Heb je coronaklachten, dan kan het soms dagen duren voor je je bij de GGD kunt laten testen. Scholen en zorginstellingen kunnen hier niet op wachten en kopen daarom commerciële testen in. Dat is goedkoper dan het inhuren van een invaller.

Als een leraar snotterig is, mag hij of zij volgens de RIVM-richtlijnen niet voor de klas en moet zich eerst laten testen. Maar de testuitslag laat soms dagen op zich wachten. De school moet dan vervangers inzetten, maar die zijn niet of nauwelijks te krijgen. Ze zien soms geen andere mogelijkheid dan kinderen naar huis te sturen.

100 kilometer reizen om te kunnen testen

Gea Hatzmaan werkt op basisschool de Schans in het Drentse dorp Een en wilde zich afgelopen zaterdag laten testen vanwege gezondheidsklachten. "Ik belde en dat duurde zo lang. Niemand kon mij helpen." Ze kon niet terecht in Groningen, Assen, Drachten of Emmen. Op zijn vroegst kon zij zich op woensdag laten testen, waarbij ze dan minimaal 100 kilometer moest rijden. "Dat gaan we niet doen", zegt ze.

Om die reden heeft haar basisschool besloten zelf coronatests in te slaan. Directeur bij Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld Hans Sijbring: "Leerkrachten worden voor 12.00 uur 's middags getest en krijgen 24 tot 48 uur later de uitslag." Dat is volgens hem sneller dan bij de GGD waar de uitslag soms 48 uur of langer op zich laat wachten. Een test bij de GGD is gratis, bij een commerciële partij betalen scholen ongeveer 225 euro voor een spoedtest.

Invaller is duurder

Dit is een bewuste keuze. "Dat is duur, maar nog altijd goedkoper dan een invaller inhuren voor zo'n 250 euro per dag. Als je al een invaller kan vinden", zegt Sijbring.

De vraag naar invaldocenten is toegenomen laat Mini Schouten weten, directeur van Personeelscluster Oost-Nederland (PON). Zij regelen invaldocenten voor 226 scholen in Oost-Nederland. Zij vreest voor het komende griepseizoen. Doordat docenten thuis zitten is ze bang vaker 'nee' te moeten verkopen aan scholen als zij bellen voor een invaldocent.

Thuiszitten door lange wachttijd

Ook de landelijke zorgorganisatie 's Heeren Loo overweegt haar personeel bij klachten intern te testen op corona. De wachttijd bij de GGD's is zo lang dat personeel soms voor een hele werkweek niet inzetbaar is. Woordvoerder van de zorgorganisatie Willeke van Uden zegt dat ze op dit moment bezig zijn om te kijken of ze hun medewerkers intern kunnen testen.

De zorginstelling wil daarmee de zorg op peil kunnen houden tijdens het aankomende griepseizoen. "Op sommige plekken in Nederland duurt het 3 tot 4 dagen voordat medewerkers een test kunnen afnemen, vervolgens duurt het dan nog 3 dagen tot de uitslag. We hebben nu meer dan 100 medewerkers die meer dan een week thuiszitten."

De Jonge niet enthousiast over sneltests

'Coronaminister' Hugo de Jonge is niet enthousiast over de commerciële testmogelijkheden. "Ze zijn niet allemaal betrouwbaar en er is daarna geen bron- en contactonderzoek", zegt hij.

Maar De Jonge begrijpt wel dat het onderwijs een uitweg zoekt. "Het ligt niet aan de GGD's, dat er wachtlijsten zijn, maar aan te weinig capaciteit bij de labs. Ik hoop zo snel mogelijk dat vitale beroepen sneller terecht kunnen voor een test."

GGD mág niet opschalen

"We mogen al 1,5 week niet opschalen van het ministerie en daardoor loopt de druk op", zegt woordvoerder Sonja Kloppenburg van het landelijk Coronateam GGD GHOR. "Het is echt aan Hugo de Jonge om bijvoorbeeld leraren voorrang te geven op testen, daar gaan wij niet over", zegt ze. "Het is frustrerend dat het nu lijkt alsof de GGD het weer niet aan kan terwijl dat lang niet altijd zo is."

De GGD laat weten dat ze binnen 24 of 48 uur een uitslag kunnen geven en dit in sommige gevallen langer kan duren. "Dat is inderdaad niet zo snel als sommige commerciële partijen beloven maar waar zij een aantal testen doen per dag doen, doen wij er zo'n 180.000 per week, dat is natuurlijk wel een verschil. We bellen per minuut 60 mensen met een uitslag."

Géén bron- en contactonderzoek

Maar is het wel verstandig om coronatests over te laten aan commerciële partijen? Zorgeconoom Xander Koolman zegt dat er ook een gevaar zit in deze testen. "Het kan zijn dat de testen wat minder goed zijn en het virus zich daardoor blijft verspreiden." Maar bij testen via commerciële partijen is er ook minder grip op de verspreiding van het virus. "Als er een positieve test komt uit een commerciële test, dan is er géén bron- en contactonderzoek zoals bij de GGD."

"Wanneer je bijvoorbeeld als docent belt naar de GGD na een positieve test door een commerciële partij dan pakt de GGD dit niet verder op. Ik zou mij kunnen voorstellen dat deze commerciële testen als een soort screening gebruikt kunnen worden en wanneer je daar positief uitkomt je alsnog naar de GGD gaat."