Ruud Coolen, voorzitter van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, heeft een zware week achter de rug. Na zijn oproep, om ouders die hun kind niet willen vaccineren te korten op de kinderbijslag, kwam er een storm aan reacties op hem af. “Dat was heftig. Ik ben er ook van geschrokken. Iemand heeft mijn mobiele nummer te pakken gekregen en toen ik opnam was het eerste wat ik hoorde, fascist.”

Coolen rekende wel op pittige reacties, maar de heftigheid verbaasde hem. “Wat ik opmerkelijk vind is dat de kritiek die geuit wordt vaak zit in het niet vertrouwen van de motieven. Ik merk dat ik bijvoorbeeld vaak moet aangeven dat ik met mijn boodschap geen geld verdien en dat ik niet werk voor de farmaceutische industrie. Het valt me op dat bepaalde deskundigen niet meer geloofd worden." 

Mensen verzamelen vandaag de dag zelf informatie en dan krijg je een categorie pseudo-deskundigen waar veel mensen achteraan gaan lopen. “Dat is bijna sektarisch. Dat zie ik ook bij het hele vaccinatieverhaal. Er blijven mensen die zo erg overtuigd zijn van hun wantrouwen, dat het bijna religie wordt.”

Ik ga mijn feiten niet gelijkstellen aan hun mening

De oorzaak ligt volgens Coolen bij de snelle communicatie vandaag de dag. “Via social media wordt er veel gedeeld, mensen praten elkaar te makkelijk na, zonder eerst te kijken waar het bericht vandaan komt. Daarnaast lopen feiten en meningen dwars door elkaar heen. Mensen eisen dat hun mening gehoord wordt, maar ik ga mijn deskundigheid niet gelijk stellen aan die van hen.”

Na de oproep van het IVM mengde ook de belangenvereniging voor ouders in de kinderopvang (Boink) zich in de discussie. Volgens Boink hebben ouders het recht te weten of er niet-gevaccineerde kinderen op de crèche zitten. Daar is Coolen het mee eens. “Als je je hond naar een hondenkennel brengt, dan moet je het vaccinatieboekje meenemen. Het is toch te gek voor woorden dat we voor honden strengere maatregelen hebben dan voor kinderen.”

Groepsimminuteit en kritieke grens

Het aantal kinderen dat wordt ingeënt neemt al jaren gestaag af. Was de vaccinatiegraad van bof, mazelen en rode hond (BMR-vaccinatie) onder peuters vijf jaar geleden nog 96% procent, nu is dit nog maar 92,9%. “Het Rijksvaccinatieprogramma is bedoeld om groepsbescherming te bieden. Er zullen altijd kinderen blijven die niet gevaccineerd kunnen worden, maar op het moment dat dit onder een bepaald percentage komt en er breekt een besmettelijke ziekte uit, dat zullen veel te veel kinderen besmet gaan worden.”

Veel ouders twijfelen of vaccineren zin heeft, maar er zijn ook religieuze motieven. Dat laatste vindt Coolen onbegrijpelijk. “Ik snap niet dat mensen kunnen denken dat wanneer hun kind ziek wordt, God het zo gewild heeft. Als je op God vertrouwt, dan heeft hij mensen intelligent genoeg gemaakt om vaccinaties uit te laten vinden. En God heeft het ook bedoeld dat er een rijksvaccinatieprogramma bestaat waar je aan deel mag nemen.”

Vaccinatie verplichten is laatste middel

Coolen blijft strijden om de vaccinatiegraad verder omhoog te krijgen, maar die weg zal lang zijn. “Het voorbeeld wat wij hebben voorgesteld, om ouders te korten op de kinderbijslag indien zij hun kind niet laten vaccineren, lijkt op het Australische model. Daarnaast kun je ook denken om vaccinatie te verplichten.”  In Frankrijk zijn elf vaccinaties verplicht gesteld en in België een. De vraag is of dat in Nederland ook een middel is. “Dat zou een flinke stap zijn, maar we zijn een liberaal land en we houden er niet van om dingen te verplichten. Ik ben voor verplichten, maar alleen als dat de laatste optie is om de vaccinatiegraad verder omhoog te krijgen”, aldus Coolen.

Hij denkt dat politiek gezien er weinig draagvlak zal zijn om te verplichten. “De staatssecretaris heeft aangekondigd om end dit jaar met een plan te komen, maar maak actief werk van goede voorlichting, het bestrijden van nepnieuws en zorg dat je mensen goed bereikt die bezwaren of vragen hebben. Maar ik wil ook weten wat we gaan doen wanneer dit onvoldoende blijkt.”

Coolen gaat de komende tijd praten met het RIVM om te kijken hoe de communicatie beter kan en de indianenverhalen minder worden.

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."

*Anne is een verzonnen naam, haar echte naam is bekend bij de redactie.