Scheldpartijen na vaccinatie-oproep: 'Wantrouwen van mensen is bijna religie'

Ruud Coolen, voorzitter van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, heeft een zware week achter de rug. Na zijn oproep, om ouders die hun kind niet willen vaccineren te korten op de kinderbijslag, kwam er een storm aan reacties op hem af. “Dat was heftig. Ik ben er ook van geschrokken. Iemand heeft mijn mobiele nummer te pakken gekregen en toen ik opnam was het eerste wat ik hoorde, fascist.”

Coolen rekende wel op pittige reacties, maar de heftigheid verbaasde hem. “Wat ik opmerkelijk vind is dat de kritiek die geuit wordt vaak zit in het niet vertrouwen van de motieven. Ik merk dat ik bijvoorbeeld vaak moet aangeven dat ik met mijn boodschap geen geld verdien en dat ik niet werk voor de farmaceutische industrie. Het valt me op dat bepaalde deskundigen niet meer geloofd worden." 

Mensen verzamelen vandaag de dag zelf informatie en dan krijg je een categorie pseudo-deskundigen waar veel mensen achteraan gaan lopen. “Dat is bijna sektarisch. Dat zie ik ook bij het hele vaccinatieverhaal. Er blijven mensen die zo erg overtuigd zijn van hun wantrouwen, dat het bijna religie wordt.”

Ik ga mijn feiten niet gelijkstellen aan hun mening

De oorzaak ligt volgens Coolen bij de snelle communicatie vandaag de dag. “Via social media wordt er veel gedeeld, mensen praten elkaar te makkelijk na, zonder eerst te kijken waar het bericht vandaan komt. Daarnaast lopen feiten en meningen dwars door elkaar heen. Mensen eisen dat hun mening gehoord wordt, maar ik ga mijn deskundigheid niet gelijk stellen aan die van hen.”

Na de oproep van het IVM mengde ook de belangenvereniging voor ouders in de kinderopvang (Boink) zich in de discussie. Volgens Boink hebben ouders het recht te weten of er niet-gevaccineerde kinderen op de crèche zitten. Daar is Coolen het mee eens. “Als je je hond naar een hondenkennel brengt, dan moet je het vaccinatieboekje meenemen. Het is toch te gek voor woorden dat we voor honden strengere maatregelen hebben dan voor kinderen.”

Groepsimminuteit en kritieke grens

Het aantal kinderen dat wordt ingeënt neemt al jaren gestaag af. Was de vaccinatiegraad van bof, mazelen en rode hond (BMR-vaccinatie) onder peuters vijf jaar geleden nog 96% procent, nu is dit nog maar 92,9%. “Het Rijksvaccinatieprogramma is bedoeld om groepsbescherming te bieden. Er zullen altijd kinderen blijven die niet gevaccineerd kunnen worden, maar op het moment dat dit onder een bepaald percentage komt en er breekt een besmettelijke ziekte uit, dat zullen veel te veel kinderen besmet gaan worden.”

Veel ouders twijfelen of vaccineren zin heeft, maar er zijn ook religieuze motieven. Dat laatste vindt Coolen onbegrijpelijk. “Ik snap niet dat mensen kunnen denken dat wanneer hun kind ziek wordt, God het zo gewild heeft. Als je op God vertrouwt, dan heeft hij mensen intelligent genoeg gemaakt om vaccinaties uit te laten vinden. En God heeft het ook bedoeld dat er een rijksvaccinatieprogramma bestaat waar je aan deel mag nemen.”

Vaccinatie verplichten is laatste middel

Coolen blijft strijden om de vaccinatiegraad verder omhoog te krijgen, maar die weg zal lang zijn. “Het voorbeeld wat wij hebben voorgesteld, om ouders te korten op de kinderbijslag indien zij hun kind niet laten vaccineren, lijkt op het Australische model. Daarnaast kun je ook denken om vaccinatie te verplichten.”  In Frankrijk zijn elf vaccinaties verplicht gesteld en in België een. De vraag is of dat in Nederland ook een middel is. “Dat zou een flinke stap zijn, maar we zijn een liberaal land en we houden er niet van om dingen te verplichten. Ik ben voor verplichten, maar alleen als dat de laatste optie is om de vaccinatiegraad verder omhoog te krijgen”, aldus Coolen.

Hij denkt dat politiek gezien er weinig draagvlak zal zijn om te verplichten. “De staatssecretaris heeft aangekondigd om end dit jaar met een plan te komen, maar maak actief werk van goede voorlichting, het bestrijden van nepnieuws en zorg dat je mensen goed bereikt die bezwaren of vragen hebben. Maar ik wil ook weten wat we gaan doen wanneer dit onvoldoende blijkt.”

Coolen gaat de komende tijd praten met het RIVM om te kijken hoe de communicatie beter kan en de indianenverhalen minder worden.