Strijd om behoud van laatste biologische akker van Amsterdam

Wat gaat er gebeuren met de laatste biologische akker van Amsterdam? Blijft het groen, of gaat de grond naar luchthaven Schiphol? Vrijwilligers van een biologische boerderij en een projectontwikkelaar staan lijnrecht tegenover elkaar. 

Aan de westelijke rand van Amsterdam ligt de oude Lutkemeerpolder met daarin het enige nog overgebleven biologische akkerbouwbedrijf dat Amsterdam rijk is: De Boterbloem. De gemeente Amsterdam wil in samenwerking met een projectontwikkelaar een bedrijventerrein bouwen ten koste van de biologische akkers.

Boze buurtbewoners organiseren komend weekend een protestactie tegen de dreigende ontruiming. Ze willen de polder behouden voor hun natuurrecreatie en gezonde voeding: "Laat die linkse coalitie het laatste stukje biologische groen van Amsterdam behouden, ze maken een historische fout als ze dit weggooien."  Het lot van de Lutkemeerpolder lijkt al een tijdje bezegeld. Tenzij de nieuwe wethouder van GroenLinks alsnog beslist dat de akkers groen mogen blijven.

Tekst gaat verder onder de afbeelding. 

'Onbegrijpelijk dat dit gebied is uitgekozen'

Volgens Alies Fernhout, woordvoerster van De Boterbloem, wordt nu precies het gebied gesloopt waar de akkers van een aantal negentiende-eeuwse boerderijen en een monumentale fruitboomgaard liggen. “Onbegrijpelijk dat juist dit gebied is gekozen. Dit is voor de landbouw unieke, vruchtbare kleigrond. De projectontwikkelaar waar de gemeente en Schiphol eigenaar van zijn, heeft honderden hectares landbouwgrond in bezit, hier vlak om de hoek. Wat je daar ziet? Leegstand."

Platform Behoud Lutkemeerpolder onderstreept de symbolische waarde van de Lutkemeerpolder, in een tijd dat mensen meer biologisch voedsel willen en zich meer bewust zijn van de gevolgen van klimaatveranderingen.

Tekst gaat verder onder de afbeelding. 

Spaarzaam omgaan met groen

"Dit is wat je krijgt als alleen geld een rol speelt", zegt emeritus hoogleraar planologie Arnold van der Valk van de Wageningen University & Research Centre (WUR) en mede-oprichter van de Food Council MRA een steenworp verderop. Dat deel van de Lutkemeerpolder is een paar jaar geleden omgetoverd tot een bedrijventerrein. Slootjes en weides die anderhalve eeuw terug zijn drooggelegd hebben een nieuwe bestemming, met kaarsrechte wegen en grote grijze gebouwen.

Sinds de economie weer aantrekt ziet Van der Valk het overal gebeuren. Grond is een schaars goed en bedrijventerreinen leveren meer geld op dan landbouwgrond. Volgens de planoloog moeten we zuinig zijn op het spaarzame groen in de randstad. "Als we zo doorgaan is Nederland over vijftig jaar één grote dunbevolkte stad."

Speculatie met landbouwgrond

Hoogleraar Van der Valk kwam februari 2018 in het nieuws met een opzienbarend filmpje. Tijdens een online college wijdt hij uit over grondspeculatie in de Lutkemeerpolder. Hij gebruikte het woord 'corruptie' en dat viel niet goed bij vastgoedbedrijf SADC. De Universiteit van Wageningen verwijderde het filmpje en zette het daarna toch weer online.

In maart dit jaar nam de gemeenteraad een motie aan die bepaalt dat gekeken moet worden naar alternatieven met behoud van de boerderij en de akkers, maar dan in combinatie met een bedrijventerrein. De gemeente werkt nu aan de financiële onderbouwing van de varianten. Wanneer de motie wordt besproken in de gemeenteraad is vooralsnog niet bekend

'Verbouwen in de berm'

Toekomstig uitbater van de boerderij Alies Fernhout blijft bezorgd: "Alles lijkt erop dat we straks met een kluitje in het riet gestuurd worden, dat we een klein stukje grond aangeboden krijgen waarmee we geen akkerbouw kunnen uitoefenen. We mogen verbouwen in de berm, zeggen ze dan." 

Op 17 juli heeft de rechter in hoger beroep uitspraak gedaan en is De Boterbloem in het ongelijk gesteld. De projectontwikkelaar kan met de bouw beginnen. Ook met de motie is nog niets gebeurd, zegt een verontruste Alies. 

Dubieuze rol van de gemeente

Volgens planoloog van der Valk zit de gemeente Amsterdam klem door een lastige privaat-publieke samenwerking. "Daardoor heeft ze twee petten op: enerzijds het algemeen belang dienen via bestemmingsplannen, anderzijds is de gemeente ook eigenaar van grote lappen grond, die ontwikkeld moeten worden en die veel gekost hebben." De gemeente kan het project in de Lutkemeerpolder niet zomaar afblazen, uit angst voor een schadeclaim, zegt van der Valk.

Volgens Alies heeft de gemeente zich in 2008 in het pak laten naaien door met een slimme vastgoedondernemer een deal te sluiten over de grondaankoop. "Nu moeten ze die afspraak nakomen. Als je je als overheid al op de markt begeeft, dan heb je een slechte onderhandelingspositie."