De tandarts is voor veel mensen te duur, blijkt uit onderzoek onder het Opiniepanel. Dokters van de Wereld trekt aan de bel: samen met FNV overhandigen ze morgen een 'zwartboek' aan een aantal Kamerleden. De oproep: mondzorg terug in het basispakket.

"Het feit dat de mondzorg niet in het basispakket zit, is heel raar. Het is beleid dat ziek maakt", zegt voorzitter Hendrik Verschuur van Dokters van de Wereld.

Schaamte

Volgens Verschuur zorgt het beleid rondom mondzorg voor 3 miljoen euro aan economische schade, omdat mensen ziek thuis zitten. "Puur omdat ze dus slechte mondzorg hebben en daardoor arbeidsongeschikt raken", voegt hij toe.

"Ze slikken enorm veel pijnstillers met alle risico's van dien, durven soms het huis niet uit. Ook niet naar feestjes, omdat ze zich schamen", legt de voorzitter uit. "Dus naast economisch leed is er ook nog eens menselijk leed."

Kosten besparen

En daarom biedt Dokters van de Wereld morgen een 'zwartboek' aan aan de Tweede Kamer. "Mondzorg moet echt terug in het basispakket. De hele zorg zit erin, maar dat ene kleine deel, de mond, niet", zegt Verschuur. "Iedereen heeft er recht op."

Dat het tot hogere premies kan leiden, is volgens Verschuur niet een probleem. "Dat is echt kortetermijndenken. Je kan poetsen tot je een ons weegt, maar je kan altijd een gaatje of een infectie krijgen. Dan is mondzorg juist preventie, om later nog hogere kosten in het ziekenhuis te voorkomen. Op de lange termijn bespaar je kosten."

Wakker liggen van rekeningen

Tandarts Mahdi Khalilzada sluit zich bij het 'zwartboek' aan: "En de belangrijkste boodschap daarin is dat tandarts geen luxe is, maar dat het een basisrecht is van elke persoon. En dat als je pijn hebt, je makkelijk naar een controle gaat en niet wakker ligt van een hoge rekening." Want Khalilzada ziet in zijn praktijk schrijnende voorbeelden.

"Stel, je hebt maandelijks maar 200 euro te besteden en je kan je een wortelkanaalbehandeling van 600 euro niet veroorloven, dan moet je die kies trekken. Op jonge leeftijd is dat echt zonde." Hij ziet ook ouders die zich schamen voor openstaande rekeningen en hun kinderen niet durven te brengen, terwijl die gratis zijn. "Dan worden zij ook verwaarloosd."

Ellende voorkomen

"Je hoort gewoon naar de tandarts te kunnen gaan, zonder dat er een drempel is", zegt Khalilzada. "Net als dat je met oorpijn gewoon naar de huisarts gaat. Dat moet normaal zijn in een land als Nederland."

Dus gooi het preventieve gedeelte van mondzorg in het basispakket, pleit de tandarts. "Controle, foto's, gaatjes, etcetera. Dan voorkom je al heel veel ellende en loop je niet achter de feiten aan."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."