro per maand meer."

Niet iedereen wil verhuizen

Bovendien zou ongeveer een vijfde (21 procent) van 55-plussers ondanks een te grote woning helemaal niet willen verhuizen. Voor sommigen is hun woning al voldoende geschikt om ook later nog te kunnen wonen.

Anderen hebben daarvoor aanpassingen laten doen, zoals het plaatsen van een traplift of het bouwen van een badkamer op de begane verdieping om langer in hun huis te kunnen blijven.

Gehecht aan woning

Daarnaast spelen er, ook onder ouderen die hun huidige woning eigenlijk te groot vinden, sentimentele redenen mee om niet weg te willen.

Bijvoorbeeld omdat ze gehecht zijn aan hun huis of niet weg willen uit hun sociale omgeving. "Een fijne buurt en een riant huis, daar kan geen appartement tegenop", besluit een deelnemer.

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor de situatie van de 12-jarige Mikael. Hij is in Nederland geboren maar wordt uitgezet naar Armenië, waar zijn ouders vandaan komen. Wat voor opties heeft hij nog om toch te blijven? "Einde van de rit in Nederland."