"Of het nu gaat over chroom-6 of sociale veiligheid, als het over de schreef gaat dan moet je gewoon ingrijpen." Staatssecretaris Visser is helder over de aanpak van incidenten bij Defensie. "Als we fout zijn geweest moeten we die fout ook toegeven."

Militairen spreken haar aan als 'excellentie'; daar moest zij erg aan wennen. "Ik vind het zo'n verschrikkelijk woord. In het begin zei ik steeds: 'Zeg maar Barbara', maar daar werd de situatie alleen maar ongemakkelijker van. Dus ik heb het maar geaccepteerd." Visser blikt met politiek commentator Joost Vullings terug op de bijna 2 jaar die zij nu in het zadel zit als staatssecretaris van Defensie. In oktober 2017 trad zij aan in een departement dat geplaagd wordt door incidenten.

Lange lijst met incidenten

De lijst is lang: militairen en oud-militairen die kampen met gezondheidsklachten na jarenlang te hebben gewerkt met chroom-6, of door zogenoemde burnpits, militairen die zich onveilig voelen, te maken krijgen met seksueel misbruik en zich niet gehoord voelen bij de leidinggevenden.

De staatssecretaris baalt van deze incidenten en hoopt een omslag te kunnen bewerkstelligen. "We proberen er zo open mogelijk over te zijn om het inzichtelijk te maken." Over de cultuur bij Defensie is ze helder. "Het begint bij jezelf: doe een ander niet aan wat je zelf ook niet zou willen. Wat jij als een geintje ziet, kan een ander heel anders zien."

We zijn een organisatie waar 60.000 mensen werken, daar worden fouten gemaakt.

'Het gaat wel een lange tijd duren voor we alles weer op orde hebben'

"Daarnaast moet je, als je je niet veilig voelt, naar je leidinggevende kunnen gaan en die moet jouw zorgen serieus nemen. Gelukkig hebben we ook heel veel voorbeelden waar dat goed is gegaan, maar helaas ook zaken in het verleden waar dat fout ging. En helaas zal het in de toekomst ook nog weleens plaatsvinden. We zijn een organisatie waar 60.000 mensen werken, daar worden fouten gemaakt."

Als staatssecretaris gaat Visser over het materieel en het personeel van Defensie. En sinds jaren van bezuinigingen is er nu weer geld beschikbaar om te investeren. Tot genoegen van Visser. "Je kunt weer perspectief gaan bieden. Het gaat wel een lange tijd duren voor we alles weer op orde hebben, maar dat heb je als je het 25 jaar met minder geld doet maar wel met evenveel opdrachten. Dat doet wat met een organisatie."

Ik heb Defensie altijd vergeleken met een huis dat 25 jaar niet is onderhouden maar waar de bewoners wel in zijn blijven wonen.

Wachttijd van 3 tot 5 jaar

Om Defensie weer op orde te krijgen is wel een zaak van lange adem. "Zaken gaan wat langzamer", vertelt Visser. "Als ik bijvoorbeeld munitie wil bestellen, het kabinet en de Tweede Kamer zijn akkoord en ik heb het geld, dan duurt het 3 tot 5 jaar voor het er is. De investeringen gaan dus stap voor stap.

Een departement met achterstallig onderhoud en geplaagd door vele incidenten; je zou zeggen niet echt een droombaan. Maar Visser ziet dat anders. "Wat ik mooi vind aan Defensie is dat het echt een kerntaak is van de overheid. Het gaat over onze veiligheid; er is maar één ministerie dat daarover gaat en dat is Defensie. En het is wel heel erg mooi dat je daar in deze periode een bijdrage aan kan leveren."

Gesprekken met nabestaanden grootste motivatie

Het ministerie gaat vaak letterlijk over leven en dood. Visser zegt niet wakker te liggen van die grote verantwoordelijkheid. "Wel ben ik me heel erg bewust van de grote verantwoordelijkheid die de militairen hebben. Gesprekken met nabestaanden zoals slachtoffers van chroom-6, mensen met hitteschade, nabestaanden van gesneuvelde militairen op missies, dat zijn gesprekken die erin hakken."

Tegelijkertijd zijn juist die gesprekken met de nabestaanden en slachtoffers haar grootste motivatie, vertelt de staatssecretaris. "Het gesprek aangaan en als we fout zijn geweest, die fout ook toegeven. Het gaat nabestaanden vaak om de erkenning dat er iets fout is gegaan en te voorkomen dat het een volgende keer weer gebeurt."