Jongerenafdelingen van politieke partijen zijn het wel vaker oneens met hun moederpartij, maar het conflict tussen het SP-bestuur en de jongeren van Rood is wel heel uitzonderlijk. Oud-Kamerlid Eric Smaling doet een oproep tot verzoening.

De SP heeft 6 leden geschorst die volgens de partij lid zijn van het Communistisch Platform of het Marxistisch Forum. Partijsecretaris Arnout Hoekstra noemde hen 'geradicaliseerde zolderkamercommunisten' die de bevolking willen bewapenen om een burgeroorlog te kunnen voeren.

Escalatie

De geroyeerde leden zeggen dat ze een andere partijkoers willen. Het bestuur zou hen beschouwen als het brein achter de verklaring van jongerenorganisatie Rood die tegen regeringsdeelname van de SP is.

De situatie is geëscaleerd nadat twee van de geroyeerde leden afgelopen weekend in het bestuur van Rood werden gekozen. Een van hen, Olaf Kemerink, is de nieuwe voorzitter. Het SP-bestuur verbrak daarna de contacten met Rood en stopte de financiering.

Familieruzie

Eric Smaling, voormalig Tweede Kamerlid en nu voorzitter van de SP-fractie in de Provinciale Staten van Noord-Holland, startte een petitie met een oproep tot verzoening. Die is inmiddels door meer dan 500 mensen ondertekend, onder wie gemeenteraadsleden en Provinciale Staten-leden.

Smaling: "We zijn een oproep gestart om mensen op te roepen tot wijsheid en verzoening. Ik denk dat we gewoon een familieruzie hebben en dat we de opdracht hebben om die te beslechten."

Revolutie

Smaling kan wel begrip opbrengen voor de 'jeugdigheid en het engagement' van de jongeren. Rood wil niet meer alleen acties doen die aansluiten bij wat de partij als geheel graag doet.

"Er is wat meer behoefte aan verdieping in allerlei linkse theorieën, die soms wel oud zijn, maar misschien afgestoft toch nog wel de revolutie tot stand kunnen brengen die wij graag beogen."

Er signaleren ook wel teksten die aanleiding geven tot zorg

Teksten over bewapening

Maar het voormalige Kamerlid heeft ook een waarschuwing aan het adres van de jongeren. "Er circuleren ook wel teksten die aanleiding geven tot zorg." Smaling doelt op geluiden over bewapening, maar ook op een uitspraak waarin een vergelijking werd gemaakt met Chili, waar in 1973 de socialistische Salvador Allende president werd.

"Als eenmaal een socialistisch bewind is ontstaan dan nemen de kapitalisten de wapens op om die weer te ondermijnen. Met dat soort voorbeelden worden theorieën gebouwd wat je zou moeten doen voor het geval zich hier zoiets zou voordoen. Dat is allemaal buitengewoon hypothetisch."

Daarom heeft Smaling ook wel begrip voor het partijbestuur. "De zorgen over die teksten over bewapening kan ik me wel voorstellen. En als ze zien dat er allemaal schimmige clubjes ontstaan, gelieerd aan Rood, waarvan je niet kunt zien wat die mensen beogen, dan snap ik wel dat je wel wilt weten hoe het zit."

Zelfverklaarde vredesduif

Vanavond is er een extra partijraad waar het bestuur zich moet verantwoorden over de ontstane situatie. Smaling hoopt dat er besloten wordt tot het instellen van een commissie die moet onderzoeken hoe Rood zich heeft ontwikkeld en hoe het zit met de vermeende communistische elementen in de jongerenorganisatie.

"Ik ben een zelfverklaarde vredesduif, maar of dat ook zo uitpakt zal moeten blijken. Er moet een commissie met een breed mandaat komen, dus dat moet niet beknot worden door allerlei royementen. Samen weer vooruit, het liefst voor het eind van het jaar."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."