Het immuunsysteem kan met behulp van eenvoudige aanpassingen in het eetpatroon een enorme boost krijgen. Dit helpt tegen onschuldige virussen zoals een verkoudheid of een oorontsteking, maar mogelijk ook bij ernstige infecties zoals het coronavirus.

Kinderarts Ellen van der Gaag van Ziekenhuisgroep Twente wilde deze maand promoveren op haar onderzoek naar chronisch verkouden kinderen en de impact van voeding op hun ziekte. Haar promotie werd uitgesteld door het coronavirus, maar de resultaten van haar werk zijn door het virus des te actueler.

Kwakkelpoli

Uit het onderzoek blijkt dat kinderen die regelmatig rundvlees, groene groenten en volle zuivelproducten aten in korte tijd veel minder vatbaar werden voor luchtweginfecties dan de controlegroep die deze voedingsmiddelen niet at.

Zo ook peuter Viv. Toen ze nog geen 2 jaar oud was, kwam Viv op de 'kwakkelpoli' bij Van der Gaag terecht. Ze had achter elkaar oorontstekingen en kwam er maar niet van af. Van der Gaag was toen net begonnen met een onderzoek naar kinderen die vaak en zonder duidelijke reden ziek waren. Ze vroeg de ouders van Viv of ze mee wilden doen aan de studie die Van der Gaag in samenwerking met de Universiteit Twente uitvoerde.

Vers en onbewerkt voedsel

"Ik zag heel vaak kinderen die elk virus leken op te pikken en gemiddeld bijna de helft van de maand ziek waren. Wat me na verloop van tijd opviel was dat veel van hen maar weinig groenten aten. Hierdoor zijn we ons gaan richten op vers en onbewerkt voedsel", vertelt Van der Gaag.

De kinderen die meededen aan het onderzoek kregen vier duidelijke regels voor hun dieet: "Nummer één: minimaal vijf keer per week groene groenten. Dat kan alles zijn van doperwtjes tot courgette, van boerenkool tot sperziebonen. Hoe groener hoe beter," legt Van der Gaag uit.

"In groene groenten zitten veel voedingsstoffen, mineralen en vitamines. Daarnaast zijn ze zo groen door de zogeheten bladgroenkorrels. Deze bladgroenkorrels blijken een belangrijk effect te hebben, ze werken namelijk ontstekingsremmend." Daarom kregen de onderzoekers het idee dat deze eigenschappen de klachten van de kinderen zouden kunnen verminderen.

Drie keer per week rundvlees

De tweede regel was drie keer per week rundvlees, het maakt niet uit in welke vorm. "Kinderen zitten volop in de groei en hebben meer eiwitten nodig voor de opbouw van hun lichaam en voor de afweer," legt de kinderarts uit. Rundvlees bevat veel en ook essentiële eiwitten die goed opgenomen kunnen worden door het lichaam.

Van der Gaag kan vegetariërs en flexitariërs geruststellen: "Volwassenen kunnen deze eiwitten prima door ander voedsel vervangen."

Volle melk en roomboter

Aanpassing nummer drie hield in dat magere, halfvolle, en kunstmatig op smaak gemaakte melkproducten door natuurlijke volle zuivelproducten vervangen moesten worden.

En het laatste advies betrof het gebruik van natuurlijke boter, bijvoorbeeld roomboter in plaats van halvarine bij het smeren van een broodje.

Mierzoete zuiveldrankjes

"De meeste kinderen hadden hier geen moeite mee," vertelt de kinderarts. "Maar als je aan allerlei mierzoete zuiveldrankjes gewend bent, kan dat in de beginfase best lastig zijn." Voor de rest mochten de kinderen gewoon alles eten, benadrukt Van der Gaag, waardoor het traject goed vol te houden was.

Na 6 maanden bleek dat de kinderen die geen medische verklaarbare afwijking hadden voor hun veelvuldige infecties, minder dan 5 dagen per maand ziek waren. Voordat ze aanpassingen in hun voedingspatroon hadden doorgevoerd, waren dezelfde kinderen gemiddeld 14 dagen per maand ziek.

'We voelen ons gezond en fit'

Ook bij Viv lijkt het nieuwe dieet goed te helpen. Ze is inmiddels 6 jaar oud en houdt zich nog steeds aan de regels die ze tijdens het onderzoek heeft aangeleerd. "Voor de rest mag ze van alles eten," vertelt moeder Jamie. "Dat is heel fijn, maar de groenten, boter en volle melk houden we er zonder moeite in. En een paar keer per week rundvlees is ook prima te doen."

Viv is nog maar zelden ziek en haar broertje, die mee eet wat de gezonde pot schaft, kwakkelt nooit. "Misschien was Viv ook zonder de aangepaste eetregels eroverheen gekomen, maar het werkt in ieder geval prima en we voelen ons gezond en fit", zegt moeder Jaimy.

Infectieziektes breder aanpakken

Het onderzoek van Van der Gaag is in tijden van de coronacrisis niet onopgemerkt gebleven. Deze maand werd het geciteerd in een opiniestuk van een Italiaanse groep wetenschappers over het coronavirus.

Zij zijn van mening dat infectieziektes veel breder aangepakt moeten worden. Dat begint volgens hen al aan de voorkant, met beweging en een gezond voedingspatroon om het lichaam sterker te maken in het gevecht tegen álle virussen.

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."