Als de kinderen uit huis zijn, blijven mensen vaak zitten in hun gezinswoning. Dat remt de doorstroming op de huizenmarkt én zorgt op lange termijn voor hogere zorgkosten. Knarrenhofjes zouden een oplossing zijn, maar die moeten nog gebouwd worden.

Uit onderzoek van de Hypotheker blijkt dat het aandeel van 55-plussers in het totale aantal hypotheekaanvragen voor de aankoop van een woning klein is. Dit bedraagt nu 12 procent, terwijl het aandeel in dezelfde periode vorig jaar nog 14 procent was. Dit terwijl starters tot 35 jaar een aandeel van 57 procent hebben.

Niet voordelig om te verhuizen

Hoogleraar huisvestingssystemen aan de TU in Delft Peter Boelhouwer heeft hier een aantal verklaringen voor: "Mensen oriënteren zich op een ander huis als de kinderen het huis uit gaan. Een enkeling verhuist dan, maar de meesten blijven zitten waar ze zitten. Als ze dan 80 worden en klachten krijgen, zijn ze eigenlijk te laat."

Dat komt volgens Boelhouwer ook doordat het aanbod niet goed is. "Als je al heel lang in een sociale huurwoning woont, ga je vaak fors meer betalen als je kleiner gaat wonen. En als je in een eigen huis woont ga je er vaak financieel niet op vooruit als je kleiner gaat wonen. Dan kiezen mensen ervoor om 1 of 2 kamers af te sluiten en gewoon te blijven wonen waar ze wonen."

Vergrijzing

Boelhouwer hoopt ook dat er meer aandacht komt voor huisvesting van ouderen. Niet alleen omdat er huizen vrij moeten komen voor starters en jonge gezinnen. "Het aantal 80-plussers gaat verdubbelen. Dus het is ook fysiek belangrijk."

Volgens de hoogleraar kunnen mensen vereenzamen. "En eenzame mensen gaan vaker naar de dokter. Daarbij is het voor thuiszorgmedewerkers makkelijker om ouderen te bezoeken die op één plek geclusterd wonen."

'Kan uit de hand lopen'

Vastgoed-expert van ABN-AMRO Claire van Staaij beaamt dat het gebrek aan doorstroming voor problemen zorgt. Ze koppelt het aan de vergrijzing en aan een toenemende zorgvraag.

"Als mensen niet geclusterd gaan wonen, krijgen we een groot probleem en zullen de zorgkosten totaal uit de hand lopen."

'Dit wilden we niet opgeven'

Rob Swart (73) en Loes Swart (72) wonen al ruim 45 jaar in hun huis in Voorburg. Een aantal jaar geleden hebben ze serieus overwogen om hun woning te verkopen en gingen ze op zoek naar een andere woonvorm. Ze bekeken een appartement in een zogenaamd 'knarrenhofje' waar meerdere leeftijdgenoten wonen.

Toch kozen ze er uiteindelijk voor om in hun huis te blijven wonen. "We zijn enorm gehecht aan onze buurt, aan ons huis, hier wonen onze vrienden. Dat wilden we niet opgeven."

Knarrenhofjes

Die 'knarrenhofjes' zijn ontzettend populair, zegt Peter Boelhouwer. "Het is een nieuwe woonvorm waarbij mensen geclusterd wonen. Er staan nu 54.000 mensen op de wachtlijst voor zo'n huis. Mensen willen graag zo wonen, omdat ze op die manier naar elkaar om kunnen kijken. Er is vaak een gemeenschappelijke tuin of een gemeenschappelijke ruimte."

Maar dus ook te weinig aanbod. "Het is ook een relatief dure woonvorm, omdat er gemeenschappelijke ruimtes zijn die ook betaald moeten worden. Er wordt nu wel gesproken over 800.000 geclusterde woonvormen, maar die moeten nog wel gebouwd worden."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.