Er is een run op een poeder waarvan wordt gezegd dat je er pijnloos mee uit het leven kunt stappen. Sinds Coöperatie Laatste Wil er anderhalve week geleden melding van maakte is hun ledental meer dan verdrievoudigd.

Dat betekent dat 11.000 Nederlanders over een half jaar een dodelijk middel in huis kunnen hebben. De kritiek daarop wordt steeds groter. Het middel kan namelijk ook als moordwapen worden gebruikt en kenners zeggen dat de dood verre van pijnlijk is.

Gerda van de Pol (51) kan niet wachten totdat ze het middel in huis heeft. Ze wil uit het leven stappen wanneer zij dat wil. “Mijn huisarts vindt het prima dat ik zeg dood te willen, maar voert het niet uit.” Ze is daarom ook lid geworden van coöperatie Laatste Wil. Al sinds de oprichting van de coöperatie in 2013 streeft de groep die begon met ruim 3000 leden naar maximale autonomie rond het levenseinde. Oftewel: sterven op een zelfgekozen moment met het liefst een middel waarmee dat snel en pijnloos gaat.

Tienduizenden willen naam poeder weten

Coöperatie Laatste Wil claimt nu een middel te hebben gevonden dat aan die voorwaarden voldoet. Het zou gaan om een conserveermiddel dat legaal verkrijgbaar is en makkelijk via het internet is te bestellen. De naam geven ze niet zomaar vrij, daarvoor moet je eerst een half jaar lid zijn. Zodra Gerda de naam heeft van het middel gaat de bestelling de deur uit. En ze is niet de enige. Meer dan tienduizend mensen zijn sinds de veelbesproken uitzending van Nieuwsuur lid geworden.

Naast het feit dat ze zelf willen beslissen, spreekt ook het humane aspect van doodgaan via het door de coöperatie geclaimde middel veel mensen aan. “Ik heb een CO2 schuimblusser in huis dus ik kan gewoon in een kleine ruimte, de wc, dat ding helemaal leegspuiten zodat ik stik. Nadeel is dat iemand je dan van de wc moet halen. Dat gun ik niemand. Met dit poeder kan ik in mijn goede kleren en een incontinentie luier aan op bed gaan liggen. Dat is toch minder heftig. En bovendien kan ik zo met mijn goede kleren de kist in”, aldus Gerda.

'Niemand kan vertellen of het een humane dood is' 

Naast de overweldigende belangstelling zwelt ook de kritiek aan. Zo zou volgens experts het middel helemaal niet tot een rustige zachte dood leiden. “Dit kan niet waar zijn. Er is geen middel wat op een dergelijke manier het leven tot een einde kan brengen”, zegt Daan Touw, hoogleraar hoogleraar farmacologie en toxicologie aan de Universiteit van Groningen. “Niemand kan navertellen dat het een humane en nette dood was.”

Biotechnoloog Huub Schellekens vult aan: “Hoe kun je dit uitleggen? Discussie rond eigen regie en ondraaglijk lijden past bij onze tijd, maar dat wil je toch niet met een middel met kans op toevallen?” Psychiater en filosoof Damiaan Denys is nog stelliger: “Het claimen van een recht op de dood moeten we niet willen. Bovendien werkt dit drempelverlagend en suïcidepogingen zijn vaak impulsief. Met dit middel is er geen tijd meer voor spijt. De dood is geen oplossing voor problemen.”

Deskundigen vrezen dat de naam van het middel binnen enkele weken op straat ligt en wat dan? Ook al gebeurt dat niet dan nog hebben over zes maanden tienduizenden mensen de naam van een middel in handen waarmee ze hun leven kunnen beëindigen. Of dat van iemand anders. Coöperatie Laatste Wil denkt voldoende waarborgen te hebben ingebouwd om misbruik te voorkomen. “Maar”, zegt de coöperatie, “niet al het misbruik is uit te sluiten.” Het verbaast experts dat er niemand in actie komt.

De ChristenUnie en de SGP hebben Kamervragen aan de minister gesteld, maar die wijst naar het Openbaar Ministerie. En dat blijft bij de wet. “Een ieder die een ander behulpzaam is bij zelfdoding is strafbaar.” Dit staat in artikel 294 lid 2 van het Wetboek van Strafrecht. Op grond van de jurisprudentie wordt aangenomen dat daarvoor meer nodig is dan het enkel verschaffen van algemene informatie. Het zal dus afhangen van de concrete omstandigheden of de Coöperatie Laatste Wil zich met hun voorgenomen werkwijze schuldig gaat maken aan een strafbaar feit. Het Openbaar Ministerie wil daarover vooraf geen uitspraken doen. De weging en waardering van deze omstandigheden is uiteindelijk ook aan de rechter voorbehouden zegt het OM - tot grote ergernis van SGP-partijleider Kees van der Staaij.

Gerda hoopt dat de politiek niet dwars gaat liggen. “Over de dood praten is een taboe”, zegt ze, “maar eigenlijk zou het normaal moeten zijn”. Ze hoopt het middel in huis te hebben voor iemand een stokje daarvoor steekt.

Behoefte aan een gesprek over zelfmoordgedachten? Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie. Dit kan via telefoon, email of chat op 113.nl.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.