Hoe zie je of iemand met een verstandelijke beperking worstelt met verlies? Rouw signaleren en erover praten kan lastig zijn voor begeleiders en familieleden. Dat viel ook Marjon Verboom in de praktijk op. Ze bedacht daarom de rouwkubus: een tool voor begeleiders en mensen met een verstandelijke beperking die helpt bij het praten over verlies.

Herkennen en erkennen 

Verboom werkt als onderzoeker voor stichting Amerpoort, een organisatie die verstandelijk beperkten ondersteunt. Ze bedacht de rouwkubus toen haar in de opviel dat begeleiders het moeilijk vonden om rouw te herkennen en erover te praten. "Begeleiders zijn handelingsverlegen als het gaat om rouw en verlies. Dat is sowieso een heel moeilijk onderwerp om over te praten, laat staan bij mensen met een verstandelijke beperking. Ik ben toen gaan rondvragen bij andere instellingen en ook daar bleek dat begeleiders hiermee worstelden." Volgens Verboom is het moeilijk om bij mensen met een verstandelijke beperking te zien of diegene rouwt. "De rouw uit zich dan niet in woorden maar in gedrag. Begeleiders zijn vaak bezig met het aanpakken van dat gedrag, in plaats van te kijken naar waar het vandaan komt."

Daarnaast zitten begeleiders volgens Verboom ook nog eens vast in de waan van de dag. "Je hebt het druk met van alles: heeft iemand wel op tijd zijn medicijnen gehad, heeft iemand wel gegeten, is diegene aangekleed? Als een client een verlies meemaakt, of er gebeurd iets schokkends, dan is er ook geen tijd om het er uitgebreid over te hebben." De kubus moet het makkelijker maken voor begeleiders om de stap te zetten. "Het doel is om met de rouwkubus, rouwverwerking op de werkvloer behapbaar te maken. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het hoeft ook niet opgelost te worden: alleen al erover praten kan helpen. We zijn allemaal mensen en willen allemaal gehoord en gezien worden."

'Rouw kan voelen als een puzzel'

De rouwkubus is een gekleurde kubus met zes kanten waar verschillende woorden op staan. Verboom: "Het is een hulpmiddel om te praten over rouw en verlies en om te ontdekken wat iemand nodig heeft." Bij elke kant horen verdiepingsvragen. "Wie ben ik, wat is er gebeurd, wat voel ik hierbij en wat heb ik nodig? De kubus heeft ook insteekvakjes, dus je kunt daarvoor foto's en tekeningen maken. Mensen met een verstandelijke beperking zijn vaak visueel ingesteld. De kubus kan ook worden gebruikt als een dobbelsteen en op die manier komt elke kant spelenderwijs aan bod." Qua vormgeving lijkt de rouwkubus op de Rubiks kubus, met een reden: "Rouw kan voelen als een puzzel."  

Tot nu toe is iedereen enthousiast over de kubus. De behoefte aan zo'n tool was dan ook erg groot, vertelt Verboom. "Er zijn nu aanvragen voor 150 kubussen en we hebben hem pas een week gelanceerd. Er is vraag vanuit het onderwijs, politie en huisartsenpraktijken. Ook buiten de gehandicaptenzorg kan de rouwkubus gebruikt worden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.