De Nederlandse staat gaat nog steeds in hoger beroep tegen uitspraken waarin Groningers met aardbevingsschade in het gelijk gesteld zijn. De SP vindt dit onbegrijpelijk en heeft er Kamervragen over gesteld. "Het is zo meedogenloos."

De afgelopen maand is het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) in meerdere zaken na een verloren rechtszaak in hoger beroep gegaan. Het IMG is het onafhankelijk bestuursorgaan dat alle schade afhandelt die is veroorzaakt door bevingen, bodemdaling- en stijging.

Ongelijke machtsstrijd

Het gaat volgens SP-Kamerlid Sandra Beckerman om mensen die vaak grote schades hebben. "Vaak ook schades waarbij verzakkingen of schade aan het fundament een rol spelen", vertelt ze. "Die hebben dan al jarenlang een strijd gevoerd. Dat komt dan tot een rechtszaak, die winnen ze en dan horen ze even later dat de staat zegt 'wij gaan in hoger beroep'."

"Dan kom je dus in de rechtszaal tegenover de staat te staan met de landsadvocaat, die wij natuurlijk met z'n allen betalen. Maar de gedupeerden zelf kunnen soms hun eigen advocaat al niet meer betalen. Dit is een hele ongelijke machtsstrijd."

Woestmakend

Beckerman vindt dat dit tegenstrijdig is met de wens van verantwoordelijk staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw om naast de inwoners te willen staan. "We horen keer op keer 'We gaan het oplossen, menselijke maat, we stoppen de juridificering'. Dit is gewoon meedogenloos. Ik vind het echt woestmakend."

Het SP-Kamerlid wil dat het kabinet zegt dat ze het hoger beroep intrekken. "Wat je eigenlijk ziet in Groningen is wat je ook zag bij het toeslagenschandaal: je staat alleen tegenover de staat. Vervolgens erkent de staat dat, en komen er allemaal beloftes, maar dan wordt het maar niet opgelost."

Vertrouwen in de rechtstaat

En dat is niet alleen slecht voor de Groningers of de toeslagenouders, zegt Beckerman. Het is slecht voor de rechtsstaat, vindt ze. "Het is ook slecht voor het vertrouwen dat mensen hebben. Dus deze zaken moeten direct worden ingetrokken."

En dat is nog niet voldoende, vindt het Kamerlid. "Dit staat symbool voor iets veel groters en dat is het vertrouwen in de toekomst van onze rechtsstaat."

Parlementaire enquete

Op 24 februari presenteert de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen haar eindrapport. Volgens Sandra Beckerman, die vandaag weer met mensen in het bevingsgebied heeft gesproken, hebben de Groningers er weinig verwachtingen van.

"En dat hoor ik niet alleen vandaag, dat blijkt ook uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Die hebben geconcludeerd dat het vertrouwen nog nooit zo laag was als nu. Mensen zijn ziek. Er is weinig hoop voor de toekomst. Tegelijkertijd verwacht iedereen een snoeihard rapport, maar daarmee is het niet opgelost."

De druk van China op Taiwan wordt steeds groter. Met grootschalige militaire oefeningen rondom het eiland groeit de vrees voor een invasie. Gaat China nu echt proberen Taiwan zich opnieuw toe te eigenen? "Dit moeten we zien als het nieuwe normaal."

'Eenheid van kabinetsbeleid': voor en tijdens het Kamerdebat over de lintjesaffaire gaat het er veel over. Meerdere politici vinden dat minister Marjolein Faber aan deze eenheid morrelt. Maar wat betekent het precies? "Ze moeten met één mond spreken."

Afgelopen weekend werd duidelijk dat minister Marjolein Faber van de Asiel en Migratie weigert te tekenen voor koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers die zich hebben ingezet voor vluchtelingen en asielzoekers. Als oplossing zullen premier Dick Schoof en minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark hun handtekening zetten. Maar volgens critici staat de 'eenheid van kabinetsbeleid' hierdoor op het spel.

Met één mond spreken

Het kabinet moet met één mond spreken, legt politiek commentator Joost Vullings uit. Dat is volgens hem een van de kernwaarden van het Nederlands staatsbestel. "Je moet het eigenlijk zo voor je zien: je mag als minister best je eigen mening hebben, maar die bespreek je dan alleen in de ministerraad met alle ministers achter gesloten deuren."

"Maar als er dan uiteindelijk een besluit wordt genomen, dan sta je daar met z'n allen achter en draag je dat ook uit", gaat hij verder. "Want anders heb je als kabinet natuurlijk buitengewoon weinig gezag als vervolgens iedere minister alsnog zijn eigen mening gaat geven. En dat is dus hier het geval."

Niet de eerste keer

Toch is het niet voor het eerst dat een minister uitspreekt dat hij of zij het niet eens is met de rest van het kabinet. Zo keerde Mona Keijzer, toen nog staatssecretaris van Economische Zaken, zich in 2021 tegen een in de ministerraad genomen besluit over het coronatoegangsbewijs. Zij stapte uiteindelijk niet zelf op, maar werd ontslagen door toenmalig premier Mark Rutte: een uitzonderlijk besluit.

Het Kamerdebat vandaag gaat dan ook niet alleen om een eventueel excuses van minister Faber, maar ook om leiderschap van premier Schoof, vertelt Vullings. "Het is de bedoeling dat hij tegen zijn minister zegt: 'Luister, wij willen dat deze lintjes worden uitgedeeld aan die mensen. En we willen ook dat iedereen dat uitdraagt en er niet één iemand zegt het er niet mee eens te zijn.'"

'Kabinet is als voetbalteam'

Partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie vergelijkt het kabinet met een voetbalteam. "Als je gaat spelen in verschillende stijlen, wordt het geen wedstrijd. En een belangrijke regel is: het kabinet regeert, en gaat als het goed is aan de slag met wetsvoorstellen, en de Kamer controleert."

"Maar als de ene minister zegt 'ik vind het een goede wet' en de andere 'ik vind het een slechte wet', dan kan de Kamer dat niet meer controleren", benadrukt ze over het belang van 'eenheid van kabinetsbeleid'. "Wat je persoonlijk op een verjaardag vindt, is tot daaraan toe. Maar als minister spreek je dezelfde woorden als je collega's, want je bent het met elkaar eens."

'Niet alleen excuses, ook tekenen'

Ook GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans is niet te spreken over de huidige situatie. Volgens hem is eenheid juist nu nodig. "Kijk eens in wat voor tijd we leven: op 2 uur vliegen is er een oorlog gaande, vandaag kondigt Trump handelsmaatregelen aan die Nederland hard kunnen raken", somt hij op. "Dan moet je een eensgezind landsbestuur hebben en dat hebben we niet, ze maken alleen maar ruzie."

Het is volgens hem dan ook belangrijk dat Faber niet alleen haar excuses aanbiedt, maar ook zelf de aanvragen voor de lintjes ondertekent. "Dat moet ze beloven, want dat is dan eenheid van kabinetsbeleid. En dat ze iedere volgende aanvraag - die ongetwijfeld zal komen - ook zal tekenen. Daarmee herstel je het vertrouwen in het decoratiestelsel."

Herhaling voorkomen

Chris Stoffer van de SGP sluit zich hierbij aan en benadrukt hoe belangrijk die eenheid is. "Het is altijd zo geweest en zie in wat voor rommeltje we nu terechtkomen." Daarom vindt hij het ook belangrijk dat premier Schoof uiteindelijk toch aanwezig is bij het Kamerdebat. "Het gaat nu over het hele kabinet", zegt Stoffer. "Hij moet ingrijpen en zorgen dat het niet nog een keer gebeurt."

Ook Vullings ziet dat alle ogen nu op de premier gericht zijn, zegt de politiek commentator tot slot. "Vijf lintjes zijn misschien een kleine kwestie, maar als je nu niet optreedt, dan kan het nog een keer gebeuren."