Het blijkt kinderlijk eenvoudig om sluizen, gemalen, rioleringspompen en zelfs bruggen in Nederland via internet op afstand te bedienen. In EenVandaag een reportage die bijvoorbeeld laat zien hoe slecht de rioleringspompen en gemalen van de gemeente Veere zijn beveiligd. Met een paar simpele handelingen zijn ze vanaf een thuiscomputer te bedienen. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTB) waarschuwt al enkele jaren voor de kwetsbaarheid van deze zogenoemde ‘SCADA-systemen’ maar dat lijkt weinig te helpen.

Beveiligingsexperts van instituut NIKHEF en kennisorganisatie TNO zeggen dat veel meer Scada-systemen in Nederland kwetsbaar zijn, variërend van parkeergarages en verwarmingssystemen tot complete bruggen en sluizen. Een nieuwe zoekmachine laat zelfs honderden Nederlandse systemen zien die met gemak te hacken zijn. In sommige gevallen zijn die beveiligd met een standaard wachtwoord, in andere gevallen is er in het geheel geen wachtwoord nodig om in de betreffende apparatuur binnen te dringen. Beveilingsspecialist Oscar Koeroo, werkzaam bij het Nationaal instituut voor subatomaire fysica (NIKHEF) is geschokt. Over de situatie in Veere zegt hij: 'De machines staan bloot aan het internet. Er is geen beveiliging die ervoor zorgt dat alleen de beheerder toegang heeft'.

Niet slim

Eric Luiijf, Scada-expert en onderzoeker bij TNO waarschuwt al jaren voor de gevaren van dit soort systemen. 'Vanaf 2001 ben ik hier al mee bezig en in 2005 hebben we de overheid zelfs al gewaarschuwd.’ Volgens hem hoef je geen ervaren hacker te zijn om in de systemen in te kunnen breken: ‘Je hoeft hier helemaal niet slim voor te zijn, dat is juist het gevaarlijke'.

Ernstige bedreiging

De NCTB schreef in december 2011 nog over de gevaren van aanvallen op Scada-systemen: 'Dergelijke aanvallen vormen een potentieel ernstige bedreiging voor de nationale veiligheid wanneer zij de vitale infrastructuur (zoals energie, water, financiën) treffen. Bij dergelijke complexe aanvallen is het risico van maatschappelijke ontwrichting reëel*'. In een reactie laat de NCTB weten bezorgd te zijn over de door EenVandaag ontdekte situatie en de organisatie staat de gemeente Veere bij om voor de uitzending van vanavond de systemen goed te beveiligen.

Onderlopen

Peter van Rooij, expert op het gebied van de waterhuishouding, is geschrokken. 'Als je dit niet goed beveiligd, dan loopt Nederland onder, zo kwetsbaar zijn we hier. Eric Luiijf van TNO benadrukt dat het gevaar nog niet eens van hackers hoeft te komen. 'De echter hacker, die denkt nog na over welke schade hij aanbrengt. De eerste de beste 13-jarige die binnenkomt en pompen uitzet veroorzaakt behoorlijke schade'.

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.