Wat gaat er gebeuren met de laatste biologische akker van Amsterdam? Blijft het groen, of gaat de grond naar luchthaven Schiphol? Vrijwilligers van een biologische boerderij en een projectontwikkelaar staan lijnrecht tegenover elkaar. 

Aan de westelijke rand van Amsterdam ligt de oude Lutkemeerpolder met daarin het enige nog overgebleven biologische akkerbouwbedrijf dat Amsterdam rijk is: De Boterbloem. De gemeente Amsterdam wil in samenwerking met een projectontwikkelaar een bedrijventerrein bouwen ten koste van de biologische akkers.

Boze buurtbewoners organiseren komend weekend een protestactie tegen de dreigende ontruiming. Ze willen de polder behouden voor hun natuurrecreatie en gezonde voeding: "Laat die linkse coalitie het laatste stukje biologische groen van Amsterdam behouden, ze maken een historische fout als ze dit weggooien."  Het lot van de Lutkemeerpolder lijkt al een tijdje bezegeld. Tenzij de nieuwe wethouder van GroenLinks alsnog beslist dat de akkers groen mogen blijven.

Tekst gaat verder onder de afbeelding. 

'Onbegrijpelijk dat dit gebied is uitgekozen'

Volgens Alies Fernhout, woordvoerster van De Boterbloem, wordt nu precies het gebied gesloopt waar de akkers van een aantal negentiende-eeuwse boerderijen en een monumentale fruitboomgaard liggen. “Onbegrijpelijk dat juist dit gebied is gekozen. Dit is voor de landbouw unieke, vruchtbare kleigrond. De projectontwikkelaar waar de gemeente en Schiphol eigenaar van zijn, heeft honderden hectares landbouwgrond in bezit, hier vlak om de hoek. Wat je daar ziet? Leegstand."

Platform Behoud Lutkemeerpolder onderstreept de symbolische waarde van de Lutkemeerpolder, in een tijd dat mensen meer biologisch voedsel willen en zich meer bewust zijn van de gevolgen van klimaatveranderingen.

Tekst gaat verder onder de afbeelding. 

Spaarzaam omgaan met groen

"Dit is wat je krijgt als alleen geld een rol speelt", zegt emeritus hoogleraar planologie Arnold van der Valk van de Wageningen University & Research Centre (WUR) en mede-oprichter van de Food Council MRA een steenworp verderop. Dat deel van de Lutkemeerpolder is een paar jaar geleden omgetoverd tot een bedrijventerrein. Slootjes en weides die anderhalve eeuw terug zijn drooggelegd hebben een nieuwe bestemming, met kaarsrechte wegen en grote grijze gebouwen.

Sinds de economie weer aantrekt ziet Van der Valk het overal gebeuren. Grond is een schaars goed en bedrijventerreinen leveren meer geld op dan landbouwgrond. Volgens de planoloog moeten we zuinig zijn op het spaarzame groen in de randstad. "Als we zo doorgaan is Nederland over vijftig jaar één grote dunbevolkte stad."

Speculatie met landbouwgrond

Hoogleraar Van der Valk kwam februari 2018 in het nieuws met een opzienbarend filmpje. Tijdens een online college wijdt hij uit over grondspeculatie in de Lutkemeerpolder. Hij gebruikte het woord 'corruptie' en dat viel niet goed bij vastgoedbedrijf SADC. De Universiteit van Wageningen verwijderde het filmpje en zette het daarna toch weer online.

In maart dit jaar nam de gemeenteraad een motie aan die bepaalt dat gekeken moet worden naar alternatieven met behoud van de boerderij en de akkers, maar dan in combinatie met een bedrijventerrein. De gemeente werkt nu aan de financiële onderbouwing van de varianten. Wanneer de motie wordt besproken in de gemeenteraad is vooralsnog niet bekend

'Verbouwen in de berm'

Toekomstig uitbater van de boerderij Alies Fernhout blijft bezorgd: "Alles lijkt erop dat we straks met een kluitje in het riet gestuurd worden, dat we een klein stukje grond aangeboden krijgen waarmee we geen akkerbouw kunnen uitoefenen. We mogen verbouwen in de berm, zeggen ze dan." 

Op 17 juli heeft de rechter in hoger beroep uitspraak gedaan en is De Boterbloem in het ongelijk gesteld. De projectontwikkelaar kan met de bouw beginnen. Ook met de motie is nog niets gebeurd, zegt een verontruste Alies. 

Dubieuze rol van de gemeente

Volgens planoloog van der Valk zit de gemeente Amsterdam klem door een lastige privaat-publieke samenwerking. "Daardoor heeft ze twee petten op: enerzijds het algemeen belang dienen via bestemmingsplannen, anderzijds is de gemeente ook eigenaar van grote lappen grond, die ontwikkeld moeten worden en die veel gekost hebben." De gemeente kan het project in de Lutkemeerpolder niet zomaar afblazen, uit angst voor een schadeclaim, zegt van der Valk.

Volgens Alies heeft de gemeente zich in 2008 in het pak laten naaien door met een slimme vastgoedondernemer een deal te sluiten over de grondaankoop. "Nu moeten ze die afspraak nakomen. Als je je als overheid al op de markt begeeft, dan heb je een slechte onderhandelingspositie." 

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.