Nog geen halfjaar geleden knipte burgemeester van Rotterdam Aboutaleb het lintje door van een spiksplinternieuwe kolencentrale op de Maasvlakte. Maar nu al wordt gepleit voor de sluiting van de centrale. Dat geldt ook voor de twee andere nieuwe kolencentrales in Nederland, in de Eemshaven en op de Maasvlakte.

Volgens onderzoeksbureau CE Delft is sluiting van één of twee van deze nieuwe centrales namelijk onvermijdelijk als Nederland aan het vonnis in de klimaatzaak van Urgenda wil voldoen.

In die zaak bepaalde de rechter dat in 2020 de uitstoot van koolstofdioxide in Nederland met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990. Sluiting van één of twee nieuwe kolencentrales is volgens het onderzoeksbureau is de enige manier die daarvoor zorgt, tegen niet al te hoge maatschappelijke kosten, zoals het kabinet dat wil. 

Maatschappelijke kosten lager

Het onderzoek toont aan dat het kabinetsplan voor sluiting van twee oudere kolencentrales en enkele aanvullende maatregelen, zoals het afvangen van CO2, niet genoeg is. Het zou slechts zorgen voor de helft van de benodigde broeikasgasredactie van 15 miljoen ton. De aanvullende maatregelen die vervolgens nodig zouden zijn bij het huidige kabinetsplan om de doelen alsnog te halen zouden jaarlijks 400 miljoen tot 600 miljoen euro kosten. Dat komt neer op 50 tot 80 euro per huishouden per jaar. Sluit de overheid een of twee nieuwe kolencentrales, dan liggen die kosten veel lager: 30 euro per huishouden per jaar. 

Is sluiting dus de beste oplossing? Remco de Boer, publicist en onafhankelijk onderzoeker naar de energietransitie, is nog niet overtuigd. De plannen om de drie nieuwe kolencentrales te bouwen zijn van 10 jaar terug. Het bouwen van een kolencentrale is erg ingewikkeld en duur. De bouw van de drie nieuwe centrales heeft rond de 5,5 miljard gekost. Ze zijn pas net open, en volgens De Boer zijn de belangen te groot  en te ingewikkeld om nu al het doodvonnis uit te spreken over de kersverse centrales. “Ik verwacht zeker een hoger beroep in de Urgenda-zaak”, zegt hij.

Moeilijke opgave 

De uitspraak van de rechter in de klimaatzaak is een moeilijke opgave voor het kabinet. Kapitaalvernietiging, vindt minister Henk Kamp (VVD). Daarnaast ligt het voor de hand dat de kolencentrales bij gedwongen sluiting enorme claims zullen indienen. Er zijn duurde mogelijkheden om de uitstoot terug te dringen in de lijst met alternatieven van CE Delft.  Maar daar is vooralsnog weinig politiek draagvlak voor.

Over de vraag of Nederland na de eventuele sluiting van de kolencentrales nog wel in haar eigen energie kan voorzien hoeven we ons volgens De Boer geen zorgen te maken. Er zijn bijvoorbeeld nog gascentrales die we weer meer kunnen gaan benutten. Maar daar kleven ook weer nadelen aan. In EenVandaag een gesprek met De Boer. In Radio EenVandaag spreken we met Tweede Kamerlid Jan Vos (PvdA), in de TV-studio reageert Stientje van Veldhoven (D66).

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.