Drinkwaterbedrijven hebben de afgelopen drie jaar ruim 20.000 huishoudens afgesloten van drinkwater, voornamelijk wegens wanbetaling. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij alle tien waterbedrijven. Uit de cijfers blijkt dat de waterbedrijven steeds minder vaak tot afsluiting overgaan. Koppelden ze in 2015 nog 10.193 adressen af, vorig jaar waren dat er 7.437. Wel zijn de verschillen in het aantal afsluitingen per regio enorm.

Grote verschillen

De waterbedrijven verklaren de grote daling doordat ze meer moeite doen hun klanten toch te laten betalen. Zo wordt, behalve het sturen van herinneringen en aanmaningen, ook persoonlijk contact gezocht met schuldenaren. Daarbij worden ze gewezen op schuldhulpverlening en de mogelijkheid een betalingsregeling af te sluiten. Ook dit jaar lijkt de dalende trend door te zetten: tot dusver zijn ruim 3.300 huishoudens afgesloten in 2017.

Desondanks zijn de verschillen tussen waterbedrijven groot. Zo sloot Dunea, het waterbedrijf in Den Haag en omgeving, sinds 2015 in totaal bijna 11.000 adressen af. Evides in Rotterdam kwam in drie jaar tot bijna 3.000 afsluitingen, terwijl Waternet, het waterbedrijf in Amsterdam en het Gooi, in dezelfde periode slechts 48 huishoudens afkoppelde. Dunea kan het grote verschil niet verklaren. “We zien ook dat we afwijken”, aldus een woordvoerster. “We onderzoeken hoe we het aantal afsluitingen kunnen verminderen.”

Waterzak

Waterbedrijven ontzien kwetsbare klanten, zoals mensen met een doktersverklaring of met jonge kinderen. Zij worden niet afgesloten. Ook klanten die zich hebben aangemeld voor schuldhulpverlening worden niet afgekoppeld. Toch voldoet Nederland daarmee niet aan internationale verdragen, die voorschrijven dat iedereen recht heeft op schoon drinkwater. Om aan die verdragen tegemoet te komen wil demissionair minister Schultz-Van Haegen van Infrastructuur en Milieu wanbetalers gaan voorzien van een ‘waterzak’ waarmee ze na afsluiting nog een tijd over water beschikken. Ieder gezinslid heeft volgens haar voorstel recht op een voorraad van twaalf liter. Het plan oogst echter een storm van kritiek. Onder meer de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de koepel van sociale diensten Divosa, Sociaal Werk Nederland en de Kinderombudsman oordelen hard over het plan. Ze vinden dat juist meer werk moet worden gemaakt van het voorkomen van afsluitingen. “Een waterzak van twaalf liter is helemaal niks”, aldus voorzitter Marijke Vos van Sociaal Werk Nederland in EenVandaag. “Gemiddeld gebruikt iedereen per dag zo’n 120 liter, dus met die twaalf liter kan je niets. Het is een stuitende oplossing en ook vernederend voor mensen.”  Ze pleit er voor dat waterbedrijven bij betalingsachterstanden actief gemeenten inseinen. “Zij moeten dan kijken wat er aan de hand is in zo’n gezin. Hoe gaan we dit oplossen en zorgen dat die rekening uiteindelijk wel betaald wordt?”

SP-Kamerlid Japser van Dijk heeft Kamervragen gesteld en wil dat er een eind komt aan het afsluiten van water bij mensen die hun rekening niet kunnen betalen. Hij is ook tegen het uitdelen van de waterzak. “In een beschaafd land hoort niemand afgesloten te worden.” Van Dijk wil weten wat het kabinet gaat doen om afsluitingen te voorkomen. 

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."