tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Speciale 'academy' moet genoeg mbo'ers klaarstomen voor productie van veelbelovende coronasneltest uit Almelo

Speciale 'academy' moet genoeg mbo'ers klaarstomen voor productie van veelbelovende coronasneltest uit Almelo
Het volledige 'lab' zit in een schoenendoos
Bron: EenVandaag

Het is een indrukwekkende uitvinding: een box waarmee je in een uur een coronatest uitvoert. Probleem is alleen een tekort aan technische mbo'ers om het te realiseren. ROC Twente denkt met de 'High Tech Academy' een oplossing gevonden te hebben.

De nieuwe sneltest, geproduceerd door Benchmark Electronics uit Almelo, geeft al na een uur uitsluitsel of iemand het virus heeft (gehad). "De Britten hebben een megaorder geplaatst," vertelt directeur Herman Bartelink. De 470 werknemers van het technische bedrijf gaan er duizend per maand maken. Maar daarbij kunnen extra handen goed worden gebruikt.

Gebrek aan niveau

"Om de massale productie te kunnen starten, hebben wij personeel nodig dat redelijk technisch is onderlegd", legt Bartelink uit. Er is vooral een gebrek aan mensen, maar goed technisch geschoold mbo-personeel is lastig te vinden." Volgens hem moeten opleidingen veel bedrijfsgestuurder worden. "Als het bedrijf aangeeft wat er nodig is, dan kan de school daarop inspelen, en proberen om het wiel opnieuw uit te vinden."

Dat technisch geschoold personeel enorm uitdunt, ziet ook het ROC van Twente. "Er wordt een groot tekort verwacht, dus daarop willen we inspringen en dat vereist veel van de medewerkers en studenten." De school slaat daarom de handen ineen met technische bedrijven in de regio en de gemeente Almelo. Ze zijn samen de 'High Tech Academy' gestart: een talentprogramma voor mbo'ers waarbij erkenning voor vakmanschap belangrijk is.

Bijdrage aan productie sneltesten

Op het ROC van Twente staan dezelfde opstellingen als in de praktijk. "Wat in ons klaslokaal staat, komt overeen met de productieruimte van Benchmark Electronics. Zo leren studenten om bijvoorbeeld printplaten voor de coronatesten te maken. "We proberen een zo realistisch mogelijk beeld van de praktijk te creëren", zegt Bartelink. Om de studenten naadloos te laten instromen op de werkvloer praten de techbedrijven nu zelfs ook mee over de vakinhoud van de mbo-opleiding.

"Waardevol voor de gemotiveerde mbo'er, maar vooral ook voor het bedrijfsleven," legt Yvonne Bijenhof van het ROC van Twente uit. Een enkele dag per week gaat de student naar school, maar de rest van de week wordt in de praktijk gewerkt bij een van de technische bedrijven uit de regio. Zo kunnen studenten vanaf nu dus ook een bijdrage leveren aan de productie van de nieuwe sneltesten."

'Een coronalab in een schoenendoos'

Alle technologie voor de coronatest, bestaande uit 500 verschillende onderdelen, zit in een klein doosje. "Er gebeurt hetzelfde als in een laboratorium, maar dan in een schoenendoos," leggen de producenten van Benchmark Electronics uit. De snelheid wordt bevorderd doordat afgenomen wangslijmvlies niet verstuurd hoeft te worden. Het DNA-materiaal dat is afgenomen uit de mond gaat in de doos, daar zitten hetzelfde soort vloeistoffen in als in reageerbuisjes in een laboratorium. Het lab kan zo náár de patiënt worden gebracht. De analyse wordt op dezelfde plek als de afname gedaan en binnen een uur is er al resultaat.

Volgens het bedrijf uit Almelo zijn er in Engeland nu al levens gered door de sneltest. "Een zwangere vrouw kon in het ziekenhuis niet geopereerd worden vanwege covidsymptomen. Deze sneltest is gebruikt, binnen een uur was de uitslag duidelijk en kon geopereerd worden. Anders was de vrouw of het kind overleden."

Herman Bartelink in de productieruimte, voorheen was het een kantoor.
Bron: EenVandaag
Herman Bartelink in de productieruimte, voorheen was het een kantoor.

Mbo'ers zijn de ruggengraat

"Zes weken geleden was dit nog een kantoor, nu is er een volledige productielijn," vertelt Herman Bartelink trots. Het bedrijf ziet de omzet met miljoenen groeien. "Samen met 50 mbo'ers kunnen we de komende tijd aan de enorme vraag voldoen."

Ook burgemeester van Almelo, Arjen Gerritsen is blij met deze 'wezenlijke bijdrage' aan de aanpak van de coronacrisis. Hij onderstreept daarom het belang van technische kennis in de regio. "Mbo'ers zijn de ruggengraat van onze regio," zegt Gerritsen. "Het is dus belangrijk om op goed niveau meisjes en jongens af te leveren voor het bedrijfsleven."

Alleen de meest leergierige studenten

De gemeente is nauw betrokken bij de gesprekken met technische bedrijven en heeft de 'High Tech Academy' gestimuleerd. "Dit is nodig, want het is steeds lastiger geworden om goed personeel te werven," zegt de burgemeester. Het talentenprogramma van ROC van Twente is niet voor iedereen weggelegd. "Er wordt vooraf geselecteerd op de meest gemotiveerde en leergierige mbo-studenten, om zo het best te kunnen aansluiten op de vraag van de technische bedrijven.

De eerste mbo'ers zijn al gestart bij Benchmark Electronics en vanaf november wordt er opgeschaald met meerdere ploegen om zo het maximale aantal sneltesten te produceren. De Almelose producenten hopen dat er genoeg 'schoenendozen' geproduceerd kunnen worden zodat ook de markt in Europa kan worden uitgebreid, "want aan de vraag zal het niet liggen."

Bekijk de tv-reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeente Westerwolde en COA staan voor derde keer in rechtszaal: 'Ze vechten een ruzie uit die minister Faber moet oplossen'

Gemeente Westerwolde en COA staan voor derde keer in rechtszaal: 'Ze vechten een ruzie uit die minister Faber moet oplossen'
Burgemeester Jaap Velema in de rechtszaal
Bron: EenVandaag

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers wil af van de forse dwangsom van 50.000 euro per dag. En dus staan twee overheden weer tegenover elkaar. "Zo komt het weer op het bord van de rechter, terwijl de landelijke politiek het eigenlijk moet oplossen."

"Ik had hier liever niet gestaan. Ik had liever gezien dat het COA zich zou richten tot de politiek en de minister en niet richting Westerwolde", zegt Jaap Velema, burgemeester van Westerwolde. Het is vandaag de derde keer dat Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente, waar aanmeldcentrum Ter Apel zich bevind, tegenover elkaar in de rechtszaal zitten.

COA in hoger beroep

Het COA ging in hoger beroep tegen een eerdere uitspraak van de rechter over het te volle aanmeldcentrum in Ter Apel. De rechter had toen bepaald dat er maximaal 2.000 asielzoekers in het centrum mogen verblijven en legde een dwangsom op van €50.000 per dag als dit aantal werd overschreden. Deze dwangsom kon tot maximaal 5 miljoen euro oplopen.

Dit bedrag ligt veel hoger dan de eerdere dwangsom van 15.000 euro per dag (en maximaal 1,5 miljoen euro), die al door het COA aan de gemeente Westerwolde is betaald. De organisatie was niet van plan om naar de rechter te stappen, maar ziet nu geen andere oplossing.

info

Wat is de situatie in Ter Apel?

De situatie in Ter Apel is sinds eind oktober 2024 verbeterd, met aantallen tussen 1.700 en 1.800 asielzoekers per nacht. Dit komt vooral door een tijdelijke daling in nieuwe asielaanvragen.

Toch zullen er nieuwe problemen dreigen door het sluiten van noodopvanglocaties, zoals in Biddinghuizen, waardoor er ergens anders in Nederland opnieuw plek moet worden gevonden.

'We hebben geen prikkel nodig'

"Wij vinden echt niet dat we een prikkel nodig hebben, want we werken ons al een slag in de ronde en we kunnen ook niet makkelijker mensen uitplaatsen", reageert COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker. Hij stelt dat het COA afhankelijk is van externe factoren en dat een dwangsom geen oplossing biedt.

"Daarom zijn we in beroep gegaan", gaat hij verder. "Ook zijn we geen fan van dwangsommen, we steken dat geld liever in goede opvanglocaties in het land dan dat we het nu naar de gemeente moeten overmaken."

Bekijk ook

Overheid moet het oplossen

Volgens hoogleraar Bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Herman Broring, is het bijzonder dat twee overheden elkaar in de rechtszaal treffen. "Er staan twee partijen tegenover elkaar die er eigenlijk niks aan kunnen doen", zegt hij.

Volgens Broring vechten ze een ruzie uit die vooral door asielminister Faber op te lossen is. "Het is net als twee huurders die ergens ruzie over hebben, bijvoorbeeld een lekkage, die alleen de verhuurder kan oplossen." In dit geval wijst de hoogleraar de overheid als de verhuurder aan.

Op het bord van de rechter

"De oplossing zou moeten komen van de minister, die heeft de mogelijkheden", legt de hoogleraar uit.

"Maar de politiek die laat het zitten. En ja, waar de politiek het laat zitten, komt de zaak uiteindelijk terecht in een juridische procedure voor de rechter."

Bekijk ook

Teleurgesteld in minister

Over zo'n 4 weken zal de rechter een uitspraak doen. Maar de echte belangrijke uitspraken moeten komen van asielminister Marjolein Faber (PVV) en Mona Keijzer (minister Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, BBB), vinden ook Schoenmaker en burgemeester Velema.

"De minister is ook verantwoordelijk voor de asielopvang op dit moment. Dus daar waar ze veel inspanningen verricht met de beperking van de instroom, heeft ze ook een verantwoordelijkheid met betrekking te opvang. En die is tot dusver nog steeds heel erg teleurstellend", merkt Velema op.

'IND krijgt meer werk'

De burgemeester benadrukt dat hij zich zorgen maakt over de beperkte samenwerking met de Vereniging van Gemeenten en het ministerie om tot een werkbare oplossing te komen. Ook het COA ziet de opvangproblemen met de nieuwe asielwetten van Faber niet meteen verdwijnen.

"Wij denken dat het zomaar zou kunnen zijn dat de doorstroom, dus de tijd die mensen verblijven bij ons, nog langer wordt", zegt Schoenmaker. "En daar zijn we niet erg gelukkig mee. Want de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) moet dan langer en meer doen aan beoordelingen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat als Elon Musk zijn Starlink-satellieten uitzet in Oekraïne? Dit zijn de alternatieven voor het land in oorlog

Wat als Elon Musk zijn Starlink-satellieten uitzet in Oekraïne? Dit zijn de alternatieven voor het land in oorlog
Het Oekraïense leger maakt gebruikt van het Starlink-netwerk van Elon Musk
Bron: AFP/Unsplash

Het gebruik van satellieten als communicatiemiddel is belangrijk voor het Oekraïense leger. Nu doen ze dit via de Starlink-satellieten van Elon Musk. Maar na Trumps beslissing om hulp aan Oekraïne stop te zetten, is de angst dat ook Starlink wegvalt.

"Ze zijn enorm belangrijk voor Oekraïne. Starlink is de ruggengraat van het militaire communicatieverkeer", vertelt Defensiespecialist Patrick Bolder, van het Haags Centrum voor Strategische Studies. Een scenario waarbij deze satellieten - die de Amerikaanse Elon Musk sinds het begin van de oorloog beschikbaar heeft gesteld - niet meer gebruikt kunnen worden, kunnen dus desastreuse gevolgen hebben voor Oekraïne.

Starlink-satellieten

"Er zijn er inmiddels zo'n achtduizend satellieten en ze zitten in een relatief lage baan boven de aarde op zo'n 550 kilometer. Ze maken verbinding met elkaar en kunnen communicatie opzetten, zoals radioverkeer overnemen", legt Bolder uit over de satellieten die het Oekraïense leger op dit moment nog kan gebruiken.

En juist omdat ze in een lage baan om de aarde zitten, is daar weinig tijdverlies in het versturen van berichten. "Ze vliegen met 27.000 kilometer per uur om de aarde heen. Het zijn er zoveel, er is altijd wel een binnen bereik om contact mee te maken."

Bekijk ook

Eenvoudig systeem

"Het systeem ook zo opgezet dat het eigenlijk heel eenvoudig is om te gebruiken", gaat de defensiespecialist verder.

"Je hebt een computertje nodig, je sluit de terminal aan, je zet de boel aan en hij gaat zelf naar de beste satellieten zoeken. Dan legt hij een verbinding en dan kan je er gebruik van maken, zelfs als je beweegt."

Alternatieven

Maar nu de geopolitieke spanningen in de wereld in een hoog tempo toenemen, en de Amerikaanse president Donald Trump na een publieke aanvaring met de president Zelensky besloot om steun aan Oekraïne terug te trekken, lijkt het erop dat het land snel naar een alternatief voor Starlink moet gaan zoeken.

Er zijn wel andere, nationale satellietcommunicatie aanbieders, maar die hebben niet zo'n netwerk als Starlink heeft en zijn vaak ook niet zo goedkoop, weet Bolder. "Die hangen op 36.000 kilometer boven de aarde en hebben meer tijd nodig om de signalen rond te sturen."

Bekijk ook

Eutelsat OneWeb

Een serieus alternatief voor Europa, en dus ook Oekraïne, is het Franse Eutelsat OneWeb. Dat moet een netwerk van 600 satellieten worden. "Maar dat zijn er een stuk minder, waardoor je niet de garantie hebt dat je 24/7 connectie hebt", merkt de defensiespecialist op.

Het is nog de vraag of het dus zo soepel zal zijn als Starlink. Het voordeel is wel dat die satellieten redelijk laag boven de aarde hangen en dus ook snel met de aarde kunnen communiceren.

Bekijk ook

Iris2

Verder is Europa bezig met een eigen netwerk van satellieten, Iris2. Dat is volgens Bolder vergelijkbaar met Starlink, maar dan moderner én veiliger. "Iris2 is volledig Europees. Amerika of een ander land kan dat niet zomaar afsluiten."

Die satellieten kunnen alleen pas rond 2030 in gebruik genomen worden. "Tegen die tijd zijn er nog meer satellieten van Starlink en is er dus nog meer competitie in de ruimte."

Snel omschakelen

Als Oekraïne echt afgesloten zou worden van Starlink dan zijn er dus wel opties. Hoe snel die overstap kan plaatsvinden ligt volgens Bolder onder andere aan de beschikbaarheid van grondterminals, die de signalen moeten opvangen.

We weten nu nog niet hoe 'breedbandig' die netwerken zijn, dus hoeveel informatie tegelijk er verzonden kan worden. "Maar het kan wel snel gaan met het opzetten van de alternatieve communicatie", merkt Bolder tot slot op.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant