radio LIVE
meer NPO start

Stevige kritiek commissie-Remkes op stikstofbeleid: plannen vrijblijvend en onvoldoende ambitieus

Stevige kritiek commissie-Remkes op stikstofbeleid: plannen vrijblijvend en onvoldoende ambitieus
VVD-prominent Johan Remkes
Bron: ANP

De nieuwe stikstofaanpak van het kabinet is te vrijblijvend en niet ambitieus genoeg. Met dat scherpe oordeel komt een commissie onder leiding van VVD-prominent Johan Remkes.

Het kabinet vroeg Remkes, nu nog burgemeester van Den Haag, vorig jaar september om advies, nadat de Raad van State een paar maanden eerder het Nederlandse stikstofbeleid volledig onderuit had gehaald. Dat zogenoemde Programma Aanpak Stikstof (PAS) had een dubbel doel: de kwetsbare natuur in ons land beschermen én ruimte maken voor nieuwe economische activiteiten. Maar in dat eerste doel faalde het beleid, oordeelde de hoogste bestuursrechter.

Duizenden projecten geraakt

De gevolgen van die uitspraak waren enorm: duizenden bouwprojecten kwamen stil te liggen, omdat er geen vergunningen meer werden afgegeven. Het afgelopen jaar werkte het kabinet aan nieuw beleid. In april kondigde minister Carola Schouten van Landbouw en Natuur aan dat ze tot 2030 miljarden wil investeren in herstel van natuur én in maatregelen om de uitstoot van stikstof door sectoren als de landbouw, industrie en verkeer terug te dringen.

Maar volgens de commissie-Remkes, die maandag het eindadvies presenteert, is het kabinetsbeleid te vrijblijvend en ook niet ambitieus genoeg. Zo wil Schouten dat over tien jaar de helft van de beschermde natuur ónder de stikstofnorm zit. Nu is dat nog een kwart. Maar de daling van de uitstoot die nodig is om dat doel te halen is in de ogen van Remkes te beperkt: hij bepleit een verdubbeling van het ambitieniveau.

info

Nederland kampt al jaren met een stikstofprobleem. Veel natuurgebieden kampen met een overschot in de bodem. Te veel stikstof, dat vrijkomt in onder meer de landbouw (ammoniak) en het verkeer en de bouw (stikstofoxiden), is slecht voor de biodiversiteit.Zeldzame planten leggen het af tegen bijvoorbeeld brandnetels en bramen. Brussel eist dat EU-lidstaten hun bedreigde plant- en diersoorten beschermen, onder meer tegen te veel stikstof.

Meer verplichtingen

Ook keurt de commissie de vrijblijvendheid van veel maatregelen af. Zo komen er regelingen voor veehouders om te stoppen met hun bedrijf, maar dat gebeurt allemaal op basis van vrijwilligheid.

Remkes vindt dat het kabinet veel meer verplichtingen moet opleggen, omdat er anders te weinig garantie is dat het uiteindelijke doel gehaald zal worden. En daarmee loopt de politiek opnieuw het risico door de rechter te worden terug gefloten.

Lees ook

Zelfde fouten als vorige beleid

Ook onder juristen heerst twijfel over de houdbaarheid van de nieuwe stikstofplannen. "Ze bevatten dezelfde fouten als het vorige beleid: veel onzekerheid over de haalbaarheid van natuurdoelen voor de belangrijke gebieden. En er wordt wéér op natuurwinst vooruitgelopen door heel veel ruimte te bieden voor vergunningverlening", zegt hoogleraar Natuurbeschermingsrecht Kees Bastmeijer.

Volgens hem liggen er opnieuw kansen voor milieuorganisaties. Die hebben al aangekondigd opnieuw te gaan procederen. "De overheid laat het afweten om echt zekerheid te bieden voor de natuur. Dus je hebt de milieuclubs nodig om naar rechter te gaan. Ik denk dat ze dat gaan doen en heel veel succes zullen hebben."

'Leg uit waarom je het anders doet'

Juristen twijfelen ook of de winst die met stikstofmaatregelen wordt geboekt, zomaar mag worden uitgegeven. Zo wordt 70 procent van de opbrengst van het verlagen van de maximumsnelheid naar 100 kilometer per uur weer uitgegeven aan vergunningen voor woningbouwprojecten en wegverbredingen.

Hoogleraar Bastmeijer: "De rechter zegt: je moet uitleggen waarom maatregelen die je neemt om stikstof te verminderen níet nodig zijn voor natuur. Wanneer gebieden al zwaar overbelast zijn met stikstof zijn die maatregelen dus heel erg nodig voor natuur. En dan moet je uitleggen waarom je het toch anders doet."

Milieuorganisatie slijpt de messen

Milieuorganisatie MOB slijpt alvast de messen voor nieuwe juridische procedures. "Het enige zekere aan dit nieuwe stikstofprogramma is dat het niet gaat werken", zegt voorman Johan Vollenbroek.

"De Raad van State heeft heel duidelijk uitgesproken dat er een robuust programma moet komen met harde doelen die afrekenbaar zijn. Dan kun je ook de economie weer vlot trekken. Dat gaat hier niet gebeuren, dus dit gaat weer sneuvelen."

Lees ook

Natuurgebieden schrappen

Vollenbroek verdenkt Schouten ervan dat ze beschermde natuurgebieden wil schrappen om zo haar doelstelling te kunnen halen. Haar ministerie stuurde de afgelopen dagen uitnodigingen aan allerlei organisaties om deel te nemen aan een werkgroep die mee moet denken over het 'opschonen' van Natura 2000-doelen.

Ook MOB kreeg een uitnodiging. "Maar wij gaan daar niet op in", zegt Vollenbroek. "Je kunt natuurlijk proberen criticasters in huis te krijgen en via polderen mee te krijgen. Dat is in het verleden ook gebeurd. Andere milieuorganisaties hebben zich in 2015 ook in laten pakken bij het oude stikstofbeleid."

'Vrijwel uitgesloten'

De MOB-voorman denkt dat de minister weinig kans maakt om beschermde natuurgebieden te schrappen. Ook hoogleraar Bastmeijer acht het "vrijwel uitgesloten". "Het is in mijn ogen een tamelijk zinloze weg. Dit zal bij de Europese Commissie niet goed vallen."

Volgens Bastmeijer zou het slimmer zijn juist extra beschermde natuur aan te wijzen. "Dan haal je de Europese doelen eerder. En dan krijg je dus méér ruimte voor je economie."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hennie (62) leeft in containerwoning voor overlastgevende daklozen en heeft eindelijk rust gevonden: 'Kan nu gewoon doen wat ik wil'

Hennie (62) leeft in containerwoning voor overlastgevende daklozen en heeft eindelijk rust gevonden: 'Kan nu gewoon doen wat ik wil'
Hennie woont in een woning voor overlastgevende daklozen en vindt het daar fijn
Bron: EenVandaag

Steeds meer gemeenten bouwen ze: speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken. Maar buurtbewoners komen hier volop tegen in protest. "We weten niet wat deze mensen op hun kerfstok hebben."

Het is een wat afgelegen plek, aan de rand van Hilversum Zuid. Gelegen aan de rand van een industrieterrein staan de zes containerwoningen van Keerpunt Zuid: speciale woningen voor daklozen met een drank- of drugsverslaving. Het gaat om mensen die op straat kwamen te staan, omdat ze in hun huurwoning voortdurend overlast veroorzaakten in de buurt.

'Het is een fijne plek'

Dit geldt ook voor Hennie. Jarenlang ging ze van kliniek naar kliniek en belandde ze uiteindelijk weer op straat. 9 jaar geleden kwam ze hier wonen.

Hennie: "Het is een fijne plek. Er komen ook geen mensen meer langs. Die heb ik er allemaal uitgeflikkerd. Als je niemand binnen laat, is het een hele fijne plek."

Bewoners mogen drinken en gebruiken

Een poging om van de drank en drugs af te komen, doet Hennie niet meer, vertelt ze terwijl ze een slokje bier neemt. "Ik lig een beetje op de bank. Ik drink en gebruik ook af en toe. Maar soms ook een paar dagen niet. Ik doe wat ik wil."

En dat is precies de kern van wat dit project volgens initiatiefnemer Harrie Koeleman - manager van Kwintes - tot een succes maakt. "De bewoners mogen hier gewoon de hele dag drinken en gebruiken. Hiervoor gingen ze steeds de afkickkliniek in en uit. En hier mag je gewoon zijn wie je bent. Verslaving is een ernstige ziekte en we accepteren dat ze drinken en gebruiken. En dan zie je dat er een soort rust ontstaat bij deze bewoners."

Bekijk ook

Regel: geen overlast veroorzaken

De bewoners moeten zich wel aan een paar basisregels houden. Ze moeten accepteren dat ze onder bewindvoering worden geplaatst, en ze moeten een paar uur begeleiding per week accepteren.

En tot slot het belangrijkste: ze mogen geen overlast in de buurt veroorzaken. En daar is Koeleman heel streng op: "Deze afspraken zijn heel duidelijk, en die worden er ook echt in geramd. Je krijgt deze kans, maar dan moet je je wel aan de voorwaarden houden. En dat blijkt goed te werken. De bewoners zien dit ook echt als een laatste kans, want ze zijn overal uitgegooid. Dus ze weten waar ze het voor doen."

Onrust en protest

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat steeds meer gemeenten heil zien in deze onorthodoxe aanpak. In tientallen gemeenten zijn ze bezig met plannen om dit soort speciale container-woningen voor overlastgevers uit de grond te stampen.

Maar alleen de aankondiging van deze speciale woningen, leidt in bijna iedere gemeente al tot onrust en protest onder buurtbewoners.

Steeds meer gemeenten bouwen speciale containerwoningen voor huurders die overal overlast veroorzaken.

'Hoe gevaarlijk zijn deze mensen?'

Zo ook in Amersfoort. Het gemeentebestuur heeft besloten dat in de wijk Vathorst ook containers moeten komen voor overlastgevende huurders. Iets waar de buurt volgens Jacco de Feijter, voorzitter van de bewonersvereniging Belang van Vathorst, bepaald niet blij mee is.

De Feijter: "Het zijn mensen die veel drinken en gebruiken. Die soms verzamelwoede hebben. Het is niet zo dat wij als buurt vinden dat deze mensen geen woning moeten krijgen, maar er wonen hier veel gezinnen met jonge kinderen. En om wat voor mensen gaat het eigenlijk? Zitten er ook bewoners tussen die gevaarlijk kunnen zijn? We krijgen amper informatie van de gemeente hierover. En daardoor ontstaat onrust."

Geen duidelijke communicatie

Wat de Feijter ook stoort is dat gemeente vanaf het begin in zijn ogen niet eerlijk hierover heeft gecommuniceerd. "We kregen in eerste instantie een brief van de gemeente. Daarin stond dat het om mensen gaat die rust nodig hebben en ruimte. Dan denk je in eerste instantie: dat klinkt goed en dat is een nobel streven."

Hij gaat verder: "Maar dan blijkt het om huurders te gaan die in hun eigen buurt vanwege overlast niet meer te handhaven waren. Dan wordt het wel een totaal ander plaatje."

Bekijk ook

'Laat je niet afschrikken'

Koeleman - die veel gemeenten adviseert op dit terrein - erkent dat het heel belangrijk is dat gemeenten open en eerlijk communiceren met burgers. En dat het ook 'moed en lef'-bestuurders vergt.

Koeleman: "Je moet er als gemeentebestuur echt voor gaan staan. En alles goed uitleggen. En je krijgt in het begin alles en iedereen over je heen. Maar daar moet je je niet door laten afschrikken, want dan kom je nergens."

Minder overlast

In Hilversum merkte hij dat er ook veel onrust was toen de plannen werden aangekondigd, maar dat dit protest snel verdween.

Koeleman: "Zes van de negen mensen die hier nu wonen op dit terrein, waren goed voor 150 meldingen van overlast bij de politie per jaar. Nu zijn er amper meldingen. Nu is er weinig overlast en dat scheelt een hoop ellende hier in Hilversum. En dat beeld zie ik ook in andere gemeenten."

'Heb eindelijk rust gevonden'

Hij begrijpt de bezorgde buurtbewoners ook, vertelt hij. "Ik snap heel goed dat het spannend is, mensen in je buurt hebben die verslaafd zijn. Die wil je niet in je achtertuin. Maar mijn ervaring is ook dat het weinig problemen in de buurt geeft. Sterker, dat het rustiger wordt in de buurt."

Hennie woont inmiddels al 9 jaar in haar containerwoning en denkt er voorlopig nog niet aan om weg te gaan. Hennie: "Ik heb het fijn hier, samen met mijn hondje. Ik ga hier niet meer weg. Ik heb eindelijk rust gevonden."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom er (weer) spoedoverleg is tussen coalitiepartijen: 'Premier had deze problemen kunnen zien aankomen'

Na een urenlang spoedoverleg tussen de coalitiepartijen en premier Dick Schoof gisterenavond, gingen de overleggen vandaag verder. En daarbij worden de ergernissen tussen de partijen steeds groter, ziet ook politiek commentator Joost Vullings.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant